Termin do stwierdzenia treści testamentu ustnego przez zgodne zeznania świadków (art. 952 § 3 k.c.)

Jeżeli treść oświadczenia spadkodawcy nie została prawidłowo stwierdzona w sposób określony w art. 952 § 2 k.c., pozostaje możliwość stwierdzenia treści testamentu ustnego na podstawie zgodnych zeznań świadków testamentu złożonych przed sądem, stosownie do art. 952 § 3 k.c. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2003 r., V CKN 434/01, OSNC 2004/10/158).

Ten sposób stwierdzenia treści testamentu jest ograniczony terminem sześciu miesięcy od otwarcia spadku.

Termin jest zachowany nie tylko w razie złożenia zeznań przez świadków przed jego upływem, i nie tylko wtedy gdy przed jego upływem został w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku złożony wniosek o przesłuchanie świadków, ale także wtedy gdy przed upływem 6 miesięcy od otwarcia spadku został złożony wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wymieniający osoby i adresy świadków lub wskazujący akta zawierające takie dane (por. uchwała SN z dnia 3 października 1969 r., III CZP 75/69 i postanowienie z dnia 14 grudnia 2000 r., I CKN 668/00, OSNC 2001/10/151).

Postanowienie SN z dnia 14 marca 2019 r., IV CSK 73/19

Standard: 35772 (pełna treść orzeczenia)

Sąd spadku nie może przesłuchać w charakterze świadka testamentu ustnego osoby wskazanej po upływie sześciu miesięcy od otwarcia spadku (art. 952 § 3 k.c.).

Termin z art. 952 § 3 k.c. jest zachowany, jeżeli przed jego upływem do sądu spadku wpłynie przewidziane w art. 661 k.p.c. zawiadomienie ze wskazaniem świadków testamentu wraz z ich adresami (tak uchwała SN z dnia 27 czerwca 1969 r., III CZP 31/69, OSNCP 1970, nr 2, poz. 23 oraz uchwała (7) SN z dnia 13 lutego 1980 r., zasada prawna, III CZP 69/79, OSNCP 1980, nr 9, poz. 154) lub został złożony wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wymieniający osoby i adresy świadków lub wskazujący akta zawierające te dane (tak uchwała SN z dnia 3 października 1969 r., III CZP 75/69).

Termin z art. 952 § 3 k.c. jest zachowany, jeżeli przed jego upływem wpłynął do sądu ogólnikowo sformułowany wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie nie sprecyzowanego bliżej testamentu, a sąd nie wezwał wnioskodawcy do uzupełnienia wniosku przez wskazanie rodzaju testamentu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1975 r., III CRN 299/75).

Ta linia orzecznictwa jest kontynuowana, o czym świadczy treść postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2000 r., I CKN 668/00 (OSNC 2001, nr 10, poz. 151). Zgodnie ze wskazanym orzeczeniem termin określony w art. 952 § 3 k.c. jest zachowany, gdy wniosek o przesłuchanie świadków został złożony w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku.

Postanowienie SN z dnia 13 maja 2003 r., V CKN 186/01

Standard: 35813 (pełna treść orzeczenia)

Termin określony w art. 952 § 3 k.c. jest zachowany także wtedy, gdy wniosek o przesłuchanie świadków został złożony w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku.

Nie ma żadnego znaczenia fakt, że wskazanie świadków ma miejsce w treści wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, gdyż jest to kwestia wyłącznie natury techniczno-porządkowej, która nie może mieć wpływu na treść i sposób postępowania w przedmiocie ich przesłuchania.

W postępowaniu tym prowadzonym z urzędu, sąd nie wydaje postanowienia co do istoty sprawy, a postępowanie w tym zakresie zostaje zakończone z chwilą przesłuchania świadków.

Odrębność postępowania o przesłuchanie świadków testamentowych w stosunku do postępowania o stwierdzenie nabycia spadku pozwala przyjąć, że umorzenie postępowania spadkowego na podstawie art. 182 § 1 k.p.c. nie powoduje automatycznie umorzenia postępowania o przesłuchanie świadków, chyba że co innego wynikałoby z treści postanowienia sądu. 

Postanowienie SN z dnia 14 grudnia 2000 r., I CKN 668/00

Standard: 52501 (pełna treść orzeczenia)