Interes prawny w żądaniu uchylenia wadliwego orzeczenia bądź wadliwej czynności egzekucyjnej
Zaskarżalność postanowień w postępowaniu nieprocesowym (art. 518 k.p.c.) Legitymacja do wniesienia odwołania; gravamen; interes prawny w zaskarżeniu orzeczenia
Celem środków odwoławczych jest usuwanie lub naprawianie wadliwych orzeczeń sądów I instancji. Orzeczenie zbędne i niedopuszczalne jest z powodu tych właśnie cech wadliwe. Może więc być zaskarżone. Gdyby zresztą nie dopuścić do jego zaskarżenia, wynikłaby paradoksalna sytuacja, w której orzeczenie zupełnie wadliwe, bo nie przewidziane w k.p.c., zawsze pozostawałoby w mocy, podczas gdy orzeczenie o tyle mniej wadliwe, że przewidziane w k.p.c., jakkolwiek sprzeczne z pewnymi jego przepisami, byłoby zaskarżalne. Ograniczenia w zaskarżaniu orzeczeń nie przewidzianych przez k.p.c. w przepisach księgi drugiej mogą wynikać z przepisu zdania 2 art. 518 k.p.c., według którego zażalenie przysługuje tylko "w wypadkach wskazanych w ustawie".
Gdy zaś ustawa nie przewiduje wydania postanowienia, to niewątpliwie nie przewiduje też zażalenia na nie.
Postanowienie SN z dnia 19 maja 1972 r., I CZ 74/72
Standard: 30486 (pełna treść orzeczenia)
Jeżeli wyrok zasądzający świadczenie i już wykonany zostanie uchylony, lecz dłużnik zużył lub utracił wyegzekwowane świadczenie w taki sposób, że nie jest już wzbogacony (art. 409 k.c.), uchylenie wyroku nie przyniesie stronie przeciwnej korzyści w postaci przywrócenia poprzedniego stanu. Mimo to nie sposób twierdzić, aby uchylenie wadliwego orzeczenia było w takiej sytuacji bezprzedmiotowe.
Strona ma zawsze interes prawny w żądaniu uchylenia wadliwego orzeczenia bądź wadliwej czynności egzekucyjnej, niezależnie od tego, czy uchylenie to w ostatecznym wyniku doprowadzi do zrealizowania jej roszczeń materialno-prawnych. Uchylenie wadliwego orzeczenia lub wadliwej czynności leży także w interesie prawidłowego wymiaru sprawiedliwości.
Jeżeli więc strona we właściwym terminie wniosła przysługujący jej środek prawny, powinien on być rozpoznany w świetle przepisów prawa niezależnie od dalszych wiążących się z tym skutków. Dlatego też należy przyjąć, że wadliwa czynność egzekucyjna powinna być uchylona, chociaż przywrócenie stanu poprzedniego nie może nastąpić w trybie egzekucyjnym.
Uchwała SN z dnia 4 maja 1972 r., III CZP 24/72
Standard: 30439 (pełna treść orzeczenia)