Zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez członków organów zarządczych.

Członkowi spółdzielni pracy, zatrudnionemu na podstawie spółdzielczej umowy o pracę i pełniącemu funkcję przewodniczącego zakładowej organizacji związkowej, nie można przypisać ciężkiego naruszenia obowiązków członkowskich i umyślnego działania na szkodę spółdzielni z tego tylko powodu, że złożył do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez członków zarządu spółdzielni.

Złożenie przez członka spółdzielni zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez osoby sprawujące funkcje organów spółdzielni nie może być potraktowane jako niedopuszczalna lub niedozwolona krytyka, jeżeli miałoby się okazać, że podejrzenia były uzasadnione, a stawiane zarzuty znalazły potwierdzenie w postępowaniu karnym. Złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa jest prawnie dopuszczalnym środkiem ochrony indywidualnych, grupowych i zbiorowych interesów.

Reprezentacja interesów pracowników w stosunku do pracodawcy prowokuje niekiedy konflikty działaczy związkowych z przedstawicielami pracodawcy ze względu na rozbieżne interesy. W wyroku z 23 stycznia 2004 r., I PK 173/03 (Monitor Prawniczy 2004 nr 19, s. 905), Sąd Najwyższy stwierdził, że zachowanie pracownika spółki, który jako jej akcjonariusz, a jednocześnie wiceprzewodniczący zarządu działającej w spółce zakładowej organizacji związkowej złożył do prokuratury zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez członków zarządu spółki, zarzucając im działanie na szkodę spółki, nie podlega ocenie z punktu widzenia art. 52 § 1 pkt 1 k.p.; inaczej mówiąc, zachowanie takie nie może być kwalifikowane jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych.

W tym kontekście należy podkreślić, że z jednej strony krytyka pod adresem członków organów spółdzielni wypowiedziana publicznie nie może być podstawą wykluczenia członka ze spółdzielni, jeżeli jest wyrażona w odpowiedniej formie i nie jest świadomie nieprawdziwa, gdyż jest ona nie tylko prawem członka, ale i jego obowiązkiem leżącym w interesie społecznym (por. wyrok SN z 11 kwietnia 1984 r., I PR 34/84) z drugiej strony natomiast, rażące przekroczenie granic dozwolonej krytyki może uzasadniać wykluczenie ze spółdzielni na podstawie art. 193 Prawa spółdzielczego (por. wyrok SN z 1 października 1997 r., I PKN 237/97).

Wyrok SN z dnia 16 czerwca 2005 r., I PK 257/04

Standard: 26459 (pełna treść orzeczenia)

Przedstawienie przez pracownika kierownikowi zakładu pracy bezpodstawnych zarzutów popełnienia przestępstwa może stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (art. 52 § 1 pkt 1 KP).

Bezpodstawne przedstawienie kierownikowi zakładu pracy poważnych zarzutów, jak wręczanie celnikom łapówek czy wywożenie towarów za granicę bez ich oclenia, które to zarzuty nie zostały przez powódkę udowodnione, stanowi naruszenie obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy oraz obowiązku przestrzegania zasad współżycia społecznego (art. 100 § 2 pkt 5 i 7 KP według numeracji przepisów sprzed dnia 2 czerwca 1996 r.). Dla tej konkluzji nie ma istotnego znaczenia, czy jeden z zarzutów (nieoficjalne wypłacenie części wynagrodzenia) został udowodniony. Waga pozostałych przesądza o ocenie całości tego zachowania powódki jako ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, uzasadniającym rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z jej winy (art. 52 § 1 pkt 1 KP).

Wyrok SN z dnia 7 marca 1997 r., I PKN 28/97

Standard: 26600 (pełna treść orzeczenia)