Zażalenie na ustalenie wartości przedmiotu sporu

Postanowienia w przedmiocie ustalenia wartości przedmiotu sporu i przekazania sprawy według właściwości sądowi wyższego rzędu, którego przesłanką jest ustalenie wartości przedmiotu sporu w innej wysokości jak wskazana w pozwie, nie podlegają zaskarżeniu zażaleniem (art. 394 § 1 k.p.c., por. orzeczenie SN z dnia 24 maja 1968 r. III CZP 31/68).

Dyspozycja art. 15 § 1 i 26 k.p.c. wyłącza ponadto możliwość stosowania art. 359 k.p.c., zezwalającego na uchylenie lub zmianę postanowień nie kończących postępowania w sprawie wskutek zmiany okoliczności sprawy. Wątpliwość budzi natomiast kwestia czy dopuszczalne jest badanie wskazanych postanowień w toku kontroli instancyjnej po wydaniu orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Zgodnie z art. 363 § 2 k.p.c., mimo niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia, nie stają się prawomocne postanowienia podlegające rozpoznaniu przez sąd drugiej instancji, gdy sąd ten rozpoznaje sprawę, w której je wydano. W doktrynie określa się ten stan jako warunkowe przesunięcie prawomocności postanowień do momentu uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie.

Sąd Najwyższy w obecnym składzie opowiada się za poglądem, że postanowienia sądu pierwszej instancji w przedmiocie ustalenia wartości przedmiotu sporu po sprawdzeniu oraz przekazania sprawy właściwemu sądowi wyższego rzędu, którego przesłanką było ustalenie wartości przedmiotu sporu w kwocie wyższej od wskazanej w pozwie podlegają - co do zasady - rozpoznaniu w postępowaniu apelacyjnym tylko na podstawie art. 380 k.p.c., to jest na wniosek strony i gdy miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

Badanie z urzędu w aspekcie przesłanek nieważności postępowania z uwagi na treść art. 379 pkt 6 k.p.c. nie jest możliwe.

Postanowienie SN z dnia 12 lutego 2002 r., I CZ 223/01

Standard: 39017 (pełna treść orzeczenia)

Nie jest dopuszczalna kontrola ze strony sądu drugiej instancji prawidłowości postępowania sądu pierwszej instancji co do ustalenia wartości przedmiotu sporu (art. 25 k.p.c.).

Po ustaleniu wartości przedmiotu w sposób przewidziany w art. 25 k.p.c. wartość ta nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania (art. 26 k.p.c.), wobec czego strona zainteresowana nie mogłaby kwestionować wydanego w tej kwestii postanowienia w trybie wskazanym w art. 383 k.p.c.

Postanowienie ustalające wartość przedmiotu sporu nie należy ani do postanowień kończących postępowanie w sprawie, ani też do tego rodzaju postanowień, na które k.p.c. przewiduje zażalenie.

Zażalenie na zarządzenie przewodniczącego co do uiszczenia wpisu może odnieść skutek jedynie w razie błędnego obliczenia wysokości wpisu od ustalonej wartości przedmiotu sporu, nie może jednak powodować obalenia w tej drodze samego postanowienia ustalającego wartość przedmiotu sporu.

Uchwała SN z dnia 24 maja 1968 r., III CZP 31/68

Standard: 44386 (pełna treść orzeczenia)