Wyłączenia z masy upadłości mienia nienależącego do majątku upadłego (art. 70 p.u.)
Wyłączenie z masy upadłości składników mienia nienależących do upadłego (art. 70 p.u.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z art. 70 p.u.i.n. składniki mienia nienależące do majątku upadłego podlegają wyłączeniu z masy upadłości. Warunkiem wyłączenia mienia jest z jednej strony to, aby określony składnik majątku nie stanowił przedmiotu własności upadłego, zaś z drugiej strony - by osoba żądająca wyłączenia miała " prawo" do tego składnika majątku.
Przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego nie wskazują źródeł, z których prawo to może wynikać. Mając zatem na uwadze zasadę lege non distinguente nec nostrum est distinguere, podstawą mogą być zarówno stosunki o charakterze rzeczowym, jak i obligacyjnym. Najczęściej jest to prawo własności.
Wyłączeniu z masy upadłości mogą podlegać jedynie składniki mienia, które zostały zaliczone do tej masy. Natomiast zgodnie z art. 69 ust. 1 Prawa upadłościowego i naprawczego ustalenie składu masy następuje przez sporządzenie spisu inwentarza. Wobec tego podstawa wyłączenia istnieje wtedy, gdy jakiś składnik mienia zaliczony został do masy upadłości, mimo iż nie należy do majątku upadłego. Jednocześnie nadmienić trzeba, że ustawa przewiduje domniemanie polegające na tym, iż rzeczy znajdujące się w posiadaniu upadłego w dniu ogłoszenia upadłości należą do majątku upadłego (art. 69 ust. 3 p.u.i.n.).
Podsumowując wskazać należy, że o wyłączeniu z masy upadłości możemy mówić, wtedy gdy łącznie wystąpią trzy przesłanki.
Po pierwsze, musi zostać sporządzony spis inwentarza. Następnie w spisie inwentarza ustalonym przez syndyka muszą znaleźć się składniki majątku, które nie należą do upadłego. Nadto podmiot, który żąda wyłączenia, musi posiadać uprawnienie do żądania wyłączenia. Naturalnie dodatkową i arcyważną przesłanką jest również to czy dany składnik można zakwalifikować jako " mienie" i czy został on w przypadku rzeczy oznaczonych co do gatunku zindywidualizowany i wyodrębniony.
Na tle już przepisów rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Prawo upadłościowe z dnia 24 października 1934 r. utrwalił się w judykaturze pogląd, iż wyłączeniu mogą podlegać wszelkie prawa, nie tylko rzeczy sensu stricto, ale także wierzytelność, zarówno bezsporna, jak i sporna, czy zasądzona już kwota pieniężna. Dochodzący wyłączenia powinien wykazać, iż przedmiot wyłączenia jest indywidualnie oznaczony i nadaje się do wydzielenia z masy (zob. postanowienie SN z dnia 17 marca 1967 r., I CZ 146/66; uchwała SN z dnia 20 grudnia 1994 r., III CZP 134/94; postanowienie SA w Lublinie z dnia 31 stycznia 1994 r., I ACz 19/94).
W dobie obowiązywania ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze powyższe stanowisko zostało uznane za aktualne. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 10 września 2015 r., II CSK 536/14) zaliczył do składników mienia nieruchomości, prawa majątkowe i ruchomości. Ponadto wskazał, co ma szczególne znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, że składnikiem mienia w rozumieniu art. 70 p.u.i.n., którego wyłączenie jest dopuszczalne może być także kwota pieniężna, która nie przysługiwała upadłemu, a w dalszym ciągu znajduje się w jego posiadaniu i możliwe jest wydzielenie jej z masy upadłości. Chodzi o zindywidualizowanie składnika majątkowego w sposób umożliwiający jego wyodrębnienie z masy upadłości.
W najświeższym orzecznictwie Sąd Najwyższy kontynuuje zaprezentowaną linię wykładni rozumienia pojęcia " składniki mienia" i podniósł, że przedmiot wyłączenia z masy upadłości na podstawie art. 70 p.u.i.n. określony jest ogólnie i szeroko. Może on obejmować nie tylko konkretne składniki w postaci rzeczy lub praw, ale również zespół takich składników, jak przedsiębiorstwo.
Powyższe stanowisko zyskało również akceptację w literaturze przedmiotu i wskazuje się jednoznacznie, że składniki mienia oznaczają mienie wszelkiego rodzaju, a zatem nie tylko nieruchomości i ruchomości, ale także wierzytelności i prawa (akcje, udziały w spółkach, obligacje itp.), warunkiem ich wyłączenia jest takie indywidualne oznaczenie, aby nadawały się do wydzielenia z masy.
Wyrok SO w Warszawie z dnia 24 maja 2017 r., XXIII Ga 203/17
Standard: 17987 (pełna treść orzeczenia)
Wyłączeniu z masy upadłości podlegają składniki mienia nienależące do upadłego (art. 70 Pr.u.n.). Prawo do wyłączenia z masy upadłości wyraża ideę, że zaspokojenie wierzycieli upadłego - z pewnymi zastrzeżeniami - powinno nastąpić tylko z tego majątku, który jest majątkiem upadłego. Decydujące jest to, do którego majątku dany składnik majątkowy jest przypisany. Przypisanie to należy oceniać przy uwzględnieniu celu konkretnej regulacji oraz celu upadłości, w kontekście którego rozstrzygające jest to, że chodzi o przymusowe zaspokojenie wierzycieli upadłego.
Wprawdzie z reguły przypisanie poszczególnych składników majątkowych następuje według kryteriów prawnorzeczowych, w związku z czym podstawą wyłączenia z masy upadłości jest przede wszystkim własność, ale nie jest to jedyna podstawa wyłączenia i nie ma ona charakteru bezwzględnego.
Prawo do wyłączenia z masy upadłości składnika, który nie należy do upadłego, może wynikać także ze stosunków zobowiązaniowych (por. uchwała SN z dnia 20 grudnia 1994 r., III CZP 134/94, i wyrok SN z dnia 10 września 2015 r., II CSK 536/14).
Przedmiot wyłączenia z masy upadłości na podstawie art. 70 Pr.u.n. określony jest ogólnie i szeroko. Może on obejmować nie tylko konkretne składniki w postaci rzeczy lub praw, ale również zespół takich składników jak przedsiębiorstwo (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 1967 r., I CZ 146/66, uchwała SN z dnia 20 grudnia 1994 r., III CZP 134/94, oraz wyrok SN z dnia 10 września 2015 r., II CSK 536/14). Nie ma znaczenia to, jaki jest stosunek wyłączanych składników do całej masy upadłości, nie jest zatem wykluczone, że wyłączane składniki, w szczególności stanowiące przedsiębiorstwo, są częścią całej masy upadłości lub nawet wyczerpują ją w całości.
Wyrok SN z dnia 11 lutego 2016 r., V CSK 321/15
Standard: 18014 (pełna treść orzeczenia)