Zarząd majątkiem spadkowym
Zarząd majątkiem spadkowym (art. 667 k.p.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Kurator zarządza spadkiem do chwili jego objęcia przez któregokolwiek ze spadkobierców. Z pewnością w ramach tego zarządu mieści się uprawnienie do zainicjowania postępowania o stwierdzenie nabycia spadku (art. 1025 § 1 k.c.); ustalenie kręgu spadkobierców stanowi jedną z podstawowych czynności kuratora spadku (art. 667 § 1 k.p.c.). Ustalenie spadkobierców powołanych do spadku i wydanie im majątku spadkowego zamyka okres zarządu sprawowanego przez kuratora spadku. Trudno natomiast uznać, że prawidłowy zarząd wymaga działu spadku, który nie służy zachowaniu całości majątku spadkowego, lecz przeciwnie -zmierza do przekształcenia tego prawa przez podział fizyczny jego przedmiotu lub inne rozstrzygnięcie. Z tych też względów należy podzielić prezentowany w piśmiennictwie pogląd wykluczający możliwość zarówno wszczęcia przez kuratora spadku postępowania o dział spadku, jak i jego udział w tym postępowaniu. Trzeba zauważyć, że dział spadku i zniesienie współwłasności mogą być połączone w jednym postępowaniu (art. 689 k.p.c.). Nie ma racjonalnych argumentów wyjaśniających, dlaczego w takim przypadku kurator spadku mógłby reprezentować spadkobierców w postępowaniu o zniesienie współwłasności, nie mając takiego uprawnienia w postępowaniu o dział spadku.
Uchwała SN z dnia 21 grudnia 2017 r., III CZP 44/17
Standard: 47355 (pełna treść orzeczenia)
Kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku. Do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (art. 667 § 2 k.p.c). Podstawę prawną działalności sądowego zarządcy nieruchomości stanowią z kolei przepisy art. 933-941 k.p.c., które z mocy wskazanego odesłania mają odpowiednie zastosowanie do zarządu majątkiem spadkowym sprawowanego przez kuratora spadku.
Unormowania zawarte w art. 935 – 941 K.p.c., szczegółowo określają pozycję prawną zarządcy. Zarządca nieruchomości obowiązany jest wykonywać czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki. Ma prawo pobierać zamiast właścicieli pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. W sprawach wynikających z zarządu nieruchomością zarządca może pozywać i być pozywany.
Zarządcy wolno zaciągać tylko takie zobowiązania, które mogą być zaspokojone z dochodów z nieruchomości i są gospodarczo uzasadnione (vide art. 935 § 1 i 2 k.p.c.). Do wydzierżawienia nieruchomości potrzebna jest zgoda stron, a w jej braku – zezwolenie sądu (vide zdanie ostatnie art. 936 k.p.c.). Zarządca nieruchomości składa sądowi w wyznaczonych terminach co najmniej raz w roku oraz po ukończeniu zarządu sprawozdania ze swych czynności, jak również udokumentowane sprawozdania rachunkowe. Sąd zatwierdza sprawozdania zarządcy albo odmawia ich zatwierdzenia w całości lub w części (art. 937 k.p.c.).
Brzmienie powyższych przepisów, stosowanych odpowiednio do zarządu majątkiem spadkowym sprawowanego przez kuratora spadku, wyraźnie wskazuje, że kurator spadku, sprawując zarząd majątkiem spadkowym, co prawda działa na zlecenie i pod nadzorem sądu, jednak czyni to na rzecz spadkobierców-właścicieli nieruchomości. Ci ostatni są zatem usługobiorcami, a przedmiotem usługi są czynności zarządu. Jedną z tych czynności jest bezspornie zawieranie na rzecz spadkobierców- współwłaścicieli, umów najmu lokali i podejmowanie działań niezbędnych do wykonania tych umów.
Jak trafnie zwrócił na to uwagę Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 kwietnia 2012 r., I FSK 820/11 "czynności najmu wykonywanych w ramach zarządu nie można odrywać od czynności samego zarządu, najem nieruchomości bowiem odbywa się w ramach czynności zarządu". Takie oderwanie czynności najmu byłoby "nie do pogodzenia nie tylko z samym charakterem czynności wykonywanych przez zarządcę wyznaczonego przez sąd, ale przede wszystkim z definicją obrotu zawartą zarówno w przepisach krajowych, jak i wspólnotowych".
W ramach wykonywanych czynności zarządu, mimo kontroli ze strony sądu, kurator spadku jest samodzielny, ponosi też odpowiedzialność za wykonywane w ramach zarządu majątkiem spadkowym czynności. Odbiorcami usług kuratora spadku są więc spadkobiercy - właściciele nieruchomości, wchodzącej w skład masy spadkowej i podlegającej zarządowi kuratora spadku
Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 11 września 2013 r., I SA/Gd 482/13
Standard: 57936 (pełna treść orzeczenia)