Postanowienie o zmianie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku (art. 679 § 3 k.p.c.)

Treść art. 679 § 3 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, w razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

Redakcja cytowanego przepisu oznacza, iż zmiana postanowienia może polegać na stwierdzeniu, że spadek dziedziczą inne osoby niż wymienione w tym postanowieniu bądź nie tylko osoby w nim wskazane, ale również inne tam niewymienione, albo że wyłącznie niektóre z osób wskazanych w postanowieniu nabyły spadek.

Podstawą zmiany prawomocnego postanowienia jest więc ustalenie, że zawarte w nim stwierdzenie nabycia spadku nie jest zgodne z rzeczywistym stanem prawnym. Dodaje się, że wskutek złożenia wniosku o zmianę prawomocnego postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść orzeczenie niekorzystne dla wnioskodawcy; zakaz reformationis in peius obowiązuje tylko w ramach postępowania odwoławczego (zob. postanowienie SN z 19 listopada 1998 r., III CKN 28/98).

Postępowanie o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, tożsamo jak postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku, wszczynane jest na wniosek, który jednak stanowi tylko konieczny impuls do uruchomienia niezbędnej procedury, która od tego momentu toczy się z urzędu. W szczególności Sąd ma obowiązek stwierdzić z urzędu nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.

Postanowienie SN z dnia 21 marca 2019 r., II CSK 722/17

Standard: 29278 (pełna treść orzeczenia)

Celem postępowania prowadzonego w trybie art. 679 k.p.c. jest skorygowanie wadliwego orzeczenia, a jego przedmiotem ustalenie kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym w sytuacji, gdy istnieje już w tym zakresie prawomocne postanowienie stwierdzające nabycie spadku na rzecz osoby nie będącej spadkobiercą lub dziedziczącej w innej części.

Umieszczenie art. 679 k.p.c. w oddziale dotyczącym stwierdzenia nabycia spadku i treść § 3 tegoż artykułu pozwalają na wniosek, że postanowienie wydane w trybie art. 679 k.p.c. jest orzeczeniem o stwierdzeniu nabycia spadku i mają do niego zastosowanie zasady postępowania określone w art. 669-677 k.p.c.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 7.III.1968 r. II CR 102/68, w której wyraził pogląd, że postanowienie zmieniające prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku w trybie art. 679 k.p.c. ma charakter orzeczenia stwierdzającego nabycie spadku i może ulec zmianie w trybie przewidzianym tym przepisem.

Wyrok SN z dnia 16 grudnia 1983 r., III CZP 65/83

Standard: 32099 (pełna treść orzeczenia)