Postanowienie z dnia 1999-02-24 sygn. III CKN 182/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKN 182/98

Postanowienie z dnia 24 lutego 1999 r.

Wnioskodawca, będący zarazem wierzycielem, może w postępowaniu klauzulowym domagać się wydania zarządzenia tymczasowego przez nakazanie wpisu w księdze wieczystej zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości do czasu zakończenia postępowania klauzulowego (art. 730 i nast. k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).

Przewodniczący: sędzia SN Z. Świeboda (sprawozdawca).

Sędziowie SN: M. Kocon, T. Żyznowski.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 24 lutego 1999 r. na rozprawie sprawy z wniosku Wojewody W. (...), z udziałem Marka J., Tomasza J.. Romana C., Tomasza R. i Waldemara C., o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, na skutek kasacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Wałbrzychu z siedzibą w Świdnicy z dnia 4 grudnia 1997 r. sygn. akt (...)

postanowił uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Okręgowemu w Wałbrzychu do ponownego rozpoznania.

Uzasadnienie:

postanowieniem z dnia 4 grudnia 1997 r. Sąd Wojewódzki w Wałbrzychu - na skutek apelacji uczestników Romana C. i Tomasza C. od wpisu w księdze wieczystej - uchylił dokonany przez Sąd Rejonowy w Kłodzku wpis w dziale III księgi wieczystej Kw nr (...), prowadzonej dla nieruchomości zabudowanej o powierzchni 37 200 m2, położonej w Ś.Ś., "wzmianki o zakazie zbycia nieruchomości do czasu prawomocnego tytułu wykonawczego" i oddalił wniosek o wpis. Sąd Wojewódzki uznał, że podstawą wpisu w księdze wieczystej są akty notarialne, orzeczenia sądowe, decyzje administracyjne, a w niektórych wypadkach także inne dokumenty. Wnioskodawca - Wojewoda W (...), składając do sądu wniosek o wpisanie wzmianki w dziale III księgi wieczystej Kw nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kłodzku - Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Nowej Rudzie, dla nieruchomości zabudowanej, położonej w Ś.Ś., oznaczonej nr działki 223/10, o powierzchni 37200 m2, o zakazie jej zbycia do czasu uzyskania prawomocnego tytułu wykonawczego, nie dołączył żadnych dokumentów, z których takie ograniczenie miałoby wynikać.

Z tej też przyczyny Sąd Wojewódzki uchylił zaskarżony wpis i wniosek oddalił.

W kasacji Skarbu Państwa - Wojewody W. (...), opartej na podstawie wymienionej w art. 393]1] pkt 1 k.p.c., skarżący wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia i o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

W akcie notarialnym z dnia 23 marca 1994 r. Rep. A nr 1663/1994, stanowiącym umowę sprzedaży przez Syndyka Upadłego W (...) Przedsiębiorstwa Ceramiki Budowlanej Państwowego Przemysłu Terenowego Markowi J., Romanowi C., Tomaszowi J., Tomaszowi R. m.in. gruntu państwowego zabudowanego, oddanego w wieczyste użytkowanie Przedsiębiorstwu, oraz budynków i urządzeń stanowiących odrębną nieruchomość za kwotę 1 028 006 000 (starych) zł, w tym za 3 071 994 000 (starych) zł na rzecz Skarbu Państwa, którą to kwotę kupujący zobowiązali się zapłacić w ośmiu ratach rocznych wraz z należnymi odsetkami rocznymi w wysokości stopy oprocentowania kredytu bankowego refinansowanego, rozpoczynając zapłatę pierwszej raty do dnia 31 grudnia 1994 r. i co do tego swojego obowiązku poddają się rygorowi egzekucji w myśl art. 777 pkt 4 k.p.c.

Według treści wniosku o wpis wzmianki (ostrzeżenia) w księdze wieczystej Kw nr (...) Sądu Rejonowego w Kłodzku - Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Nowej Rudzie i dalszych pism procesowych, nabywcy nieruchomości zamierzają ją zbyć i wnioskowana wzmianka ma stanowić ostrzeżenie do czasu uzyskania prawomocnego tytułu wykonawczego w celu wyegzekwowania określonej w akcie notarialnym należności. Słuszne jest stanowisko Sądu Wojewódzkiego, że uwzględnienie wniosku o wpis w księdze wieczystej "wzmianki o zakazie zbycia nieruchomości do czasu uzyskania prawomocnego tytułu wykonawczego" wymagało dołączenia do wniosku odpowiednich dokumentów. Pogląd ten ma uzasadnienie w art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. Nr 17, poz. 147 ze zm.), według którego podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu albo zarządzenie tymczasowe sądu; do wydania zarządzenia tymczasowego nie jest wymagane uprawdopodobnienie, że roszczenie jest zagrożone.

Nie można jednak odmówić słuszności stanowisku prezentowanemu w kasacji, że Sąd Wojewódzki nie mógł a limine uchylać wpisu wzmianki (ostrzeżenia) i oddalać wniosku; sąd ten powinien, stosownie do art. 48 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wyznaczyć wnioskodawcy odpowiedni termin do usunięcia przeszkody, tj. przedłożenia dokumentów dających podstawę do wpisu w księdze wieczystej wzmianki (ostrzeżenia), a dopiero po bezskutecznym upływie tego terminu odmówić dokonania wpisu. Nasuwa się w związku z tym pytanie, jaki to dokument Wojewoda W (...) miałby przedłożyć sądowi. Wspomniano już, że toczy się postępowanie o uzyskanie tytułu wykonawczego. czyli postępowanie o nadanie aktowi notarialnemu z dnia 23 marca 1994 r. klauzuli wykonalności przeciwko Markowi J., Romanowi C., Tomaszowi J., Tomaszowi R. Postępowanie klauzulowe, stanowiące swoisty pomost pomiędzy postępowaniem rozpoznawczym a postępowaniem egzekucyjnym, w porównaniu do uregulowań dawnego kodeksu postępowania cywilnego, jest obecnie w kodeksie postępowania cywilnego rozbudowane i niekiedy może się przewlekać.

W związku z tym wnioskodawca, będący zarazem wierzycielem, mógłby w postępowaniu klauzulowym domagać się wydania zarządzenia tymczasowego na podstawie art. 730 i nast. k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. przez zakaz zbywania lub obciążania nieruchomości do czasu zakończenia postępowania klauzulowego. To zarządzenie tymczasowe sądu może stanowić podstawę wpisu w księdze wieczystej Kw nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w Kłodzku - Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Nowej Rudzie, żądanej wzmianki (ostrzeżenia). Tak więc wnioskodawca, będący zarazem wierzycielem, może w postępowaniu klauzulowym domagać się wydania zarządzenia tymczasowego przez nakazanie wpisu w księdze wieczystej zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości do czasu zakończenia postępowania klauzulowego (art. 730 i nast. k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c.).

Z tych przyczyn orzeczono jak w sentencji (art. 393/13/ § 1 k.p.c.).

OSNC1999 r., Nr 9, poz. 157