Wartość przedmiotu sporu w sprawie o wykup gruntu na podstawie art. 231 k.c.

W sprawie o przeniesienie własności działki na podstawie art. 231 § 1 k.c. do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się wartości budowli wzniesionej przez powoda.

Z brzmienia art. 231 k.c. wynika, że osoba, która wzniosła budynek lub inne urządzenie na cudzej nieruchomości, może żądać od każdoczesnego właściciela gruntu przeniesienia własności zabudowanej działki za odpowiednim wynagrodzeniem, co dowodzi, że nie chodzi tutaj o sprzedaż gruntu, lecz o roszczenie obligacyjne o szczególnej konstrukcji. Ta wyjątkowość uregulowania nakazuje odstąpić przy określaniu wartości przedmiotu sporu od reguł rządzących obrotem nieruchomościami, w tym zasady, że własność nieruchomości rozciąga się także na jej części składowe (art. 47 § 2 k.c.), a więc i na budynki i urządzenia, co powoduje określenie wartości nieruchomości, w konsekwencji zaś przedmiotu sporu, również przy uwzględnieniu wartości części składowych nieruchomości.

Wartość przedmiotu sporu z reguły nie będzie zbieżna z wynagrodzeniem, o jakim mowa w art. 231 § 1 k.c., skoro sąd określa je dopiero w wyroku uwzględniającym powództwo. Dlatego też nietrafne byłoby stanowisko, że w wysokości tego wynagrodzenia należy poszukiwać podstawy do określenia wartość przedmiotu sporu. Pozwala to jednak stwierdzić, że wartość przedmiotu sporu nie powinna też być odzwierciedleniem cen gruntu stosowanych w obrocie spekulacyjnym.

Założenia i cele szczególnego uregulowania przewidzianego w art. 231 § 1 k.c. sprawiają, że do określenia podstaw wartości przedmiotu sporu o wykup działki zabudowanej przez jej posiadacza nie będą przydatne wskazania zawarte w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 19 lutego 1977 r. III CZP 64/76, dotyczące spraw o zniesienie współwłasności nieruchomości.

Uchwała SN z dnia 7 sierpnia 1984 r., III UZP 50/84

Standard: 32129 (pełna treść orzeczenia)