Cofnięcie sprzeciwu do wyroku zaocznego (art. 349 k.p.c.)

Dopuszczalne jest cofnięcie sprzeciwu do wyroku zaocznego także po rozszerzeniu powództwa.

Cofnięcie sprzeciwu od wyroku zaocznego - którego dopuszczalność wynika wprost z art. 349 § 1 k.p.c. - jest autonomicznym uprawnieniem pozwanego wywodzącym się z zasady rozporządzalności (dyspozycyjności). Ustawodawca bowiem, dając stronom możność decydowania poprzez podejmowanie czynności procesowych o wszczęciu i przebiegu postępowania, pozostawia im jednocześnie nieskrępowane z reguły prawo do ich odwoływania (cofania). Można zatem uznać, że odwoływalność czynności procesowych stron - w tym oczywiście również środków zaskarżenia - jest na gruncie kodeksu postępowania cywilnego zasadą powszechną.

Zmiana (rozszerzenie) powództwa jest możliwa i dopuszczalna w każdym stanie sprawy przed sądem pierwszej instancji, także w toku rozpoznawania sprawy w wyniku złożonego sprzeciwu od wyroku zaocznego (por. uchwałę SN z dnia 12 lipca 1988 r. III CZP 50/88). W takim wypadku postępowanie toczy się dwoma nurtami, zasadniczo od siebie niezależnymi: pierwszym, dotyczącym powództwa objętego już uprzednio wyrokiem zaocznym zaskarżonym następnie za pomocą sprzeciwu, i drugim, obejmującym powództwo "rozszerzone", zgłoszone po wniesieniu sprzeciwu.

Taka sytuacja procesowa nie jest w praktyce czymś wyjątkowym, gdyż można ją napotkać np. w sprawie skupiającej kilka odrębnych spraw połączonych do wspólnego rozpoznania (art. 219 k.p.c.), gdyż w jednej z nich zapadł już wyrok zaoczny zaskarżony sprzeciwem, albo w sprawie, w której wyrok zaoczny - zaskarżony później - dotyczył tylko jednego z kilku pozwanych. Można w końcu znaleźć podobieństwo w sprawie, w której ferowano częściowy wyrok zaoczny, gdy pozwany, stawiający się na rozprawę, zaznaczył swą bezczynność jedynie co do niektórych z roszczeń (art. 317 § 1 w związku z art. 339 § 1 k.p.c.).

W każdej z przedstawionych sytuacji cofnięcie sprzeciwu wywoła skutki tylko w obrębie tego nurtu postępowania, który został wywołany wniesieniem sprzeciwu; w pozostałym zakresie postępowanie będzie się toczyć według zasad ogólnych.

Uchwała SN z dnia 20 września 1990 r., III CZP 52/90

Standard: 32875 (pełna treść orzeczenia)

Cofnięcie sprzeciwu wchodzi w grę i może być skuteczne w pierwszej fazie postępowania, a mianowicie w sytuacji, gdy został wydany wyrok zaoczny, a nie został jeszcze rozpoznany sprzeciw od wyroku zaocznego (art. 345 KPC). Cofnięcie sprzeciwu nie wchodzi natomiast w grę w tej sytuacji, gdy sąd po ponownym rozpoznaniu sprawy (pierwsze rozpoznanie - to wydanie wyroku zaocznego) orzeka. W któryś ze sposobów przewidzianych w art. 347 KPC, a na skutek rewizji powoda czy pozwanego sąd rewizyjny uchyla wyrok wydany na skutek sprzeciwu i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Postanowienie SN z dnia 25 kwietnia 1974 r., III CRN 31/74

Standard: 56604