Postanowienie z dnia 1986-07-11 sygn. V KRN 262/86

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt V KRN 262/86

Postanowienie z dnia 11 lipca 1986 r.

1. W wypadku gdy w grę wchodzą dwie możliwości, a mianowicie umorzenie postępowania w stosunku do sprawcy przestępstwa na podstawie przepisów o przedawnieniu albo na podstawie przepisów o amnestii, pierwszeństwo należy dać zawsze przepisom o przedawnieniu jako korzystniejszym dla sprawcy.
2. Mimo nastąpienia przedawnienia karalności sąd może orzekać o przepadku przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego, ponieważ przedawnienie karalności stanowi tylko okoliczność wyłączającą ukaranie sprawcy czynu zabronionego.

Przewodniczący: sędzia J. Cieślak. Sędziowie: C. Kraska, H. Szwaczkowski (sprawozdawca).

Prokurator Prokuratury Generalnej: I. Kanicka-Jeżowska.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 1986 r. sprawy Erwina G., oskarżonego o czyn określony w art. 60 u.k.s. w zw. z art. 1, 2, 3, 4 i art. 19 ust. 1 ustawy dewizowej z dnia 28 marca 1982 r. (Dz. U. Nr 21, poz. 133), z powodu rewizji nadzwyczajnej, wniesionej przez Ministra Sprawiedliwości na korzyść oskarżonego, a ponadto na korzyść Michała B. i Jana B. od postanowienia Sądu Rejonowego w Ż. z dnia 3 sierpnia 1984 r. co do zastosowania amnestii oraz postanowienia z dnia 18 lutego 1986 r. dotyczącego przepadku przedmiotu przestępstwa,

uchylił zaskarżone postanowienia i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w Ż. do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 3 sierpnia 1984 r., na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy o amnestii z dnia 21 lipca 1984 r. Sąd Rejonowy w Ż. umorzył postępowanie przeciwko Erwinowi G., oskarżonemu o przestępstwo określone w art. 60 u.k.s. w zw. z art. 1, 2, 3, 4 i art. 19 ust. 1 ustawy dewizowej z dnia 28 marca 1982 r. Następnie ten Sąd postanowieniem z dnia 18 lutego 1986 r., wydanym w trybie art. 368 § 1 k.p.k., orzekł przepadek działki wraz z budynkiem na niej usytuowanym, stanowiącej współwłasność Michała B. oraz Jana B., uznając tę nieruchomość za przedmiot przestępstwa i przyjmując za podstawę swojej decyzji art. 4 ust. 2 i art. 2 ust. 2 ustawy o amnestii z dnia 21 lipca 1984 r. (Dz. U. Nr 36, poz. 192).

Od postanowień wydanych przez Sąd Rejonowy Minister Sprawiedliwości wniósł rewizję nadzwyczajną na korzyść oskarżonego Erwina G. oraz Michała B. i Jana B. (...).

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

(...) Sąd pierwszej instancji błędnie zastosował przepisy ustawy o amnestii z 1984 r. Czyn zarzucany oskarżonemu został popełniony przed wejściem w życie dekretu z dnia 17 lipca 1977 r. o amnestii; w tej sytuacji sąd powinien umorzyć postępowanie karne w stosunku do oskarżonego na podstawie przepisów o amnestii, ogłoszonej dekretem z dnia 17 lipca 1977 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 102), gdyż uregulowania tego dekretu były korzystniejsze dla sprawcy od postanowień ustawy o amnestii z 1984 r., i to nie tylko ze względu na możliwość zaskarżenia orzeczenia co do zastosowania amnestii (por. art. 12 ust. 2), ale także w odniesieniu do kwestii przepadku przedmiotu przestępstwa, ponieważ orzeczenie przepadku - poza narzędziami przestępstwa i przedmiotami, których posiadanie jest zabronione - nie było obligatoryjne i pozostawione zostało przez ustawodawcę do uznania sądu (por. art. 2 ust. 3 pkt 1 i 2 powołanego dekretu) (...).

Ponownie rozpoznając sprawę, obowiązkiem sądu orzekającego w pierwszej instancji będzie ustalenie, czy w stosunku do oskarżonego Erwina G. nastąpiło obecnie przedawnienie orzekania (wyrokowania) (...). Sąd orzekający powinien mieć przy tym na względzie, że wtedy, gdy w grę wchodzą dwie możliwości, mianowicie umorzenie postępowania w stosunku do sprawcy przestępstwa na podstawie przepisów o przedawnieniu albo na podstawie przepisów o amnestii, pierwszeństwo należy dać zawsze przepisom o przedawnieniu jako korzystniejszym dla sprawcy. Jeżeli Sąd Rejonowy uzna, że od czasu popełnienia zarzucanego Erwinowi G. czynu upłynęły terminy, o których jest mowa w art. 105 § 1 pkt 3 k.k. w zw. z art. 106 k.k., to postępowanie karne w stosunku do tego oskarżonego powinien umorzyć na podstawie art. 11 pkt 6 k.p.k. i ocenić jednocześnie, czy nie należałoby orzec przepadku przedmiotu przestępstwa (domku letniskowego) tytułem środka zabezpieczającego w myśl art. 18 u.k.s., gdyż mimo nastąpienia przedawnienia karalności sąd może orzekać o przepadku przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego, ponieważ przedawnienie karalności stanowi tylko okoliczność wyłączającą ukaranie sprawcy czynu zabronionego. Przed podjęciem tej decyzji sąd powinien jednak rozważyć, czy orzekanie przepadku przedmiotu przestępstwa jest obecnie celowe, gdyż od momentu popełnienia przestępstwa upłynęło dużo czasu, a Michał B. (którego orzeczenie to by dotknęło) uiścił podatek w wysokości przeszło 430.000 zł z tytułu tzw. "darowizn" związanych z przedmiotem przestępstwa.

Jeżeli natomiast ustalenia sądu nie dałyby podstawy do umorzenia postępowania karnego co do oskarżonego Erwina G. na podstawie przepisów o przedawnieniu wyrokowania w tej sprawie, to sąd powinien zastosować w odniesieniu do tego oskarżonego przepisy dekretu o amnestii z dnia 17 lipca 1977 r. (Dz. U. Nr 24, poz. 102), ponieważ - jak to już wyjaśnił Sąd Najwyższy - przepisy tego dekretu są łagodniejsze dla sprawcy, przy czym przy orzekaniu co do przepadku przedmiotu przestępstwa na podstawie art. 2 ust. 3 pkt 2 dekretu o amnestii z 1977 r. sąd powinien się kierować podanymi okolicznościami, podniesionymi przez Sąd Najwyższy.

OSNKW 1987, r., Nr 1, poz. 8