Uchwała z dnia 1979-02-27 sygn. III CZP 5/79

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 5/79

Uchwała z dnia 27 lutego 1979 r.

Przewodniczący: sędzia SN Z. Trybulski (sprawozdawca). Sędziowie SN: J. Niejadlik, K. Piasecki.

Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Walentyny Ł. przeciwko Bazylemu Ł. o rozwód po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Białymstoku postanowieniem z dnia 11 stycznia 1979 r. do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:

"Czy postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania na mocy art. 440 § 1 k.p.c. może być wydane na posiedzeniu niejawnym czy też tylko na rozprawie?"

uchwalił:

Postanowienie w przedmiocie zawieszenia postępowania na mocy art. 440 § 1 k.p.c. może być wydane tylko na rozprawie.

Uzasadnienie

Przedstawione zagadnienie prawne powstało na tle następującego stanu faktycznego:

Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim w dniu 8.XI.1978 r. przeprowadził w sprawie o rozwód posiedzenie pojednawcze, stwierdził, że do pojednania nie doszło, w związku z czym postanowił sprawę skierować na rozprawę, a następnie na posiedzeniu niejawnym jednoosobowo wydał - z powołaniem się na przepis art. 440 § 1 k.p.c. - postanowienie o zawieszeniu postępowania.

W związku z zażaleniem powódki na to postanowienie Sąd Wojewódzki przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 § 1 k.p.c. wskazane na wstępie zagadnienie.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Udzielenie odpowiedzi na przedstawione zagadnienie wymaga ustalenia pozycji, jaką instytucja zawieszenia postępowania na podstawie art. 440 § 1 k.p.c. zajmuje w procesie rozwodowym.

Istotnym zadaniem sądu w tym procesie jest ustalenie, czy zachodzą przesłanki rozwodowe z art. 56 k.r.o. Wymaga to zebrania materiału dowodowego i jego dogłębnego rozważenia, co może być dokonane jedynie przez pełny skład sądzący i to na rozprawie (art. 210 § 3 i art. 233 § 1 k.p.c.). Jeżeli sąd uzna, że materiał zebrany w sprawie nie daje podstaw do uznania, iż zachodzą przesłanki z art. 56 k.r.o., to wówczas oddali powództwo i w związku z tym nie dojdzie do zastosowania art. 440 § 1 k.p.c.

Przepis ten wchodzi w rachubę jedynie wówczas, gdy sąd w przedstawiony wyżej sposób dojdzie do wniosku, że wprawdzie istnieją prawne przesłanki orzeczenia rozwodu, jednakże ze względu na konkretną sytuację danego małżeństwa można przyjąć, iż istnieją szanse na zmianę postawy małżonków. W celu wykorzystania tej szansy dla dobra małżonków i dzieci sąd może powstrzymać się od wydania - prawnie usprawiedliwionego - wyroku orzekającego rozwód i zawiesić postępowanie, decyzja ta jednak wynikać będzie już z merytorycznej oceny sprawy, której dokonać może jedynie pełny skład sądu i tylko na rozprawie.

Oczywiście nie zwalnia to przewodniczącego od skłaniania stron we właściwej chwili do pojednania, ale z możliwości zawieszenia postępowania na podstawie art. 440 § 1 k.p.c. należy korzystać z rozwagą, gdyż zawieszenie takie może nastąpić raz i sąd, który skorzystał z niego przedwcześnie, może zostać pozbawiony tej możliwości, gdy naprawdę powstaną szanse pojednania się stron.

Z tych względów należało udzielić odpowiedzi jak w sentencji.

OSNC 1979 r., Nr 10, poz. 186