Ustanowienie zarządu przymusowego nad majątkiem dłużnika

Zgodnie z art. 376 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe (jedn. tekst: Dz. U. z 2020 r., poz. 1228) zarządca przymusowy ustanowiony na podstawie art. 1064[10] k.p.c. nie jest uprawniony do złożenia wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373 ustawy - Prawo upadłościowe.

Zgodnie z art. 40 pr. upadł. ustanowienie zarządu przymusowego jest - obok ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego (art. 38 ust. 1 pr. upadł.) - jednym ze sposobów zabezpieczenia majątku dłużnika w postępowaniu w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Ustanawiając zabezpieczenie przez zarząd przymusowy sąd wyznacza zarządcę przymusowego oraz określa zakres i sposób wykonywania zarządu; do zarządcy przymusowego stosuje się odpowiednio art. 38 ust. 1a-3 pr. upadł. dotyczące tymczasowego nadzorcy sądowego oraz przepisy tej ustawy dotyczące syndyka (art. 40 ust. 4 pr. upadł.).

Zarząd przymusowy trwa co do zasady do chwili objęcia majątku upadłego w zarząd przez syndyka (art. 43 pr. upadł.). Ustanowienie zarządcy przymusowego w postępowaniu o ogłoszenie upadłości przewiduje również art. 56a pr. upadł. w razie złożenia wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży w ramach przygotowanej likwidacji (art. 56a i n. pr. upadł.).

Ustanowienie zarządu przymusowego, w tym powołanie zarządcy przymusowego, przewidują także przepisy kodeksu postępowania cywilnego.

W egzekucji skierowanej do dochodów uzyskiwanych z działalności przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego ustanawia się zarząd nad tym przedsiębiorstwem lub gospodarstwem; do sprawowania zarządu powoływany jest zarządca przymusowy (art. 1064[10] § 1 k.p.c.).

Do ustanowienia zarządu i powołania zarządcy przymusowego dochodzi również w egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego (art. 1064[15] § 1 k.p.c.).

Zarząd przymusowy jest ponadto jednym ze sposobów zabezpieczenia roszczeń pieniężnych, stosowanych w postępowaniu zabezpieczającym toczącym się według art. 730 i n. k.p.c. (art. 747 pkt 6 k.p.c.). Zarząd ten, podobnie jak zarząd w postępowaniu egzekucyjnym (art. 106[41] § 2 k.p.c.), jest wykonywany według przepisów o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości (art. 752[4] k.p.c.).

Zarząd przymusowy uregulowany w art. 40 i n. pr. upadł. zakłada uprzednie złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości, może dotyczyć całego majątku dłużnika, a jego celem jest zabezpieczenie tego majątku, jeżeli zachodzi obawa, że dłużnik będzie go ukrywał, działał na szkodę wierzycieli lub gdy nie wykonuje on poleceń tymczasowego nadzorcy sądowego.

Uchwała SN z dnia 3 grudnia 2021 r., III CZP 90/20

Standard: 59492 (pełna treść orzeczenia)