Wola testowania (animus testandi)
Zdolność testowania i wola testowania; animus testandi (art. 944 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Ustalenie, czy dokument został sporządzony przez spadkodawcę z wolą nadania mu charakteru testamentu balansuje na granicy ustaleń faktycznych i wniosków prawnych. Do sfery ustaleń faktycznych zaliczyć należy sprecyzowanie formy i treści dokumentu oraz okoliczności jego powstania, stanowiących przesłanki oceny prawnej, czy dokument ten jest, czy nie jest testamentem. Elementem oceny prawnej jest wnioskowanie z poczynionych ustaleń o woli autora dokumentu w momencie jego sporządzania (postanowienie SN z dnia 4 września 2008 r. IV CSK 190/08) Sąd Najwyższy wskazał, że ocena, czy testator złożył oświadczenie woli będące testamentem, musi być wynikiem wykładni. O woli testowania może zaś świadczyć zarówno sama treść oświadczenia i użyte do jej wyrażenia sformułowania, jak i okoliczności złożenia tego oświadczenia (postanowienie SN z dnia 21 października 2016 r. , IV CSK 837/15).
W postanowieniu z dnia 29 czerwca 2010 r. Sąd Najwyższy wskazał, że w przypadku zakwestionowania woli testowania, na ustalenie, czy spadkodawca miał animus testandi może mieć wpływ zachowanie się spadkodawcy po sporządzeniu własnoręcznego oświadczenia, które ma być uznane za testament (III CSK 293/09
Postanowienie SO we Wrocławiu z dnia 22 lutego 2018 r., II Ca 1546/17
Standard: 35872 (pełna treść orzeczenia)
Spadkodawca uznał, że użycie słowa „decyzja” będzie skuteczniejsze, niż posłużenie się terminem „testament”. Jednak o tym, że miał na myśli „testament” świadczy m.in. opatrzenie koperty z „dokumentem” tytułem „testament”. Z tego stwierdzenia wynika, że jedynie przez tzw. przedobrzenie, które można tłumaczyć posługiwaniem się przez spadkodawcę przez lata aktywnośći zawodowej wojskowym językiem, dla którego moc mają takie terminy, jak „decyzja”, „rozkaz”, na długo przed śmiercią starał się najdokładniej jak uważał to za konieczne rozrządzić mieniem po to, aby pogodzić zwaśnioną rodzinę. Spadkodawca był profesorem nauk ekonomicznych, generałem w stanie spoczynku, swoją ostatnią wolę wyraził na dwanaście lat przed śmiercią, a zmarł mając 86 lat. To także należy wziąć pod uwagę, oceniając konsekwencje prawne pozostawionych dokumentów, dążąc do zrealizowania podstawowej normy interpretacyjnej, zawartej w art. 948 KC, jaką jest dochowanie jak najpełniejszego urzeczywistnienia woli spadkodawcy (por. postanowienie SN z dnia 10 stycznia 1997 r., II CKN 50/96). Jeżeli więc z treści oświadczenia ostatniej woli spadkobiercy wynika, że stanowi ono rozrządzenie majątkiem określonej osoby na wypadek śmierci, to jest testamentem w rozumieniu art. 941 i nast. KC i nie ma znaczenia opatrzenie takiego dokumentu tytułem „decyzja dot. podziału mienia”.
Zastosowanie do dokonania wykładni spornego dokumentu jako testamentu będzie miał nie art. 948 KC, tylko art. 961 KC, który to przepis urzeczywistnia, według dokonanych ustaleń wolę spadkodawcy, rozumianą subiektywnie, z preferowaniem punktu widzenia i intencji testatora (por. postanowienia SN z dnia 6 maja 2005 r., II CK 676/04, i z dnia 14 lipca 2005 r., III CK 694/04 oraz wyrok SN z dnia 6 października 2016 r., IV CSK 825/15). Czyniąc to weźmie się pod uwagę wartość pozostawionego majątku, jego stan i ceny na październik 1998 r., czyli na czas sporządzenia testamentu (zob. postanowienia SN z dnia 29 marca 2007 r., I CSK 3/07 oraz z dnia 28 października 1997 r., I CKN 276/97 oraz z dnia 23 stycznia 2008 r., V CSK 378/07; uchwała SN z dnia 16 września 1993 r., III CZP 122/03).
Postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2018 r., I CSK 177/17
Standard: 69981 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 69970
Standard: 35839
Standard: 28475