Forma orzeczenia rozstrzygającego wniosek prokuratora w trybie art. 324 k.p.k.

Rozstrzygając wniosek prokuratora, o którym mowa w art. 324 k.p.k., sąd orzeka postanowieniem także wtedy, gdy wniosek ten rozpoznaje na rozprawie.

Przepis art. 354 pkt 2 k.p.k. nakazując rozpoznanie wniosku na rozprawie, nie rozstrzyga kwestii postaci orzeczenia, jakie powinno zapaść. Obowiązuje zatem ogólna reguła wynikająca z art. 93 § 1 k.p.k., że sąd orzeka wyrokiem jedynie wówczas, gdy ustawa tego wymaga, a przy braku takiego wymogu rozstrzyga postanowieniem.

Wprawdzie w świetle art. 414 § 1 k.p.k. sąd umarza postępowanie wyrokiem, jeżeli dopiero po rozpoczęciu przewodu sądowego stwierdzi okoliczność wyłączającą ściganie, w tym i niepoczytalność sprawcy, ale zarówno treść tego przepisu, jak i jego usytuowanie w rozdziale o wyrokowaniu wskazują, że przyjęte tam rozwiązanie odnosi się jedynie do sytuacji, gdy sąd rozpoznając sprawę na zasadach ogólnych, a więc na podstawie aktu oskarżenia, dopiero w toku przewodu sądowego stwierdzi zaistnienie okoliczności wyłączającej ściganie. Gdyby możliwość taką dostrzeżono już po wpłynięciu aktu oskarżenia, a jeszcze przed rozprawą, kodeks postępowania karnego dopuszcza orzekanie postanowieniem na posiedzeniu (art. 339 § 3 pkt 1 w zw. z art. 17 § 1 k.p.k.). Tym bardziej zatem sąd powinien orzec o umorzeniu postanowieniem, gdy okoliczność uzasadniająca to rozstrzygnięcie jest znana od samego początku i sąd ma jedynie wypowiedzieć się w kwestii jej rzeczywistego istnienia i potrzeby sięgania po środek zabezpieczający.

gdyby sąd po rozpoznaniu na rozprawie wniosku prokuratora, o którym mowa w art. 324 k.p.k., orzekł wyrokiem, ma zastosowanie art. 118 k.p.k., w myśl którego znaczenie czynności procesowej (nie tylko stron, ale i organu procesowego) ocenia się według treści złożonego oświadczenia, a niewłaściwe oznaczenie czynności procesowej nie pozbawia jej znaczenia prawnego (tak już pod rządem d.k.p.k. w postanowieniu SN z dnia 19 sierpnia 1983 r. IV KZ 99/83, OSNKW 1984, z. 3-4, poz. 34); wyrok taki należy zatem traktować jak postanowienie, a złożony ewentualnie środek odwoławczy jak zażalenie - niezależnie od sposobu określenia go przez skarżącego, gdyż błędne oznaczenie czynności przez sąd nie może przesądzać o sposobie jej zaskarżania ani o rodzaju kontroli procesowej.

 Uchwała SN z dnia 19 sierpnia 1999 r., I KZP 21/99

Standard: 34655 (pełna treść orzeczenia)