Prowadzenie rozprawy od początku po podjęciu zawieszonego postępowania (art. 404 § 3 k.p.k.)

O tym, czy wstrzymanie biegu rozprawy przez zawieszenie postępowania na podstawie art. 15 k.p.k. [art. 22 k.p.k.] powoduje prowadzenie jej od początku, powinien decydować okres tego wstrzymania, a w szczególności okoliczność, czy jego długotrwałość mogła mieć wpływ na prawidłowość rozważenia i oceny dowodów, a więc na treść wyroku. 

Sąd Najwyższy w swoich wyrokach z dnia 16 kwietnia 1977 r. w sprawie II KR 127/77 i z dnia 8 grudnia 1978 r. w sprawie Rw 447/78 wyraził pogląd, iż po wstrzymaniu postępowania na podstawie art. 15 k.p.k. nie można prowadzić rozprawy w dalszym ciągu i należy prowadzić ją od początku,

Bezsporne jest, że zawieszenie postępowania nie niweczy ani samego bytu procesu, ani jego dotychczasowych ustaleń. Zebrane bowiem w toku przerwanego następnie postępowania dowody mogą stanowić podstawę ustaleń pod warunkiem spełnienia wymagań zawartych w art. 357 k.p.k. [art. 410 k.p.k.].

Sąd Najwyższy w cytowanych wyrokach stoi na gruncie pełnego przestrzegania dwu podstawowych zasad polskiego procesu, jakimi są: bezpośredniość i ciągłość rozprawy. Naruszenie ich bowiem może wiązać się z utrudnieniem rozważenia i oceny całokształtu przeprowadzonych dowodów, a w konsekwencji może mieć wpływ na treść wyroku.

Pogląd ten jest jak najbardziej słuszny. Niemniej jednak przestrzeganie tych zasad w procesie nie może prowadzić do stosowania kryteriów wyłącznie formalnych, gdyż te nie zabezpieczą celów procesu, lecz mogą spowodować jego nieuzasadnioną przewlekłość. Każdy więc przypadek przerwania biegu procesu powinien podlegać wnikliwej ocenie, i to takiej samej jak w razie odroczenia rozprawy.

W niniejszej sprawie wstrzymanie biegu rozprawy trwało niewiele ponad 4 miesiące, co nie stwarza podstawy do uznania tego okresu za długotrwały i przekraczający wszelkie racjonalnie dopuszczalne okresy odroczenia rozprawy, a więc i do kwestionowania stanowiska sądu pierwszej instancji o kontynuowaniu tej rozprawy w dalszym ciągu

Wyrok SN z dnia 28 lipca 1986 r., II KR 187/86

Standard: 39427 (pełna treść orzeczenia)

Po wstrzymaniu biegu rozprawy głównej zawieszeniem postępowania nie można jej prowadzić w dalszym ciągu, lecz należy prowadzić ją od początku.

Przepisy zezwalające na prowadzenie rozprawy w dalszym ciągu po przerwie (z reguły) i po odroczeniu (pod pewnymi warunkami) są przepisami szczególnymi, przewidującymi wyjątki od zasady koncentracji rozprawy, w myśl której rozstrzygnięcie sprawy powinno nastąpić już w pierwszym terminie. W razie zawieszenia postępowania brak takiego wyjątkowego przepisu (jak przy przerwie lub odroczeniu rozprawy), z czego wniosek, że po podjęciu zawieszonego postępowania obowiązuje zasada, iż rozprawę prowadzi się od początku. Przepisów wyjątkowych bowiem - jak wiadomo - nie wolno interpretować rozszerzająco, a w tym wypadku chodzi na dodatek o najbardziej drastyczny środek wstrzymania biegu rozprawy.

Wyrok SN z dnia 8 grudnia 1978 r., Rw 447/78

Standard: 40043 (pełna treść orzeczenia)