Wyrok z dnia 1986-07-28 sygn. II KR 187/86

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II KR 187/86

Wyrok z dnia 28 lipca 1986 r.

O tym, czy wstrzymanie biegu rozprawy przez zawieszenie postępowania na podstawie art. 15 k.p.k. powoduje prowadzenie jej od początku, powinien decydować okres tego wstrzymania, a w szczególności okoliczność, czy jego długotrwałość mogła mieć wpływ na prawidłowość rozważenia i oceny dowodów, a więc na treść wyroku.

 Przewodniczący: sędzia M. Budzianowski. Sędziowie: Z. Bartnik (sprawozdawca), J. Żurawski.

Prokurator Prokuratury Generalnej: H. Kibicki.

 Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 1986 r. sprawy Stanisława L., oskarżonego z art. 210 § 2 k.k. w zw. z art. 60 § 1 i 3 k.k., z powodu rewizji wniesionej przez obrońcę oskarżonego od wyroku Sądu Wojewódzkiego w W. z dnia 7 maja 1986 r.

utrzymał w mocy zaskarżony wyrok (...).

 Uzasadnienie

 Zaskarżonym wyrokiem Stanisław L. został uznany za winnego tego, że w dniu 28 czerwca 1985 r. w lesie, w pobliżu wsi D., używając gwałtu na osobie Józefa N. w ten sposób, że w trakcie prowadzenia przez niego samochodu osobowego chwycił go ręką za szyję, próbując uderzyć nożem w klatkę piersiową, lecz nie uczynił tego skutecznie wobec aktywnej obrony pokrzywdzonego, który zatrzymał pojazd i opuścił go, po czym dopędziwszy pokrzywdzonego ponownie przewrócił go i dusił rękami za szyję, a gdy Józef N. uwolnił się od niego, uderzył go pięścią w tył głowy i następnie po jego ucieczce zabrał w celu przywłaszczenia na jego szkodę pieniądze w wysokości 3.200 zł oraz samochód marki "Mercedes" wartości nie mniejszej niż 1.500.000 zł, przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa określonych w art. 60 § 1 k.k., i na podstawie art. 210 § 2 k.k. w zw. z art. 60 § 1 i 3 oraz art. 36 § 3 k.k. skazany został na karę 12 lat pozbawienia wolności oraz 250.000 zł grzywny. Na podstawie art. 46 § 1 k.k. sąd orzekł konfiskatę mienia w całości, na podstawie art. 40 § 1 pkt 3 k.k. pozbawienie praw publicznych na okres 10 lat, na podstawie art. 49 k.k. zarządził podanie wyroku do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w dzienniku "Gazeta Robotnicza", a na podstawie art. 62 § 1 i art. 63 § 1 i § 3 pkt 3, 4 i 6 k.k. orzekł wobec oskarżonego nadzór ochronny na okres lat 3 i polecił mu wykonywanie pracy zarobkowej, powstrzymywanie się od alkoholu oraz przebywania w środowisku osób o ujemnej opinii.

Wyrok ten zaskarżył obrońca oskarżonego (...).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Na wstępie podnieść należy, że Sąd Najwyższy nie podzielił zarzutu postawionego przez obrońcę oskarżonego w trakcie rozprawy rewizyjnej o dopuszczeniu się przez sąd pierwszej instancji obrazy przepisów postępowania, a mianowicie art. 350 k.p.k. w zw. z art. 15 k.p.k., i nie uwzględnił wniosku o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania z powodów przewidzianych w art. 387 pkt 2 k.p.k.

Sąd pierwszej instancji w dniu 4 grudnia 1985 r. zawiesił postępowanie w sprawie, prowadzone od dnia 18 listopada 1985 r., gdyż świadek Józef N., którego uznał za konieczne przesłuchać na rozprawie, przebywał za granicą, i podjął je w dniu 18 kwietnia 1986 r., a w dniu 7 maja 1986 r. za zgodą stron kontynuował rozprawę w tym samym składzie w dalszym ciągu, wydając po jej zamknięciu zaskarżony wyrok.

Prawdą jest również, że Sąd Najwyższy w swoich wyrokach z dnia 16 kwietnia 1977 r. w sprawie II KR 127/77 i z dnia 8 grudnia 1978 r. w sprawie Rw 447/78 (OSNKW 1979, z. 5, poz. 79, "Palestra" 1978, z. 7, s. 56) wyraził pogląd, iż po wstrzymaniu postępowania na podstawie art. 15 k.p.k. nie można prowadzić rozprawy w dalszym ciągu i należy prowadzić ją od początku, lecz na tej podstawie nie można wnioskować, iż sąd pierwszej instancji dopuścił się obrazy przepisów postępowania, uzasadniającej wniosek obrony złożony na rozprawie rewizyjnej (...).

Bezsporne jest, że zawieszenie postępowania nie niweczy ani samego bytu procesu, ani jego dotychczasowych ustaleń. Zebrane bowiem w toku przerwanego następnie postępowania dowody mogą stanowić podstawę ustaleń pod warunkiem spełnienia wymagań zawartych w art. 357 k.p.k.

Rodzi się więc pytanie, czy do sytuacji powstałej po podjęciu zawieszonego postępowania możliwe jest - bez szkody dla celów procesu - zastosowanie takich samych norm postępowania jak w wypadku rozprawy odroczonej (art. 350 § 2 k.p.k.).

Stanowisko zawarte w dotychczasowych rozstrzygnięciach Sądu Najwyższego - podchodząc do niego formalnie - taką możliwość wyłącza.

Gdy jednak uwzględni się, że u podstaw tego poglądu w obu wypadkach legła okoliczność, iż zawieszenie postępowania było długotrwałe, to twierdząca odpowiedź na postawione pytanie nie naruszy zasad i celów procesu karnego.

Sąd Najwyższy w cytowanych wyrokach stoi na gruncie pełnego przestrzegania dwu podstawowych zasad polskiego procesu, jakimi są: bezpośredniość i ciągłość rozprawy. Naruszenie ich bowiem może wiązać się z utrudnieniem rozważenia i oceny całokształtu przeprowadzonych dowodów, a w konsekwencji może mieć wpływ na treść wyroku.

Pogląd ten jest jak najbardziej słuszny. Niemniej jednak przestrzeganie tych zasad w procesie nie może prowadzić do stosowania kryteriów wyłącznie formalnych, gdyż te nie zabezpieczą celów procesu, lecz mogą spowodować jego nieuzasadnioną przewlekłość. Każdy więc przypadek przerwania biegu procesu powinien podlegać wnikliwej ocenie, i to takiej samej jak w razie odroczenia rozprawy.

O tym więc, czy wstrzymanie biegu rozprawy przez zawieszenie postępowania na podstawie art. 15 k.p.k. ma skutkować prowadzenie jej od początku, powinien decydować okres tego wstrzymania, a w szczególności okoliczność, czy jego długotrwałość mogła mieć wpływ na prawidłowość rozważenia i oceny dowodów, a więc wpływ na treść wyroku.

W niniejszej sprawie wstrzymanie biegu rozprawy trwało niewiele ponad 4 miesiące, co nie stwarza podstawy do uznania tego okresu za długotrwały i przekraczający wszelkie racjonalnie dopuszczalne okresy odroczenia rozprawy, a więc i do kwestionowania stanowiska sądu pierwszej instancji o kontynuowaniu tej rozprawy w dalszym ciągu

OSNKW 1987 r., Nr 5-6, poz. 54