Zawieszenie postępowanie ze względu na widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego(art. 440 k.p.c.)

Postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania na mocy art. 440 § 1 k.p.c. może być wydane tylko na rozprawie.

Istotnym zadaniem sądu w tym procesie jest ustalenie, czy zachodzą przesłanki rozwodowe z art. 56 k.r.o. Wymaga to zebrania materiału dowodowego i jego dogłębnego rozważenia, co może być dokonane jedynie przez pełny skład sądzący i to na rozprawie (art. 210 § 3 i art. 233 § 1 k.p.c.). Jeżeli sąd uzna, że materiał zebrany w sprawie nie daje podstaw do uznania, iż zachodzą przesłanki z art. 56 k.r.o., to wówczas oddali powództwo i w związku z tym nie dojdzie do zastosowania art. 440 § 1 k.p.c.

Przepis ten wchodzi w rachubę jedynie wówczas, gdy sąd w przedstawiony wyżej sposób dojdzie do wniosku, że wprawdzie istnieją prawne przesłanki orzeczenia rozwodu, jednakże ze względu na konkretną sytuację danego małżeństwa można przyjąć, iż istnieją szanse na zmianę postawy małżonków. W celu wykorzystania tej szansy dla dobra małżonków i dzieci sąd może powstrzymać się od wydania - prawnie usprawiedliwionego - wyroku orzekającego rozwód i zawiesić postępowanie, decyzja ta jednak wynikać będzie już z merytorycznej oceny sprawy, której dokonać może jedynie pełny skład sądu i tylko na rozprawie.

Oczywiście nie zwalnia to przewodniczącego od skłaniania stron we właściwej chwili do pojednania, ale z możliwości zawieszenia postępowania na podstawie art. 440 § 1 k.p.c. należy korzystać z rozwagą, gdyż zawieszenie takie może nastąpić raz i sąd, który skorzystał z niego przedwcześnie, może zostać pozbawiony tej możliwości, gdy naprawdę powstaną szanse pojednania się stron.

Uchwała SN z dnia 27 lutego 1979 r., III CZP 5/79

Standard: 31523 (pełna treść orzeczenia)

Art. 178 k.p.c., zezwalający na zawieszenie postępowania na zgodny wniosek stron, ma zastosowanie również w postępowaniu w sprawach małżeńskich obok możności takiego zawieszenia również z urzędu w warunkach art. 440 § 1 k.p.c. i dlatego ten ostatni przepis nie wyłącza art. 178 k.p.c. łącznie z jego skutkami przewidzianymi w art. 182 k.p.c.

Przepisy, regulujące odmiennie w postępowaniu w sprawach małżeńskich niestawiennictwo powoda na rozprawie (art. 428 k.p.c.) i wprowadzając możność zawieszenia postępowania z urzędu, gdy sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego (art. 440 § 1 k.p.c.) - nie eliminują z tego postępowania tych przepisów postępowania zwykłego, które, jak np. w danym wypadku art. 178 k.p.c., mają charakter norm ogólnych, wspólnych dla wszystkich rodzajów postępowań unormowanych w kodeksie postępowania cywilnego.

Postanowienie SN z dnia 7 marca 1968 r., III CRN 36/68

Standard: 29753 (pełna treść orzeczenia)