Postanowienie z dnia 1998-01-08 sygn. II CZ 154/97

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II CZ 154/97

Postanowienie z dnia 8 stycznia 1998 r.

1. Także w sprawie o roszczenie majątkowe inne niż pieniężne, oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia polega na wskazaniu konkretnej kwoty pieniężnej; nie jest więc dopuszczalne określenie tej wartości w sposób dorozumiany.

2. Przewidziany w art. 393² § 1 k.p.c. przymus adwokacko-radcowski obejmuje nie tylko wniesienie kasacji, ale również uzupełnienie jej braków.

Przewodniczący: sędzia SN J. Gudowski ( sprawozdawca).

Sędziowie SN: E. Skowrońska-Bocian, L. Walentynowicz.

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 stycznia 1998 r. sprawy z powództwa Marii R. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej "Ś.(...)" w G. o przyjęcie w poczet członków i przydział lokalu mieszkalnego, na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 10września 1997 r. sygn. akt (...)

postanowił oddalić zażalenie.

Uzasadnienie:

Postanowieniem z dnia 10 września 1997 r. Sąd Apelacyjny w Katowicach odrzucił kasację powódki - wniesioną przez jej pełnomocnika - w części dotyczącej orzeczenia o żądaniu przydzielenia lokalu mieszkalnego, albowiem nie wskazano w niej wartości przedmiotu zaskarżenia, a wezwanie o uzupełnienie tego braku nie przyniosło rezultatu. Sąd Apelacyjny zauważył, że zarówno powódka, jak i jej pełnomocnik - odpowiadając na wezwanie sądu - nie podali wartości przedmiotu zaskarżenia, lecz jedynie określili, różne zresztą, kryteria, według których należy tę wartość wyliczyć.

W zażaleniu pełnomocnik powódki zarzucił, że "...w obowiązujących przepisach nie ma konkretnego wymogu, aby wartość przedmiotu sporu była określona kwotowo...", jak też podniósł, iż "...nie może budzić wątpliwości, że z obu tych pism (powódki i jej pełnomocnika) wynika jednoznacznie, że wartość przedmiotu zaskarżenia przekracza kwotę 5000 zł, to w myśl art. 393 k.p.c. uprawnia stronę do wniesienia kasacji...".

Sąd Najwyższy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 393³ k.p.c. w sprawach o roszczenia majątkowe, a taką jest bez wątpienia sprawa o przydzielenie lokalu mieszkalnego, kasacja powinna zawierać wartość przedmiotu zaskarżenia, przy czym - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy (np. w postanowieniach: z dnia 29 stycznia 1997 r. I CKN 53/96 oraz z dnia 6 czerwca 1997 r. II CKN 75/97, nie publ.) - to formalne wymaganie kasacji musi być spełnione, niezależnie od tego, czy wartość zaskarżenia ma znaczenie dla oceny jej dopuszczalności. Jest tak m.in. dlatego, że wartość przedmiotu zaskarżenia - obok innych funkcji procesowych, na które zwrócił uwagę Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 listopada 1997 r. II CKN 441/97 (nie publ.) - wyznacza także wysokość opłat sądowych (art. 6 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych - Dz. U. Nr 24, poz. 110 ze zm.), kosztów procesu (art. 98 § 2 i 3 k.p.c.) oraz wynagrodzenia zawodowych pełnomocników (rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz opłat za czynności radców prawnych - Dz. U. Nr 154, poz. 1013).

Wbrew temu, co twierdzi autor zażalenia, jest także oczywiste, że wartość przedmiotu zaskarżenia, do której w myśl art. 393 pkt 1 in fine k.p.c. mają odpowiednie zastosowanie przepisy o wartości przedmiotu sporu (patrz także art. 393¹⁹ k.p.c.), powinna być - w wypadku roszczeń majątkowych innych niż pieniężne, a z takim mamy do czynienia w rozpoznawanej sprawie - oznaczona kwotą pieniężną (por. też postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 1985 r. I CZ 42/85, OSNCP 1986, z. 3, poz. 28). Powinność ta wynika jasno z art. 19 § 2 k.p.c., a zatem sugestie skarżącego, że wystarczające jest wskazanie jedynie kryteriów pozwalających na ustalenie wartości przedmiotu zaskarżenia, nawet, gdyby były one jednoznaczne, nie może być uznana za trafną.

Z tych przyczyn współcześnie należy także odrzucić odmienne zapatrywania judykatury przedwojennej, dopuszczające określenie wartości przedmiotu zaskarżenia w sposób dorozumiany, np. na podstawie wysokości uiszczonej przez skarżącego opłaty sądowej (kaucji) (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 1934 r. C.II. 1153/34, Zb. Urz. 1935, poz. 339). Z akt sprawy wynika, że wnoszący kasację pełnomocnik powódki nie oznaczył w niej wartości przedmiotu zaskarżenia, w związku z czym - wezwany przez Sąd Apelacyjny do uzupełnienia tego braku - powinien był to uczynić w wyznaczonym terminie, w sposób przepisany w art. 19 § 2 w związku z art. 393 pkt 1 in fine i art. 393¹⁹ k.p.c. Tymczasem pełnomocnik powódki wdał się w zupełnie zbędną polemikę z sądem, formułując w jej ramach m.in. twierdzenie, że "...wartość przedmiotu zaskarżenia w niniejszej skardze kasacyjnej jest równoważna z wartością wkładu mieszkania będącego przedmiotem sporu..." oraz, iż "...z całą pewnością wartość wkładu przewyższa kwotę 5000 zł, co bezpośrednio wynika z akt sprawy...", by skonkludować, że "...wartością przedmiotu zaskarżenia jest wartość wkładu związanego z tym mieszkaniem...".

W tym stanie rzeczy nie ma żadnych wątpliwości, że - mimo wezwania i upływu wyznaczonego terminu - wartość przedmiotu zaskarżenia nie została określona, a tym samym wskazany brak formalny nie został uzupełniony. Należy również zaznaczyć, że przedstawionej oceny zaistniałej sytuacji procesowej nie może zmienić fakt podjęcia próby uzupełnienia braku kasacji przez samą powódkę. Jest tak z dwu co najmniej względów. Po pierwsze, w piśmie powódki - podobnie, jak w piśmie jej pełnomocnika - wartość przedmiotu zaskarżenia nie została jednoznacznie i zgodnie ze wskazanymi przepisami określona; powódka przedstawiła jedynie ewentualne kryteria ustalenia wartości przedmiotu zaskarżenia - inne niż autor kasacji - pozostawiając jej ustalenie sądowi wzywającemu o uzupełnienie braku.

Po drugie, wprowadzając przymus adwokacko-radcowski (art. 393² § 1 k.p.c.) oraz stawiając kasacjom wysokie wymagania profesjonalne, ustawodawca wychodził zapewne z założenia, że tym samym zagwarantuje ich wnoszenie bez jakichkolwiek usterek. Może się jednak z różnych przyczyn zdarzyć, co egzemplifikuje niniejsza sprawa, że zawodowy pełnomocnik uchybi wymaganiom formalnym kasacji, ale wtedy, konsekwentnie, tylko on - a nie sama strona - jest władny popełnione uchybienie naprawić. Wniosek taki wydaje się oczywisty, skoro bowiem art. 393² k.p.c. stwierdza, że kasacja powinna być wniesiona przez pełnomocnika będącego adwokatem lub radcą prawnym, co oznacza - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 15 kwietnia 1997 r. II CZ 35/97 (OSNC 1997, z. 10, poz. 151) - jej sporządzenie i podpisanie, to nie do przyjęcia jest teza, aby uzupełnienie kasacji mogło być dziełem samej strony. Wprawdzie w art. 393⁵ jest mowa o odrzuceniu kasacji, której "strona" nie uzupełniła w wyznaczonym terminie, jednak argumenty wykładni systemowej i celowościowej nakazują przyjęcie, że przez pojęcie "strony" należy w tym wypadku rozumieć jej pełnomocnika - adwokata lub radcę prawnego. Taka interpretacja kodeksowego pojęcia "strona" nie jest zresztą odosobniona (por. np. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1997 r. III ZP 16/97, OSNAPUS 1998, z. 7, poz. 204). W konsekwencji należy więc stwierdzić, że przewidziany w art. 393² § 1 k.p.c. przymus adwokacko-radcowski obejmuje nie tylko wniesienie kasacji, ale również uzupełnienie jej braków. To stwierdzenie - przy uwzględnieniu wyrażonego już poglądu, a mianowicie, że także w sprawie o roszczenie majątkowe inne niż pieniężne oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia polega na wskazaniu konkretnej kwoty pieniężnej, co czyni niedopuszczalnym określanie tej wartości w sposób dorozumiany - nakazuje uznać zażalenie pełnomocnika powódki za bezzasadne.

Z tych przyczyn Sąd Najwyższy orzekł na podstawie art. 385 w związku z art. 393¹⁹ k.p.c. jak w sentencji.

OSNC 1998 r., Nr 7-8, poz. 122