Odszkodowanie w postaci symbolicznej złotówki a powaga rzeczy osądzonej
Dochodzenie roszczenia majątkowego wynikającego z przestępstwa (art. 12 k.p.c.) Powaga rzeczy osądzonej (art. 366 k.p.c.; art. 199 § 1 pkt 2 i art. 379 pkt 3 k.p.c.) Szkoda i odszkodowanie; zakres obowiązku naprawienia szkody; wysokość odszkodowania (art. 361 § 2 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zasądzenie przez sąd karny tzw. symbolicznej złotówki tytułem zadośćuczynienia nie stwarzało przeszkody do dochodzenia przed sądem cywilnym dalszych roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdyż jest ono równoznaczne z pozostawieniem przez sąd karny bez rozpoznania roszczeń majątkowych wynikających z przestępstwa, chyba że sąd karny w wyroku stwierdził, iż zasądzenie symbolicznej złotówki wyczerpuje w całości zadośćuczynienie pieniężne na krzywdę (por. uchwałę SN (7) SN z dnia 17 marca 1965 r., VI KO 14/64 i uchwałę z dnia 24 listopada 1966 r., III CZP 91/66, oraz wyrok SN z dnia 23 listopada 1966 r., III CR 245/66).
W uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 1970 r., III CZP 73/70 przyjęto jednak, że zasądzenie przez sąd karny na rzecz powoda cywilnego z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę kwoty pieniężnej niemającej charakteru symbolicznego stanowi przeszkodę do zasądzenia w postępowaniu cywilnym dalszej kwoty z tego samego tytułu, chyba że ujawni się nowa krzywda, której nie można było przewidzieć w postępowaniu karnym. Trafnie jednak podniesiono w piśmiennictwie, że stanowisko zajęte w powołanej wyżej uchwale zdezaktualizowało się w związku z treścią art. 415 § 2 k.p.k. przewidującego możliwość zasądzenia części zadośćuczynienia w postępowaniu karnym oraz możliwość dochodzenia roszczenia o dalsze zadośćuczynienie w kolejnym postępowaniu cywilnym.
Uchwała SN z dnia 3 grudnia 2021 r., III CZP 84/20
Standard: 59177 (pełna treść orzeczenia)
Wyrok sądu karnego o obowiązku naprawienia szkody nałożonym na skazanego zgodnie z art. 72 § 2 k.k. tworzy – w zakresie rozstrzygnięcia o tym obowiązku – stan rei iudicatae, w związku z czym w zakresie, w którym istnieje ten stan, powództwo o zasądzenie odszkodowania przed sądem w postępowaniu cywilnym jest niedopuszczalne (stosownie do tego, kiedy zapadł wyrok karny, w procesie cywilnym zastosowanie ma wtedy albo art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c., albo art. 355 § 1 k.p.c., por. wyrok SN z dnia 10 kwietnia 1975 r., III CRN 38/74).
Przyjęcie, że art. 415 § 2 (dawniej art. 415 § 6) k.p.k. odnosi się do wyroku sądu karnego w części nakładającej obowiązek naprawienia szkody na podstawie art. 72 § 2 k.k., ma istotne konsekwencje.
Oznacza to, że w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w takim wyroku wykluczone jest powództwo przed sądem cywilnym o odszkodowanie (art. 199 § 1 pkt 2 względnie art. 355 § 1 k.p.c.). Zarazem jednak w tym zakresie wyrok sądu karnego – będąc podstawą egzekucji po zaopatrzeniu go w klauzulę wykonalności (art. 107 § 2 k.p.k.) – wyklucza możliwość podważania istnienia obowiązku naprawienia szkody przez skazanego (dłużnika) w postępowaniu cywilnym w drodze powództwa opozycyjnego (art. 840 k.p.c.) albo – po jego skutecznej egzekucji – w drodze powództwa opartego na przepisach o zwrocie bezpodstawnego wzbogacenia lub odpowiedzialności deliktowej z powołaniem się na okoliczności istniejące przed wydaniem tego wyroku (zamknięciem rozprawy, która poprzedzała jego wydanie) przez sąd karny.
Wyrok SN z dnia 20 grudnia 2018 r., II CSK 754/17
Standard: 29519 (pełna treść orzeczenia)