Wyłączenie uczestnictwa dziecka w rozumieniu art. 510 k.p.c. w sprawie o pozbawienie władzy rodzicielskiej

Uregulowany w art. 12 ust. 2 Konwencji z dnia 20 listopada 1989 r. o prawach dziecka (Dz. U. z 1991 r. Nr 120, poz. 526) obowiązek zapewnienia dziecku możliwości wypowiedzenia się w każdym postępowaniu, które jego dotyczy, nie oznacza przyznania dziecku w sprawie o pozbawienie nad nim władzy rodzicielskiej statusu uczestnika postępowania.

Postanowienie SN z dnia 16 grudnia 1997 r., III CZP 63/97

Standard: 55590 (pełna treść orzeczenia)

W sprawach o pozbawienie władzy rodzicielskiej oraz w sprawach o odebranie dziecka - dziecko nie jest uczestnikiem postępowania w rozumieniu art. 510 k.p.c.

Przyjętej koncepcji nie sprzeciwia się treść art. 573 k.p.c., ustanawiającego zasadę, że osoba pozostająca pod władzą rodzicielską, opieką lub kuratelą ma zdolność do podejmowania czynności w postępowaniu dotyczącym jej osoby. Przepis ten bowiem stosuje się tylko wtedy, gdy dziecko jest uczestnikiem postępowania. Sytuacje takie wynikają bądź z wyraźnego przepisu ustawy, bądź z istoty stosunku prawnego (np. art. 586 § 2 k.p.c., art. 584 k.p.c. w związku z art. 89 § 2 k.r.o.).

Rozważania powyższe prowadzą do wniosku, że sprawa o pozbawienie władzy rodzicielskiej dotyczy wyłącznie sfery praw rodziców, a jej przedmiotem jest ocena ich postępowania z punktu widzenia prawidłowości wykonywania ich uprawnień i obowiązków rodzicielskich. Dlatego dziecko nie jest uczestnikiem tego postępowania.

Powyższy pogląd i przytoczone na jego poparcie argumenty odnoszą się odpowiednio do spraw o odebranie dziecka. Przedmiotem tych spraw jest realizacja uprawnień rodzicielskich polegających na możności odebrania dziecka od osoby nie uprawnionej do jego zatrzymania, przy czym rodzice wykonują tu ponadto swój ustawowy obowiązek związany z dobrem dziecka. Dziecko nie może sprzeciwiać się wykonaniu tego obowiązku i realizacji praw rodziców. Z tych względów nie może być ono i w tych sprawach uważane za uczestnika postępowania.

Uchwała SN z dnia 26 stycznia 1973 r., III CZP 101/71

Standard: 31550 (pełna treść orzeczenia)