Odpowiedzialność deliktowa trenera i klubu sportowego za szkody zawodnika

Brak odpowiedniej reakcji na skargi o złym samopoczuciu zawodnika przygotowującego się do zawodów (paraolimpiady) oraz na jego zasłabnięcie w czasie treningu lub sprawdzianu może powodować – na podstawie art. 415 k.c. – odpowiedzialność trenera za szkodę, jakiej doznał zawodnik w wyniku niewykrycia w odpowiednim czasie choroby, na którą cierpiał i która uniemożliwiała mu dalsze uprawianie wybranej dyscypliny sportu.

Odpowiedzialność tę – na podstawie art. 50 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej w brzmieniu sprzed ogłoszenia tekstu jednolitego (Dz.U. Nr 25, poz. 113 ze zm.) w związku z art. 429 lub 430 k.c. – może ponosić także inna osoba fizyczna lub prawna, odpowiedzialna za przygotowanie treningu i powierzenie go osobie niemającej wymaganych kwalifikacji i niereagującej odpowiednio na zgłoszone lub zaawansowane dolegliwości zawodnika.

Wymóg dbałości o odpowiedni stan zdrowia kadry paraolimpijskiej wynika z ogólnych zasad bezpieczeństwa i dbałości o życie i zdrowie ludzkie oraz zwykłego zdrowego rozsądku popartego zasadami doświadczenia życiowego (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 1968 r. I CR 126/68, niepubl.), a przede wszystkim obowiązek ten wynikał z art. 50 ustawy o kulturze fizycznej, który czynił osoby fizyczne i prawne prowadzące działalność w sferze kultury fizycznej odpowiedzialne za bezpieczeństwo, porządek i higieniczne warunki podczas imprez sportowych oraz nakładał na te osoby obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków uprawiania sportu, rekreacji ruchowej i zajęć rehabilitacyjnych ich uczestnikom.

Wymagało zatem ustalenia, na kim spoczywał obowiązek określenia właściwych badań okresowych, jakim powinni być poddawani członkowie kadry paraolimpijskiej biegaczy narciarskich oraz odpowiedzialność za ich właściwe wykonanie i czy powód był poddawany takim badaniom, a jeżeli nie to czy w wyniku zaniedbań pozwanych czy z przyczyn leżących po jego stronie. Niedokonanie tych ustaleń i oceny czyni uzasadnionym kasacyjny zarzut naruszenia art. 50 ustawy o kulturze fizycznej oraz art. 415 k.c.

fakt, że przygotowanie zawodnika do paraolimpiady powierzone zostało osobie nie posiadającej wymaganych kwalifikacji (a na to wskazują zeznania pozwanego W. C.), nie jest bez znaczenia dla odpowiedzialności za szkodę poniesioną przez zawodnika w wyniku nie ujawnienia w odpowiednim czasie choroby, na którą zapadł. Ustawodawca wprowadził wymóg szczególnych kwalifikacji dla trenerów i instruktorów sportowców niepełnosprawnych z tej przyczyny, że ich trenowanie niewątpliwie wymaga ponad przeciętnego przygotowania, wiedzy, umiejętności i doświadczenia także dlatego, że sportowcy ci cierpią na różnorodne schorzenia i wymagają specjalnego podejścia zarówno w zakresie przygotowanego dla nich treningu jak i odpowiedniej reakcji na zgłaszane przez nich dolegliwości.

Jak wskazał Sąd Najwyższy, na trenerze sportowym spoczywa – zgodnie z ogólną zasadą odpowiedzialności zawodowej osób z określoną wiedzą fachową – szczególny obowiązek zapewnienia prawidłowego przebiegu treningu, nie tylko pod względem przestrzegania obowiązujących w danej dyscyplinie sportu reguł walki, lecz także pod względem przydatności (kondycji, stanu zdrowia itp.) zawodników do udziału w treningu i zawodach (wyrok z dnia 25 kwietnia 1973 r. I CR 306/73, OSNC 1974/2/34). Tym bardziej trener sportowców niepełnosprawnych ma szczególny obowiązek właściwego reagowania na zgłaszane przez nich dolegliwości i nietypowe objawy niewydolności organizmu. Powinien w takiej sytuacji zasięgnąć opinii lekarza, a jeżeli nie ma takiej możliwości, powinien odsunąć zawodnika od treningu lub nie dopuścić do zawodów oraz skierować na badania lekarskie.

Brak odpowiedniej reakcji na skargi o złym samopoczuciu zawodnika przygotowującego się do paraolimpiady i na jego zasłabnięcie w czasie treningu lub sprawdzianu, mogą skutkować odpowiedzialnością trenera na podstawie art. 415 k.c. za szkodę jakiej doznał zawodnik w wyniku niewykrycia w odpowiednim czasie choroby, na którą cierpiał i która uniemożliwiała mu dalsze uprawianie tej dyscypliny sportu.

Odpowiedzialność w takiej sytuacji może ponosić także klub sportowy lub inna osoba prawna odpowiedzialna za przygotowanie treningu i powierzenie go osobie nie posiadającej wymaganych kwalifikacji i nie reagującej odpowiednio na zgłaszane lub zaobserwowane dolegliwości zawodnika. Odpowiedzialność ta wynika z art. 50 ustawy o kulturze fizycznej w związku z art. 430 k.c., jeżeli osoba prawna na własny rachunek powierzyła wykonywanie obowiązków trenera, podlega on jej kierownictwu i ma obowiązek stosować się do jej wskazówek (np. jest jej pracownikiem) albo w związku z art. 429 k.c., jeżeli powierzyła mu wykonywanie obowiązków trenera na zasadach określonych w tym przepisie (por. m.in. wyrok SN z dnia 25 kwietnia 1973 r. I CR 306/73 oraz wyroki z dnia 24 listopada 1969 r. III CRN 7/69, z dnia 2 grudnia 1975 r. II CR 621/75, z dnia 21 maja 1981 r. IV CR 132/81 i z dnia 10 czerwca 1981 r. IV CR 195/81

Wyrok SN z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 314/10

Standard: 48477 (pełna treść orzeczenia)

Tolerowanie przez klub sportowy udziału zawodnika w zajęciach sportowych, które ze względu na zły stan jego zdrowia mogą spowodować trwałe ujemne zmiany w organizmie, wyczerpuje znamiona czynu niedozwolonego, uzasadniającego odpowiedzialność klubu.

Jeśli nawet powód - nie zdając sobie sprawy z rodzaju swoich dolegliwości - chętnie przystawał na propozycje trenera, to rzeczą pozwanego Klubu, skoro obciążał go obowiązek należytej staranności (art. 355 § 1 k.c.) przy podejmowaniu decyzji o dopuszczeniu powoda do gier sportowych, było nie tylko kierować się interesem Klubu, postawą zawodnika i względami wychowawczymi, lecz przede wszystkim kierować się stanem zdrowia zawodnika, a skoro w tym względzie występowały niejasności i wątpliwości, nie dopuszczać go do szkodliwych dla niego zajęć.

Wyrok SN z dnia 10 czerwca 1981 r., IV CR 195/81

Standard: 31873 (pełna treść orzeczenia)