Uchwała z dnia 1968-05-24 sygn. III CZP 31/68

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 31/68

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 1968 r.

Przewodniczący: sędzia W. Bryl (sprawozdawca). Sędziowie: W. Kuryłowicz, Z. Trybulski.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Zofii S. o stwierdzenie nabycia przez zasiedzenie prawa własności nieruchomości, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Kielcach postanowieniem z dnia 5 stycznia 1968 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy w ramach przepisu art. 22 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych dopuszczalna jest kontrola ze strony sądu drugiej instancji prawidłowości postanowienia sądu pierwszej instancji co do ustalenia wartości przedmiotu sporu (art. 25 k.p.c.)?"

postanowił udzielić następującej odpowiedzi:

W ramach przepisu art. 22 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110) nie jest dopuszczalna kontrola ze strony sądu drugiej instancji prawidłowości postępowania sądu pierwszej instancji co do ustalenia wartości przedmiotu sporu (art. 25 k.p.c.).

Uzasadnienie

Wnioskodawczyni złożyła do Sądu Powiatowego w Jędrzejowie wniosek o stwierdzenie nabycia własności gruntu przez zasiedzenie, określając wartość przedmiotu sporu na kwotę 20.000 zł.

Sąd Powiatowy z urzędu zarządził dochodzenie celem sprawdzenia podanej przez wnioskodawczynię wartości przedmiotu sporu.

W wyniku przeprowadzonego dochodzenia, postanowieniem z dnia 22.XI.1967 r. Sąd ustalił tę wartość na kwotę 101.500 zł i wezwał pełnomocnika wnioskodawczyni do uiszczenia reszty wpisu stosunkowego w kwocie 2.242 zł.

Od tego postanowienia wnioskodawczyni wniosła zażalenie, w którym podważa prawidłowość ustalenia Sądu Powiatowego co do wartości przedmiotu sporu i określenia wpisu stosunkowego.

Sąd Wojewódzki, rozpoznając zażalenie wnioskodawczyni, postanowieniem z dnia 5.I.1968 r. przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia budzące poważne wątpliwości przytoczone w sentencji zagadnienie prawne.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje.

Zagadnienie sprawdzenia przez sąd wartości przedmiotu sporu jest uregulowane oddzielnymi przepisami mieszczącymi się w k.p.c. niezależnie od przepisów regulujących zagadnienie pobierania wpisu od środków prawnych w sprawie obowiązku uiszczenia kosztów sądowych przewidzianych w ustawie z dnia 13.VI.1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i w rozp. Rady Ministrów z tejże daty w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110 i 111).

Rozpoznanie każdej z tych kwestii jest niezależne od drugiej i z punktu widzenia prawidłowości toku postępowania sąd powinien w razie wątpliwości najpierw sprawdzić wartość przedmiotu, a dopiero po ustaleniu tej wartości przewodniczący wydziału powinien dokonać wymiaru wpisu.

Ustalenie wartości przedmiotu sporu następuje w formie postanowienia (art. 394 k.p.c.), a wymiar wpisu w formie zarządzenia (art. 22 ustawy z 13.VI.1967 r.). W razie załatwienia obu wymienionych zagadnień w jednym orzeczeniu, fakt ten nie może zmienić w niczym charakteru każdego z tych rozstrzygnięć, a tym samym nie może mieć wpływu na ocenę dopuszczalności środków prawnych od każdego z tych orzeczeń.

Przepisy dotyczące wartości przedmiotu sporu zawarte są, jak już wyżej wspomniano, w k.p.c., a w szczególności w art. 19-26 k.p.c., a przepisy dotyczące wymiaru opłat sądowych w ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w § 1 i nast. oraz w rozp. Rady Ministrów w sprawie określenia wpisów w sprawach cywilnych.

Problemem sprawdzenia wartości przedmiotu sporu zajmuje się artykuł 25 k.p.c., który w § 1 stanowi, że sąd może na posiedzeniu niejawnym sprawdzić wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez powoda i zarządzić w tym celu dochodzenie. Po ustaleniu wartości przedmiotu w sposób przewidziany w art. 25 k.p.c. wartość ta nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania (art. 26 k.p.c.), wobec czego strona zainteresowana nie mogłaby kwestionować wydanego w tej kwestii postanowienia w trybie wskazanym w art. 383 k.p.c.

Odpowiedź więc na pytanie, czy na postanowienie sądu co do ustalenia wartości przedmiotu sporu przysługuje oddzielny środek prawny, należy szukać w k.p.c., a w szczególności w art. 394 § 1 tego kodeksu. Odpowiedź ta musi być negatywna. Postanowienie bowiem ustalające wartość przedmiotu sporu nie należy ani do postanowień kończących postępowanie w sprawie, ani też do tego rodzaju postanowień, na które k.p.c. przewiduje zażalenie w ustępach od 1-11 wymienionego artykułu.

Skoro więc w świetle przepisów k.p.c. nie ma odrębnego środka prawnego od postanowienia ustalającego wartość przedmiotu sporu, to nie sposób przyjąć, żeby w drodze zaskarżenia - na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 13.VI.1967 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 110) - zarządzenia przewodniczącego co do obowiązku uiszczenia przez zainteresowaną stronę wpisu, obliczonego zgodnie z § 1 i nast. rozp. Rady Ministrów z dnia 13.VI.1967 r. w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 111), było dopuszczalne podważenie prawidłowości tegoż postanowienia. Zażalenie bowiem na zarządzenie przewodniczącego co do uiszczenia wpisu może odnieść skutek jedynie w razie błędnego obliczenia wysokości wpisu od ustalonej wartości przedmiotu sporu, nie może jednak powodować obalenia w tej drodze samego postanowienia ustalającego wartość przedmiotu sporu.

Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy na mocy art. 391 k.p.c. udzielił odpowiedzi jak wyżej.

OSNC 1969 r., Nr 5, poz. 87