Wykładnia kryteriów podobieństwa przestępstw

Dokonując analizy podobieństwa dóbr chronionych w porównywanych przepisach prawnokarnych, należy mieć przede wszystkim na względzie doniosłe konsekwencje prawne, jakie wynikają dla sprawcy w razie uznania, że popełnione przez niego przestępstwa są podobne. Konsekwencje takiego uznania polegają oczywiście na pogorszeniu sytuacji sprawcy przestępstw podobnych w porównaniu z sytuacją sprawcy, który jest również sprawcą "powrotnym", jednakże popełnionych przez niego przestępstw nie uznano za podobne. Z tych względów wykładnia kryteriów podobieństwa przestępstw powinna być podporządkowana rygorom wykładni zwężającej.

Uwzględnienie tych rygorów jest tym bardziej konieczne, gdy ustalenie podobieństwa opierane jest nie na kryterium tożsamości dobra chronionego, lecz na kryterium jego "rodzajowej bliskości". Kryterium to zawiera ustawowe elementy, które są szczególnie nieostre. Element "bliskości" jest przecież z natury rzeczy stopniowalny, mogą więc występować różne stopnie "bliskości" rodzaju dobra chronionego. Na okoliczność tę zwrócono uwagę w uchwale Połączonych Izb: Karnej i Wojskowej Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1978 r. - VII KZP 23/77, w której stwierdzono, że uznając "podobieństwo przestępstw (...) należy mieć na względzie tylko znaczną bliskość rodzajową porównywanych dóbr". Podobnie element "rodzajowej" przynależności dobra chronionego uznać należy za bardzo cenny. 

Trafnie wskazuje się w doktrynie, że należy przejawiać jak najdalej idącą ostrożność przy uznawaniu podobieństwa przestępstw na podstawie kryterium "zbliżenia rodzajowego" dóbr prawnie chronionych. 

Uchwała SN z dnia 18 kwietnia 1991 r., I KZP 2/91

Standard: 39032 (pełna treść orzeczenia)