Odmowa wykonania polecenia wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych

Wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych, zleconej zgodnie z przepisami prawa i postanowieniami umowy, stanowi obowiązek pracownika (art. 100 § 1 in fine i § 2 pkt 4 k.p.). Powierzenie pracownikowi pracy nadliczbowej mieści się w sferze uprawnień kierowniczych pracodawcy. Jeśli więc polecenie pracy nadliczbowej wydano zgodnie z prawem, tzn. zostały spełnione przesłanki jej powierzenia, a pracownik nie jest objęty jednym z zakazów, nie może on odmówić jego wykonania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r., I PRN 68/87).

Odmowa wykonywania pracy nadliczbowej jest naruszeniem obowiązków pracowniczych, które może stanowić, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, podstawę różnych form odpowiedzialności pracownika, jak również okoliczność uzasadniającą rozwiązanie stosunku pracy, nawet, jeśli zostały spełnione przesłanki określone w art. 52 § 1 pkt 1 k.p., w trybie natychmiastowym.

Wyrok SN z dnia 21 marca 2019 r., II PK 332/17

Standard: 62430 (pełna treść orzeczenia)

Samowolne zachowania się pracowników, którzy świadomie odmawiają wykonywania poleceń przełożonych wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych w sposób zagrażający istotnym interesom pracodawcy uzasadniają rozwiązanie stosunku pracy w trybie natychmiastowym (por. wyrok SN z dnia 12 czerwca 1997 r., I PKN 211/97). Zastosowanie takiego trybu zwolnienia pracowników świadomie naruszających podstawowy obowiązek wykonywania pracy jest w zasadzie niezależne od przyczyn, jakie doprowadziły do nielegalnej odmowy świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych.

W celu wymuszenia należytego wykonywania powinności przez pracodawcę pracownicy powinni wykorzystywać środki przewidziane w prawie pracy, tj. podejmować zbiorowe działania interwencyjne w związkach zawodowych lub wykorzystywać indywidualną sądową drogę dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy. 

W celu wymuszenia należytego wykonywania tych powinności przez pracodawcę pracownicy powinni wykorzystywać środki przewidziane w prawie pracy, tj. podejmować zbiorowe działania interwencyjne w związkach zawodowych lub wykorzystywać indywidualną sądową drogę dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy. 

legalna odmowa świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych, stosowanej w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy (art. 133 § 1 pkt 2 KP), jest dopuszczalna tylko w razie zakwestionowania tych potrzeb (a contrario art. 133 § 1 pkt 2 KP) lub w razie przekroczenia maksymalnego dobowego lub rocznego limitu tych godzin (a contrario art. 133 § 2 KP). 

Wyrok SN z dnia 2 lutego 2001 r., I PKN 233/00

Standard: 26521 (pełna treść orzeczenia)