Postanowienie z dnia 1968-03-07 sygn. III CRN 36/68

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CRN 36/68

Postanowienie z dnia 7 marca 1968 r.

Zawieszenie postępowania na zgodny wniosek stron (art. 178 k.p.c.) jest dopuszczalne również w postępowaniu w sprawach małżeńskich (art. 425-452 k.p.c.).

Przewodniczący: sędzia J. Pietrzykowski. Sędziowie: J. Przybylski, W. Markowski (sprawozdawca).

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy z powództwa Marka S. przeciwko Wiesławie S. o rozwód, na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od postanowienia Sądu Powiatowego w Pruszkowie z tymczasową siedzibą w Warszawie z dnia 27 czerwca 1962 r.,

uchylił zaskarżone postanowienie.

Uzasadnienie

Postanowienie z dnia 4 listopada 1965 r. Sąd Powiatowy zawiesił na zgodny wniosek stron postępowanie w toczącej się pomiędzy nimi sprawie o rozwód.

Na skutek wniosku powoda orzeczeniem z dnia 7 czerwca 1967 r. tenże Sąd podjął zawieszone postępowanie i udzielił stronom terminu do zgłoszenia wniosków dowodowych.

Na rozprawie w dniu 27 czerwca 1967 r. Sąd Powiatowy zmienił swoje pierwotne stanowisko i zaskarżonym postanowieniem umorzył postępowanie w sprawie z powołaniem się - bez bliższego uzasadnienia - na przepis art. 428 § 2 k.p.c., jako na podstawę prawną swojego rozstrzygnięcia.

Wniesione przez powoda zażalenie zostało odrzucone i postanowienie to uprawomocniło się, zaskarżył je jednak Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego rewizją nadzwyczajną.

Skarżący, zarzucając rażące naruszenie art. 178, 182, 428 i 440 k.p.c., wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Powiatowemu do dalszego postępowania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Trafnie podnosi rewizja nadzwyczajna, że zaskarżone postanowienie zostało wydane z rażącym naruszeniem powołanych w niej przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Wprawdzie postanowienie to nie zawiera bliższego uzasadnienia, jednakże powołanie - jako podstawy prawnej umorzenia postępowania - przepisu art. 428 § 2 k.p.c. pozwala zakładać, że, zdaniem Sądu Powiatowego, przewidziane w art. 178 k.p.c. zawieszenie postępowania na zgodny wniosek stron albo w ogóle nie jest dopuszczalne w postępowaniu w sprawach małżeńskich (w danym wypadku o rozwód), albo że termin 3-letni z art. 182 k.p.c. skraca się w tych sprawach do terminu 1-rocznego z art. 228 § 2 k.p.c.

Oba jednak takie poglądy są błędne.

Z istoty postępowań odrębnych, do których należy również postępowanie w sprawach małżeńskich, wynika, że wprowadzają one określone odmienności w stosunku do postępowania zwykłego, uwzględniające szczególne właściwości spraw będących ich przedmiotem, nie uchylają jednak tych przepisów postępowania zwykłego, które mają charakter norm ogólnych, wspólnych dla wszystkich rodzajów postępowania cywilnego. Tak więc art. 428 k.p.c. w sposób odmienny, niż to wynika z ogólnej normy art. 177 § 1 pkt 5 k.p.c., reguluje problem niestawiennictwa powoda na pierwszej rozprawie, a art. 440 k.p.c. pozwala sądowi na zawieszenie z urzędu postępowania w razie istnienia widoków na utrzymanie pożycia małżeńskiego.

Żadna jednak z tych sytuacji w sprawie niniejszej nie zachodziła, gdyż powód był obecny na rozprawie, a Sąd nie zawiesił postępowania z urzędu. Z tego względu żaden z tych przepisów nie wchodził tu w grę.

Wspomniane przepisy, regulujące odmiennie w postępowaniu w sprawach małżeńskich niestawiennictwo powoda na rozprawie (art. 428 k.p.c.) i wprowadzając możność zawieszenia postępowania z urzędu, gdy sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie pożycia małżeńskiego (art. 440 § 1 k.p.c.) - nie eliminują z tego postępowania, jak to już podkreślono, tych przepisów postępowania zwykłego, które, jak np. w danym wypadku art. 178 k.p.c., mają charakter norm ogólnych, wspólnych dla wszystkich rodzajów postępowań unormowanych w kodeksie postępowania cywilnego.

Prowadzi to do wniosku, że art. 178 k.p.c., zezwalający na zawieszenie postępowania na zgodny wniosek stron, ma zastosowanie również w postępowaniu w sprawach małżeńskich obok możności takiego zawieszenia również z urzędu w warunkach art. 440 § 1 k.p.c. i dlatego ten ostatni przepis nie wyłącza art. 178 k.p.c. łącznie z jego skutkami przewidzianymi w art. 182 k.p.c.

Skoro więc na posiedzeniu w dniu 4.XI.1965 r. strony zgłosiły zgodny wniosek o zawieszenie postępowania w sprawie i - jak to wynika z treści sentencji postanowienia - postępowanie zostało zawieszone z tego właśnie powodu, to jego umorzenie mogło nastąpić tylko zgodnie z dyspozycją art. 182 § 1 k.p.c., a zatem dopiero po upływie 3 lat od daty postanowienia o zawieszeniu. Odmiennie z urzędu w warunkach art. 440 § 1 k.p.c.: postępowanie ulegałoby umorzeniu, gdyby powód nie złożył wniosku o podjęcie postępowania w ciągu roku po jego zawieszeniu.

Jeśli więc powód stawił się na rozprawę i zawieszenie postępowania nie nastąpiło z urzędu wskutek przesłanki wynikającej z art. 440 § 1 k.p.c., to nie było podstaw do jego umorzenia z mocy art. 428 § 2 k.p.c., odmienny zaś w tym zakresie pogląd Sądu Powiatowego doprowadził do wydania orzeczenia z rażącym naruszeniem cytowanych tu przepisów. Z tych względów, wobec zasadności rewizji nadzwyczajnej, należało orzec jak w sentencji (art. 422 § 2 k.p.c.), co pociąga odesłanie akt sprawy Sądowi Powiatowemu w celu kontynuowania postępowania.

OSNC 1968 r., Nr 11, poz. 195