Cena wynikowa (art. 540 k.c.)

Zgodnie z art. 540 § 1 k.c. ceną wynikową jest cena za rzeczy danego rodzaju lub gatunku, w odniesieniu do której właściwy organ państwowy ustalił, w jaki sposób sprzedawca ma obliczyć cenę. W piśmiennictwie wskazuje się, że ustalenie takiej ceny ma na celu, w wypadku mienia publicznego, uwzględnienie obok interesu stron także interesu publicznego. Nie jest jednak dopuszczalne powierzenie określenia ceny wynikowej, bez jednoznacznego wskazania postaw wyliczenia, osobie trzeciej lub wyłącznie sprzedającemu (por. wyrok SN z dnia 2 grudnia 2004 r., V CK 291/04).

Do ceny wynikowej stosuje się, zależnie od jej właściwości, przepisy o cenie sztywnej lub maksymalnej.

Cena wynikowa może być ustalona w ustawie (por. uchwała SN z dnia 3 marca 2004 r., III CZP 122/03).

Ustalenie ceny wynikowej może nastąpić bądź przez wprowadzenie obligatoryjnych elementów kalkulacji o charakterze sztywnym, wynikowym lub limitów, podaniu ogólnych zasad obliczania ceny bez elementów kalkulacji, nakazu jej wyliczenia według wartości rynkowej ustalonej przez rzeczoznawcę, z ewentualnymi modyfikacjami in plus i in minus (por. uchwały SN z dnia 3 marca 2004 r., III CZP 122/03, z dnia 19 czerwca 2007 r., III CZP 60/07, wyroki SN z dnia 26 lipca 2001 r., IV CKN 419/00, z dnia 25 października 2000 r., IV CKN 135/00).

Takiego charakteru odmówiono cenie nieruchomości ustalonej w trybie bezprzetargowym z zastosowaniem bonifikaty udzielonej na podstawie art. 68 ust. 2 u.g.n. w związku z roszczeniem o jej zwrot podkreślając, że jest ona ceną minimalną (por. wyrok SN z dnia 25 listopada 2011 r., II CSK 103/11).

Przyjęto, że ceną wynikową w rozumieniu art. 540 § 1 k.c. jest sztywna cena sprzedaży lokalu użytkowego ustalona przez biegłego ds. szacunku nieruchomości (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2001 r., IV CKN 419/00), kwatery lub lokalu mieszkalnego, ustalona na podstawie art. 58 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (por. uchwały SN z dnia 3 marca 2004 r., III CZP 122/03, z dnia 19 czerwca 2007 r., III CZP 60/07). W tym drugim wypadku sprzedaż następowała po cenie ustalonej na podstawie wartości rynkowej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego, pomniejszanej procentowo z uwzględnieniem określonych przesłanek, m.in. z wysługą lat, terminem zajmowania lokalu. Sytuacja ta znacząco różni się od sprzedaży w drodze przetargu, w którym wprawdzie obowiązują pewne zasady ustalania ceny (art. 67 ust. 2 u.g.n.) i istnieje możliwość udzielania bonifikat o charakterze fakultatywnym lub obligatoryjnym, ale ostateczny rezultat - określenie wysokości świadczenia ciążącego na kupującym zależy od wyniku przetargu, a nie ustalenia właściwego organu państwowego. Nie odpowiada ono zatem cechom ceny wynikowej w rozumieniu art. 540 k.c.

Wyrok SN z dnia 27 lipca 2018 r., V CSK 382/17

Standard: 25924 (pełna treść orzeczenia)

Cena wynikowa w świetle przepisu art. 540 k.c. może mieć właściwości ceny sztywnej - gdy elementy kalkulacji, na których podstawie sprzedawca ma obliczyć cenę, mają charakter niezmiennych wskaźników - lub ceny maksymalnej - gdy elementy kalkulacji, na których podstawie sprzedawca ma obliczyć cenę, wyznaczają pewną nieprzekraczalną granicę. W pierwszym przypadku do ceny wynikowej stosuje się przepisy o cenie sztywnej, a w drugim - przepisy o cenie maksymalnej. Jak jednak wiadomo, art. 67 ust. 3 u.g.n. i przepisy, które do niego nawiązują, określają - pod sankcją nieważności umowy - cenę minimalną nieruchomości.

Cena wynikowa może mieć jedynie właściwości ceny sztywnej lub maksymalnej, minimalny charakter ceny w świetle przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami wyklucza kwalifikowanie ceny w umowach podlegających tej ustawie jako ceny wynikowej.

Wyrok SN z dnia 25 listopada 2011 r., II CSK 103/11

Standard: 25928 (pełna treść orzeczenia)