Darowizna w ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej

Małżonek, który w drodze umowy z inną osobą dokonał na jej rzecz darowizny nieruchomości, objętej wspólnością ustawową, nie może skutecznie domagać się ustalenia nieważności umowy darowizny z tego tylko powodu, iż została ona zawarta bez zgody drugiego małżonka, dopóki dopuszczalne jest potwierdzenie tej umowy przez tego drugiego małżonka.

Uchwała SN z dnia 5 marca 1981 r., III CZP 1/81

Standard: 31790 (pełna treść orzeczenia)

W wypadku przeniesienia własności na podstawie umowy darowizny zawartej przez darczyńcę z jednym z małżonków z zastrzeżeniem, że przedmiot darowizny wchodzi do majątku objętego wspólnością ustawową (art. 33 pkt 2 k.r.o.), do wywołania takiego skutku przyjęcie darowizny przez drugiego z małżonków nie jest potrzebne.

Wbrew literalnemu brzmieniu art. 33 pkt. 2 k.r.o., że o włączeniu przedmiotu darowizny do majątku wspólnego postanawia darczyńca, także wola obdarowanego nie jest z tego punktu widzenia obojętna. Przeciwnie, skoro darowizna jest umową, konieczne są także w tym przedmiocie zgodne oświadczenia woli obu stron. Jako strona obdarowana wolę tę wyraża małżonek, który zawiera umowę darowizny z darczyńcą.

Uchwała SN z dnia 28 września 1979 r., III CZP 15/79

 

Standard: 31586 (pełna treść orzeczenia)

Przeniesienie własności nieruchomości w drodze darowizny na rzecz jednego z małżonków z zastrzeżeniem darczyńcy, aby przedmiot darowizny został objęty ustawową wspólnością majątkową obojga małżonków, wywołuje ten skutek, że darowana nieruchomość wchodzi do tej wspólności bez potrzeby przyjęcia ze strony drugiego małżonka.

W art. 33 pkt 2 k.r.o. nieprzypadkowo w jednej płaszczyźnie postawiono przedmioty nabyte przez darowiznę, dziedziczenie i zapis. Nie można przecież przyjąć, aby czyniąc kogoś spadkobiercą z wolą wejścia przedmiotu dziedziczenia do majątku wspólnego, spadkodawca czynił w testamencie dziedzicem drugiego małżonka. Takie rozwiązanie nie mieściłoby się wśród wymagań przewidzianych dla ustanowienia spadkobiercy. Skoro zaś obie czynności prawne postawiono w jednej płaszczyźnie, to brak argumentów za przyjęciem innej konstrukcji prawnej dla darowizny. Celem przepisu jest tylko to, aby przedmiot darowizny wszedł do majątku wspólnego, cel ten zaś osiąga ustawodawca wyłącznie poprzez wolę darczyńcy. Taka jest tylko normatywna treść omawianego przepisu i nie należy się w nim dopatrywać dalszej regulacji prawnej. Dopatrywanie się w tym przepisie dalszych rozwiązań byłoby zbędne z uwagi na istotę instytucji wspólności ustawowej, która po pierwsze jest związana ściśle z małżeństwem, a po wtóre ma charakter współwłasności łącznej.

Dodatkowy argument za przyjęciem wysuniętej tezy wypływa z art. 34 k.r.o., według którego przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową, nawet gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Treść tego przepisu przekonuje, że do wejścia tych przedmiotów do wspólności ustawowej nie trzeba żadnego działania ze strony drugiego małżonka. Różnica między art. 34 i art. 33 pkt 2 k.r.o. sprowadza się do tego tylko, że w pierwszym wypadku wejście przedmiotu do wspólności ustawowej następuje z woli ustawy, w drugim zaś - z woli darczyńcy czy spadkodawcy.

Uchwała SN z dnia 7 kwietnia 1975 r., III CZP 12/75

Standard: 30848 (pełna treść orzeczenia)