Postanowienie z dnia 1998-07-28 sygn. II CKN 884/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CKN 884/97

Postanowienie z dnia 28 lipca 1998 r.

Na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zarzutów od nakazu zapłaty zażalenie nie przysługuje.

Przewodniczący: sędzia SN Z. Świeboda,

Sędziowie: SN T. Domińczyk (sprawozdawca), SA M. Grzelka.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 1998 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy z powództwa Macieja U. przeciwko Michałowi S. i Małgorzacie S. o 54000 zł, na skutek kasacji pozwanych od postanowienia Sądu Wojewódzkiego w Łodzi z dnia 27 czerwca 1997 r. sygn. akt (...)

postanowił oddalić kasację.

Uzasadnienie:

Nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym Sąd Rejonowy w Łodzi - Sąd Gospodarczy zasądził od Michała S. i Małgorzaty S. na rzecz Macieja U. solidarnie kwotę 54 000 zł. Zarzuty pozwanych od nakazu sąd ten odrzucił postanowieniem z dnia 12 sierpnia 1996 r. wobec Michała S. i postanowieniem z dnia 25 listopada 1996 r. wobec Małgorzaty S. Zarządzeniem z dnia 18 marca 1997 r. Sąd Rejonowy zwrócił pozwanym wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia zarzutów. Zażalenie na to postanowienie sąd odrzucił postanowieniem z dnia 7 kwietnia 1997 r., zaś zażalenie na odrzucenie Sąd Wojewódzki oddalił postanowieniem z dnia 27 czerwca 1997 r. Oba sądy przyjęły, że na zarządzenie w przedmiocie zwrotu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zarzutów od nakazu zapłaty zażalenie nie przysługuje. Postanowienie Sądu Wojewódzkiego zaskarżyli kasacją pozwani. W skardze kasacyjnej, opartej na podstawie z art. 393/1/ pkt 2 k.p.c., pozwani zarzucili Sądowi Wojewódzkiemu naruszenie art. 394 § 1 i art. 398 k.p.c.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zażalenie, w odróżnieniu od apelacji, jako zwykły środek odwoławczy, przysługuje na te postanowienia sądu pierwszej instancji, które kończą postępowanie w sprawie lub też dotyczą rozstrzygnięć incydentalnych. O ile te pierwsze zawsze są zaskarżalne zażaleniem (art. 394 § 1 k.p.c. in principio), o tyle te drugie tylko w przypadkach enumeratywnie wyliczonych w powołanym przepisie (in fine). Samo to wyliczenie, w nawiązaniu do redakcji przepisu, a w szczególności do wyrażenia "a ponadto", nadaje powołanemu uregulowaniu charakter normy szczególnej, wyłączając tym samym możliwość jej rozszerzającego interpretowania. W katalogu wymienionych w art. 394 § 1 k.p.c. postanowień "ponadto" zaskarżalnych zażaleniem mieści się także zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu. Upoważnia to do twierdzenia, że spośród pism procesowych, o których mowa w art. 126 k.p.c., tylko dla tego pisma ustawodawca uczynił wyjątek, inne pisma zwrócone zarządzeniem przewodniczącego traktując bądź to jako nie zaskarżalne w ogóle, bądź też wiążąc z nieusunięciem ich braku inny skutek procesowy niż zwrot pisma.

W szczególnych mianowicie sytuacjach nieusunięcie braków formalnych pisma może prowadzić do jego odrzucenia, np. sprzeciwu od wyroku zaocznego (art. 344 § 3 k.p.c.), apelacji (art. 370 i 373 k.p.c.), kasacji (art. 393/5/ i 393/8/ k.p.c.). Nie ma natomiast przepisu, który by statuował przewidzianą w procedurze cywilnej czynność procesową w razie zwrotu pisma o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od nakazu zapłaty. Uregulowanie zaś zawarte zarówno w art. 362 k.p.c., jak i art. 398 k.p.c. nie uzasadnia twierdzenia, że także takie zarządzenie podlega zaskarżeniu zażaleniem. Oznaczałoby to bowiem przekreślenie wyjątkowego charakteru zarządzenia przewodniczącego o zwrocie pozwu jako podlegającego zaskarżeniu zażaleniem. "Odpowiednie" zastosowanie tych przepisów może mieć miejsce tylko w odniesieniu do zarządzeń wskazanych w ustawie jako zaskarżalnych zażaleniem. Skoro zatem art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c. wymienia tylko zarządzenie o zwrocie pozwu, to za uprawnione można uznać tylko takie twierdzenie, że na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia zarzutów od nakazu zapłaty zażalenie nie przysługuje.

Odmienne stanowisko, tyle tylko, że na tle zarządzenia o zwrocie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia rewizji, zajął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 lipca 1992 r. II CRN 67/92 (nie publ.). Sąd Najwyższy w obecnym składzie stanowiska tego jednak nie podziela ze względów wyżej wskazanych. Nie przekonuje natomiast próba usprawiedliwienia go z powołaniem się na podobieństwo skutków odrzucenia pozwu i zarządzenia o zwrocie pozwu, a także na art. 22 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 24, poz. 110 ze zm.). W tym drugim przypadku chodzi o zwrot pisma nie opłaconego, co w sposób istotny różni takie pismo od pisma dotkniętego innymi wadami. Skoro zatem zasadnie Sąd Wojewódzki zażalenie oddalił, to kasacja jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw podlega oddaleniu na podstawie art. 393/12/ k.p.c.

OSNC 1999 r., Nr 2, poz. 34