Wyrok z dnia 1998-06-23 sygn. III CKU 24/98

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CKU 24/98

Wyrok z dnia 23 czerwca 1998 r.

Przepisy o miejscu zamieszkania (art. 25-26 k.c.) nie tworzą uprawnień osób fizycznych do zajmowania lokalu mieszkalnego. W szczególności nie stanowią same przez się tytułu prawnego do zajmowania innego lokalu w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 105, poz. 509 ze zm.).

Przewodniczący: sędzia SN A. Wypiórkiewicz (sprawozdawca). Sędziowie SN: F. Barczewska, M. Słoniewski.

Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej W. Bryndy, po rozpoznaniu w dniu 23 czerwca 1998 r. sprawy z powództwa Adriana J. przeciwko Gminie W. - Zarządowi Gospodarki Komunalnej W. Stare Miasto w W. o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu, na skutek kasacji Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku Sądu Wojewódzkiego we Wrocławiu z dnia 19 kwietnia 1996 r. sygn. akt (...)

uchylił zaskarżony wyrok i oddalił rewizję.

Uzasadnienie:

Sąd Rejonowy dla Wrocławia Śródmieścia, wyrokiem z dnia 28 lutego 1996 r., ustalił w uwzględnieniu powództwa skierowanego przeciwko Gminie W., że powód Adrian J. - urodzony w dniu 7 listopada 1977 r. - wstąpił w stosunek najmu lokalu mieszkalnego nr 25, położonego w W. przy ul. Kuźniczej nr 25, w miejsce dotychczasowej najemczyni Stanisławy R., zmarłej w dniu 1 maja 1995 r. Według dokonanych przez ten sąd ustaleń między Stanisławą R., babką powoda, a stroną pozwaną istniał stosunek najmu nawiązany na podstawie decyzji o przydziale lokalu. Powód od urodzenia mieszkał z babcią. Mieszkanie Stanisławy R. stanowiło jego centrum życiowe, pomimo tego, że pozostawał pod władzą rodzicielską matki Dagmary J. Sąd Wojewódzki, rozpoznając sprawę na skutek rewizji pozwanej Gminy, wyrokiem z dnia 19 kwietnia 1996 r., zmienił wyrok Sądu Rejonowego i powództwo oddalił. Sąd Wojewódzki przyjął, że zaskarżone orzeczenie zapadło z naruszeniem art. 8 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 105, poz. 509 ze zm.), gdyż powód zgodnie z art. 26 § 1 k.c., miał tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego swojej matki.

W takim zaś stanie rzeczy wyłączona jest możliwość wstąpienia w stosunek najmu po zmarłym najemcy. W dniu 24 kwietnia 1998 r. Minister Sprawiedliwości złożył kasację od wyroku Sądu Wojewódzkiego i domagając się jego uchylenia oraz oddalenia rewizji zarzucił naruszenie interesu Rzeczypospolitej Polskiej oraz wymienionego art. 8 ustawy o najmie lokali.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Trafnie skarżący wywiódł, że ustawowe zasady ustalania miejsca zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, wyrażone w art. 26 k.c., nie mogą być poczytywane "za tytuł prawny do zajmowania innego lokalu mieszkalnego" w rozumieniu art. 8 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 105, poz. 509 ze zm.). W szczególności należy podzielić pogląd, że pojęcie miejsca zamieszkania nawiązuje do miejscowości, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu (por. art. 25 k.c.), a nie do konkretnego lokalu mieszkalnego. Nie zmienia ono swojej istoty w kontekście art. 26 k.c., który dotyczy dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską. Uregulowanie wynikające z art. 26 k.c. ma związek ze sferą władzy rodzicielskiej. Do niej należy obowiązek rodziców zapewnienia dziecku odpowiedniej stopy życiowej, a w szczególności zaspokojenia potrzeby mieszkaniowej.

Stąd też z miejscem zamieszkania rodziców związany jest z reguły konkretny lokal, który dziecko wspólnie zajmuje. Nie oznacza to wszakże, że dziecko poddane władzy rodzicielskiej ma tytuł prawny do zajmowania lokalu rodziców w znaczenia art. 8 ustawy o najmie lokali (...). W przepisie tym bowiem nie chodzi o to, że osoba zajmująca lokal wspólnie z najemcą ma zapewniony przysłowiowy "dach nad głową", lecz o własny tytuł prawny do zajmowania innego lokalu. Tytuł ten stanowi w zasadzie umowa najmu (podnajmu). W odniesieniu do dziecka podlegającego władzy rodzicielskiej utrata przez rodziców tytułu prawnego do zajmowania lokalu powoduje sytuację, że dziecko w celu uniknięcia usunięcia go z lokalu nie może zasadnie dowodzić z powołaniem się na art. 26 k.c., że ma tytuł prawny do zajmowania lokalu. Dzieli zaś sytuację prawną rodziców. Dlatego też skarżący całkiem słusznie twierdzi, że przepisy regulujące miejsce zamieszkania osób fizycznych nie tworzą ani też nie wyłączają uprawnień tych osób do zajmowania lokalu i nie są przydatne przy stosowaniu art. 8 ustawy o najmie lokali(...).

Dla art. 8 powołanej ustawy istotne zaś jest, że lokal zmarłego najemcy stanowił centrum życiowe osoby w tym przepisie wymienionej. Tego zaś ustalenia nie podważył Sąd Wojewódzki, uwzględniając rewizję strony pozwanej. Jeżeli zarzut naruszenia art. 8 ustawy o najmie lokali (...) nie został wykazany, to rewizja pozwanej Gminy W. podlegała oddaleniu na podstawie d. art. 387 k.p.c. Tymczasem Sąd Wojewódzki z naruszeniem art. 390 § 1 k.p.c. zaskarżony rewizją wyrok Sądu Rejonowego zmienił i powództwo oddalił. Mając na uwadze, że wniesiona przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie art. 12 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie kodeksu postępowania cywilnego... (Dz. U. Nr 43, poz. 189 ze zm.) kasacja od wyroku Sądu Wojewódzkiego jest uzasadniona z omówionych przyczyn. Sąd Najwyższy zaskarżone orzeczenie uchylił i rewizję strony pozwanej oddalił (art. 393¹⁵ k.p.c.).

Nie stoi temu na przeszkodzie upływ sześciomiesięcznego terminu określonego w d. art. 421 § 2 k.p.c., nadal w sytuacji jak niniejsza stosowanym, gdyż narusza interes Rzeczypospolitej Polskiej pozbawienie osoby zainteresowanej prawa do lokalu mieszkalnego.

OSNC 1998 r., Nr 12, poz. 222