Przepadek przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego (art. 43 k.k.s.)

Ujemna przesłanka prowadzenia postępowania karnego, określona w art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., stanowi "okoliczność wyłączającą ukaranie" w rozumieniu art. 43 § 1 pkt 4 k.k.s. Możliwe jest zatem orzeczenie tytułem środka zabezpieczającego przepadku przedmiotów (wymienionego w art. 22 § 3 pkt 6 k.k.s.) także w wypadku, gdy ustaleniu, że sprawca popełnił czyn zabroniony, towarzyszy stwierdzenie, iż nastąpiło przedawnienie karalności tego czynu.  

Na gruncie art. 18 poprzednio obowiązującej ustawy karnej skarbowej, który to przepis podobnie jak art. 43 § 1 k.k.s. przewidywał możliwość orzeczenia przepadku rzeczy tytułem środka zabezpieczającego, gdy "zachodzi okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy czynu zabronionego", Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 lipca 1986 r., V KRN 262/86 (OSNKW 1987, z. 1-2, poz. 8) wyjaśnił już, że: "Mimo nastąpienia przedawnienia karalności sąd może orzekać o przepadku przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego, ponieważ przedawnienie karalności stanowi tylko okoliczność wyłączającą ukaranie sprawcy czynu zabronionego". Uchwała ta spotkała się z aprobatą w piśmiennictwie prawniczym. Wypada zatem rozważyć jedynie to, czy pogląd wyrażony w powołanej uchwale nie zdezaktualizował się lub też, czy argumenty przedstawione w uzasadnieniu postanowienia sądu odwoławczego, który wystąpił z pytaniem prawnym, nie powinny prowadzić do odstąpienia od tego poglądu.

O dezaktualizacji poglądu, która związana byłaby ze zmianą stanu prawnego, nie może być mowy, gdyż uchwała z 1986 r., aczkolwiek podjęta była na gruncie nieobowiązującego obecnie art. 18 u.k.s., niemniej jednak, jak już na to wskazano, przepis ten przewidywał tożsamą przesłankę, podlegającą wykładni, z tą, która występuje w treści przepisu art. 43 § 1 k.k.s., a którą ustawodawca ujął w słowach: "zachodzi okoliczność wyłączająca ukaranie sprawcy czynu zabronionego".

Postanowienie SN z dnia 30 lipca 2002 r., I KZP 18/02

Standard: 35291 (pełna treść orzeczenia)