Postanowienie z dnia 1999-10-01 sygn. II CKN 907/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 907/98

Postanowienie z dnia 1 października 1999 r.

W sprawie o zmianę rozstrzygnięcia zawartego w wyroku rozwodowym co do sposobu korzystania z mieszkania przez czas wspólnego w nim zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków, kasacja nie przysługuje.

Przewodniczący: Sędzia SN Stanisław Dąbrowski (sprawozdawca)

Sędziowie SN: Helena Ciepła, Krzysztof Kołakowski

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 1 października 1999 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z wniosku Róży D. z udziałem Aleksandra D. o ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, na skutek kasacji wnioskodawczyni od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 24 kwietnia 1998 r.,

postanowił odrzucić kasację.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy w Chrzanowie postanowieniem z dnia 23 grudnia 1997 r. oddalił wniosek Róży D. o zmianę rozstrzygnięcia o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, zawartego w prawomocnym wyroku orzekającym rozwód małżeństwa wnioskodawczyni i uczestnika postępowania Aleksandra D.

Apelacja wnioskodawczyni od tego orzeczenia została oddalona postanowieniem Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 24 kwietnia 1998 r.

Postanowienie Sądu Wojewódzkiego wnioskodawczyni zaskarżyła kasacją, opartą na obu podstawach z art. 393[1] k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Stosownie do art. 519[1] § 2 pkt 1 k.p.c. kasacja nie przysługuje w sprawach dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem. W postanowieniu z dnia 28 listopada 1997 r., I CKN 317/97 (OSNC 1998, nr 5, poz. 86) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wyłączenie dopuszczalności kasacji na podstawie art. 519/1/ § 2 pkt 1 k.p.c. dotyczy także spraw o określenie zarządu wspólnym prawem najmu. Stanowisko swoje uzasadnił tym, że do wspólności praw stosuje się przez analogię przepisy o współwłasności. Zastosowanie analogii w zakresie prawa materialnego pociąga za sobą konsekwencje procesowe, także konieczność przyjęcia, że art. 519/1/ § 2 k.p.c. wyłącza kasację.

Niniejsza sprawa jest o tyle odmienna, że orzeczono w niej o żądaniu zmiany rozstrzygnięcia co do sposobu korzystania ze wspólnego mieszkania przez byłych małżonków, zamieszczonego w prawomocnym wyroku rozwodowym. Nie jest to jednak odmienność uzasadniająca zajęcie innego stanowiska niż wyrażone w postanowieniu z dnia 28 listopada 1997 r.

W judykaturze od dawna utrwalił się pogląd, że podstawę prawną podziału mieszkania małżonków quoad usum, zarówno przed rozwodem, jak i po rozwodzie, stanowią przepisy o zarządzie rzeczą wspólną, stosowane bądź bezpośrednio (gdy chodzi o podział mieszkania stanowiącego przedmiot współwłasności) bądź przez analogię (gdy współkorzystającym przysługuje inny tytuł prawny albo gdy nie mają oni żadnego tytułu).

Ustawa z dnia 19 grudnia 1975 r. o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 45, poz. 234), dodając nowy § 2 do art. 58 tego kodeksu, w istocie nie Wprowadziła żadnej zmiany pod względem podstawy prawnej rozstrzygnięcia o podziale mieszkania quoad usum. Znaczenie przepisu art. 58 § 2 zdanie pierwsze k.r.o. polega tylko na tym, że orzekanie o podziale mieszkania, dotychczas dopuszczalne wyłącznie w postępowaniu nieprocesowym, stało się możliwe w procesie rozwodowym i rozstrzygnięcie w tym zakresie jest w zasadzie obowiązkowe w razie orzeczenia rozwodu (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 1977 r., III CZP 33/77, OSNCP 1978, nr 1, poz. 3).

Po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego zmiana zamieszczonego w nim rozstrzygnięcia o sposobie korzystania z mieszkania przez czas wspólnego zamieszkiwania rozwiedzionych małżonków, nastąpić może wyłącznie w postępowaniu nieprocesowym, analogicznie do spraw dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością (por. uzasadnienie tezy III uchwały pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 1978 r., III CZP 30/77, OSNCP 1978, nr 3, poz. 39).

W konsekwencji do tego rodzaju spraw ma również zastosowanie art. 519[1] § 2 pkt 1 k.p.c., wyłączający dopuszczalność kasacji.

Z powyższych względów i na mocy art. 393/8/ k.p.c. w zw. z art. 393[5] k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. kasację wnioskodawczyni, jako niedopuszczalną, należało odrzucić.

OSNC 2000 r., Nr 4, poz. 69