Przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty lub terminu do usunięcia braków formalnych

Czynnością procesową w rozumieniu art. 168 k.p.c. jest wniesienie środka zaskarżenia, który powinien spełniać wymagania formalne i powinien zostać należycie opłacony. Nie jest natomiast czynnością procesową uiszczenie opłaty, dołączenie brakujących odpisów apelacji, wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia czy usunięcie innych braków formalnych; do wywołania skutków procesowych w postępowaniu zdolne jest bowiem zaskarżenie orzeczenia.

Uiszczenie opłaty lub usunięcie braków formalnych środka zaskarżenia nie ma rangi samoistnej (odrębnej) czynności procesowej, ma tylko to znaczenie, że współwarunkuje nadanie biegu środkowi zaskarżenia, a zatem podporządkowane jest wyłącznie celom środka zaskarżenia. Nie ma przy tym podstaw do uznania, że uzupełnienie braków środka zaskarżenia ma status samodzielnej czynności procesowej wówczas, gdy nie doszło jeszcze do odrzucenia środka zaskarżenia.

Nie można również uznać, że ewentualna dopuszczalność wniosku o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych lub fiskalnych środka zaskarżenia miałaby zależeć tylko od tego, czy organ procesowy odrzucił już, czy też jeszcze nie odrzucił środka zaskarżenia; taki pogląd prowadzi do przypadkowych rezultatów. 

Postanowienie SN z dnia 22 stycznia 2025 r., I CSK 516/24

Standard: 86091 (pełna treść orzeczenia)

W orzecznictwie Sądu Najwyższego początkowo uznawano, że możliwe jest przywrócenie terminu do uiszczenia opłaty lub terminu do usunięcia braków formalnych środka zaskarżenia (wyrok SN z 17 lipca 1979 r., IV CR 232/79; postanowienie SN z 10 listopada 2006 r., I CZ 61/06), jednakże obecnie przeważa stanowisko, że albo jest to całkowicie niedopuszczalne, skoro usunięcie braków nie jest samodzielną czynnością procesową (postanowienia SN: z 9 lipca 2008 r., V CZ 44/08; z 9 lutego 2018 r., I CZ 13/18; z 20 września 2018 r., IV CZ 38/18), albo dopuszczalność tego rodzaju wniosku warunkowana jest tym, by nie zostało jeszcze wydane rozstrzygnięcie stanowiące wynik uchybienia terminowi usunięcia tych braków (postanowienia ‎SN: z 27 stycznia 2005 r., II UZ 48/04; z 10 listopada 2006 r., I CZ 61/06; z 20 lipca 2012 r., II CZ 55/12; z 20 września 2013 r., II CZ 50/13; i z 22 listopada 2017 r., ‎IV CZ 75/17).

W ocenie Sądu Najwyższego czynnością procesową w rozumieniu ‎art. 168 k.p.c. jest wniesienie środka zaskarżenia, który powinien spełniać wymagania formalne i powinien zostać należycie opłacony. Nie jest natomiast czynnością procesową uiszczenie opłaty, dołączenie brakujących odpisów apelacji, wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia czy usunięcie innych braków formalnych; do wywołania skutków procesowych w postępowaniu zdolne jest bowiem zaskarżenie orzeczenia. Uiszczenie opłaty lub usunięcie braków formalnych środka zaskarżenia nie ma rangi samoistnej (odrębnej) czynności procesowej, ma tylko to znaczenie, że współwarunkuje nadanie biegu środkowi zaskarżenia, a zatem podporządkowane jest wyłącznie celom środka zaskarżenia.

W konsekwencji wniosek o przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych skargi został prawidłowo odrzucony postanowieniem z 9 grudnia 2022 r. jako niedopuszczalny.

Postanowienie SN z dnia 29 września 2023 r., III CZ 265/23

Standard: 74361 (pełna treść orzeczenia)