Nazwisko przysposobionego (art. 122 § 1 k.r.o.)

W sytuacji nie przewidzianej w przepisach art. 88 § 1 w związku z art. 122 § 1 k.r.o., w której nazwisko jednego z bezdzietnych przysposabiających, noszących dotychczas wspólne nazwisko, zostało w czasie trwania ich małżeństwa zmienione w trybie ustawy z dnia 15 listopada 1956 r. o zmianie imion i nazwisk (tekst jedn.: Dz.U. z 1963 r. Nr 59, poz. 328), sąd - stosując odpowiednio art. 5 ust. 2 tej ustawy - na ich żądanie nada przysposobionemu przez nich dziecku w orzeczeniu o przysposobieniu nazwisko jednego z przysposabiających, uzyskane w wyniku decyzji administracyjnej.

Wprawdzie w myśl art. 122 § 1 k.r.o. osoba przysposobiona przez małżonków wspólnie otrzymuje nazwisko, które noszą lub nosiłyby dzieci zrodzone z tego małżeństwa, z mocy samego prawa, a więc bez konieczności orzekania o tym w sentencji postanowienia o przysposobieniu; jeżeli jednak rozstrzygnięcie o nazwisku przysposobionego zostało zamieszczone w sentencji takiego postanowienia, to staje się ono integralną częścią tego postanowienia, a tym samym może być zmienione, jak każda część orzeczenia co do istoty sprawy, w zasadzie przez sąd drugiej instancji w następstwie rewizji osoby uprawnionej.

Gdyby przysposobienie małoletniej nastąpiło przed zmianą nazwiska przysposabiającej, nie ulega wątpliwości, że przysposobiona mogłaby uzyskać nazwisko przysposabiającej za zgodą przysposabiającego, skoro przez przysposobienie powstaje między przysposabiającymi a przysposobionymi taki stosunek jak między rodzicami a dziećmi (art. 121 § 1 k.r.o.).

Jeżeli więc w wypadku przysposobienia dziecka przed zmianą nazwiska jednego z przysposabiających o rozciągnięciu tej zmiany na przysposobione dziecko decydowałoby zgodne stanowisko przysposabiających, trudno by znaleźć przekonywające racje prawne, które przemawiałyby za wyłączeniem dyspozycyjności przysposabiających wtedy, gdy przysposobienie następuje po zmianie w trybie administracyjnym nazwiska przez jedno z nich.

Postanowienie SN z dnia 5 grudnia 1980 r., III CRN 133/80

Standard: 31763 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 122 § 1 k.r.o. przysposobiony otrzymuje nazwisko przysposabiającego, a jeżeli został przysposobiony przez małżonków wspólnie - nazwisko, które noszą albo nosiłyby dzieci zrodzone z tego małżeństwa. Oznacza to, że w sytuacji, gdy oboje małżonkowie noszą to same nazwisko, dziecko otrzymuje je zarówno w wypadku przysposobienia wspólnego przez oboje małżonków, jak i w wypadku przysposobienia przez jednego z małżonków w warunkach określonych w art. 116 k.r.o. Takie uregulowanie kwestii nazwiska w przypadku przysposobienia dziecka wiąże się z założeniem, iż przez przysposobienie powstaje między przysposabiającym a przysposobionym taki stosunek jak między rodzicami a dziećmi. Dlatego przepisy k.r.o. nie przewidują możliwości innego uregulowania kwestii nazwiska dziecka w przypadku jego przysposobienia (poza uregulowaniem przewidzianym w art. 122 § 1 i 2 k.r.o.), jak i możliwości orzeczenia o powrocie dziecka do pierwotnego nazwiska w czasie trwania stosunku przysposobienia.

Przepis art. 126 § 2 k.r.o. stanowi zasadę, że przysposobiony zachowuje nazwisko nabyte przez przysposobienie nawet po rozwiązaniu, przewidując możliwość odstąpienia od tej zasady jedynie w razie zaistnienia ważnych powodów.

W wypadku rozwiązania przysposobienia tylko odnośnie do jednego z noszących to samo nazwisko małżonków, którzy wspólnie przysposobili dziecko, nie ma zastosowania przepis art. 126 § 2 k.r.o., przewidujący możliwość wydania przez sąd orzekający o rozwiązaniu przysposobienia postanowienia, iż przysposobiony powraca do swojego pierwotnego nazwiska, jakie nosił przed przysposobieniem; dotyczy to również sytuacji, gdy z żądaniem rozwiązania przysposobienia i orzeczenia o powrocie przysposobionego do pierwotnego nazwiska występuje jeden z małżonków przysposabiających po śmierci drugiego z nich. W takich wypadkach przysposobionemu przysługuje nazwisko przysposabiających z tytułu istnienia stosunku przysposobienia między nim a tym z małżonków, co do którego przysposobienie nie zostaje rozwiązane lub też z uwagi na jego śmierć nie może już być rozwiązane.

Wyrok SN z dnia 25 października 1976 r., IV CR 399/76

Standard: 31280 (pełna treść orzeczenia)