Wyrok z dnia 2016-05-18 sygn. IV SA/Wa 581/16

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Grzegorz Rząsa, Sędziowie sędzia WSA Tomasz Wykowski (spr.), sędzia WSA Wanda Zielińska-Baran, Protokolant sekr. sąd. Marek Lubasiński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 4 maja 2016 r. sprawy ze skargi M. K. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy transkrypcji aktu urodzenia oddala skargę

Uzasadnienie

I. Zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej "Sądu") decyzją z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] Wojewoda [...] (dalej także "Wojewoda"), po rozpatrzeniu odwołania M. K. (dalej "skarżącego"), reprezentowanego przez r. pr. B. S., od decyzji Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego W. (dalej także "Kierownika USC" albo "Kierownika") z dnia [...] października 2015 r. nr [...], orzekającej o odmowie transkrypcji aktu urodzenia D. D., urodzonego [...] lipca 2014 r. w [...] ([...]), utrzymał decyzję Kierownika USC w mocy.

II. Stan sprawy, poprzedzający wydanie przez Wojewodę zaskarżonej obecnie decyzji z dnia [...] grudnia 2015 r., przedstawia się w następujący sposób:

1. Wnioskiem z dnia 17 lipca 2014 r., złożonym za pośrednictwem Konsulatu Generalnego RP w [...], skarżący wystąpił do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego W. o transkrypcję aktu urodzenia syna D. D., urodzonego [...] lipca 2014 r. w [...] ([...]). Przedłożony do transkrypcji odpis [...] aktu urodzenia małoletniego został wydany przez Wydział Służb Zdrowia [...] - Jednostkę ds. Akt Stanu Cywilnego [...] listopada 2014 r. i nie zawiera danych matki.

2. Decyzją z dnia [...] kwietnia 2015 r. nr [...] Kierownik USC odmówił dokonania transkrypcji aktu urodzenia syna skarżącego. Na skutek rozpatrzenia odwołania skarżącego od decyzji Kierownika, Wojewoda uchylił tę decyzję ze względów proceduralnych w całości i przekazał sprawę organowi I instancji do ponownego rozpatrzenia (decyzja z dnia [...] lipca 2015 r., nr [...]).

3. Decyzją z dnia [...] sierpnia 2015 r. nr [...] Kierownik USC ponownie odmówił dokonania transkrypcji [...] aktu urodzenia syna skarżącego. Na skutek rozpatrzenia odwołania skarżącego od tej decyzji, organ odwoławczy po raz kolejny uchylił w całości rozstrzygnięcie organu I instancji, uzasadniając swoją decyzję dostrzeżonymi błędami procesowymi.

4. Decyzją z dnia [...] października 2015 r. Kierownik USC po raz trzeci odmówił transkrypcji [...] aktu urodzenia syna skarżącego, stwierdzając że transkrypcja aktu urodzenia, nie zawierającego danych matki dziecka, stanowiłaby naruszenie podstawowych zasad porządku prawnego w Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Pełnomocnik wnioskodawcy - r. pr. B. S., ponownie wniósł odwołanie do Wojewody [...], zarzucając organowi I instancji naruszenie norm prawa materialnego i procesowego.

III. Zaskarżoną obecnie decyzją z dnia [...] grudnia 2015 r. Wojewoda [...] rozpatrzył odwołanie skarżącego od decyzji Kierownika USC z dnia [...] października 2015 r., utrzymując tę decyzję w mocy.

Uzasadniając orzeczenie odwoławcze, Wojewoda wskazał w szczególności, co następuje:

1. Z treści art.104 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2014 r., poz. 1741 ze zm., dalej "p.a.s.c.") wynika, że kierownik urzędu stanu cywilnego wpisuje, w drodze transkrypcji, do rejestru stanu cywilnego zagraniczny dokument stanu cywilnego, który spełnia następujące warunki: jest autentycznym dokumentem urzędowym z zakresu rejestracji stanu cywilnego, stanowi dowód zdarzenia i jego rejestracji oraz został wydany przez właściwy organ w państwie wystawienia. Co do zasady, kierownik urzędu stanu cywilnego nie jest uprawniony do badania treści przedłożonego do transkrypcji dokumentu, albowiem jego obowiązkiem jest wiernie, bez żadnej ingerencji, przenieść (przepisać) treść obcego dokumentu do systemu rejestracji stanu cywilnego. Zasada ta doznaje jednak pewnych ograniczeń, przewidzianych w art. 107 p.a.s.c., tj. kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia transkrypcji zagranicznego dokumentu stanu cywilnego, jeżeli transkrypcja byłaby sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Taki przypadek zaistniał w rozpatrywanej sprawie, ponieważ przedłożony do transkrypcji odpis [...] aktu urodzenia syna skarżącego nie zawiera danych matki.

2. Zgodnie z art. 619 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2015 r. poz. 583 ze zm., dalej: "k.r.o."), matką dziecka jest kobieta, które je urodziła. Przepis ten stanowi odpowiednik rzymskiej paremii Mater semper certa est - matka jest zawsze pewna. Wprawdzie rozwój nauki doprowadził do możliwości rozdzielenia rodzicielstwa genetycznego od rodzicielstwa biologicznego, tzn. kobieta może urodzić dziecko, które pochodzi genetycznie od innej kobiety, niemniej przepis art. 619 k.r.o. rozstrzyga wszelkie wątpliwości, przesądzając, że matką dziecka jest zawsze kobieta, która je urodziła. Fakt urodzenia dziecka przez kobietę stanowi z kolei podstawę do określenia macierzyństwa w akcie urodzenia dziecka i korzysta z domniemania wskazanego w art. 3 p.a.s.c. Jakkolwiek, przywołany w odwołaniu przepis art. 6110 k.r.o. dopuszcza sporządzenie aktu urodzenia dziecka nieznanych rodziców, to zaznaczyć należy, że możliwe jest to wyłącznie na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego, w którym sąd określa imiona i nazwiska rodziców nieistniejących w rzeczywistości (art. 62 p.a.s.c.). Oznacza to, że zarówno przepisy k.r.o., jak i p.a.s.c., nie przewidują możliwości sporządzenia aktu urodzenia, który nie zawierałby danych matki. Akt urodzenia stanowi bowiem dowód pochodzenia dziecka od określonych rodziców, a także przyczynia się do realizacji prawa każdego człowieka do poznania swojej tożsamości i poszanowania godności ludzkiej. Z tego względu wszelkie umowy cywilnoprawne o surogację są w Polsce bezskuteczne. Zasadnie zatem Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego W. wskazał na art. 58 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, stanowiący, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy lub sprzeczna z zasadami współżycia społecznego jest nieważna. Każda tego rodzaju czynność prawna dotycząca pochodzenia dziecka jest bezwzględnie nieważna, gdyż jest sprzeczna z przepisami k.r.o., które regulują to zagadnienie i mają charakter norm bezwzględnie obowiązujących (ius cogens). Ponadto, omawiana umowa godzi w art. 18 Konstytucji RP, gwarantujący małżeństwu jako związkowi kobiety i mężczyzny, rodzinie, macierzyństwu i rodzicielstwu opiekę i ochronę państwa polskiego. W Polsce zrzeczenie się lub utrata praw rodzicielskich może nastąpić tylko przed sądem opiekuńczym albo w wyniku przysposobienia małoletniego. Transkrypcja aktu urodzenia sporządzonego w następstwie powyższej procedury naruszałaby podstawowe zasady porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, a jak słusznie wskazał organ Instancji - z mocy art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe, w takiej sytuacji prawa obcego nie respektuje się.

3. Podzielić również należy zastrzeżenia Kierownika USC, dotyczące wskazania w przedłożonym do transkrypcji [...] odpisie aktu urodzenia skarżąca jako ojca dziecka. W polskim porządku prawnym ustalenie ojcostwa uzależnione jest bowiem od uprzedniego ustalenia macierzyństwa. Brak danych matki w akcie urodzenia stwarza wątpliwość co do pochodzenia dziecka od mężczyzny wpisanego jako ojciec. Wprawdzie, na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności (Dz. U. z 2015 r. poz. 1087), zmieniającej k.r.o. i p.a.s.c., rozszerzono instytucje domniemania ojcostwa i uznania ojcostwa (art. 62 i art. 751 k.r.o.), to niezmiennym pozostało zapewnienie każdemu dziecku, w tym urodzonemu w wyniku procedury medycznie wspomaganej prokreacji, aby mogło mieć zarówno matkę, jak i ojca, mimo braku biologicznego pochodzenia od przynajmniej jednej z tych osób oraz mimo tego, że nie muszą one pozostawać w związku małżeńskim w dniu zastosowania u biorczyni (przyszłej matki) komórek rozrodczych albo zarodka.

4. Zasadnie zatem Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego W. stwierdził, że badany [...] odpis aktu urodzenia syna skarżącego nie jest aktem urodzenia w rozumieniu polskiego prawa. W celu ustalenia treści aktu urodzenia małoletniego syna, skarżący powinien zatem, na podstawie art. 40 pkt 2 p.a.s.c., zwrócić się z wnioskiem o ustalenie treści aktu urodzenia.

IV. Pismem z dnia 1 lutego 2016 r. skarżący wniósł do tut. Sądu skargę na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2015 r., zarzucając tej decyzji:

(I). Naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

1. Bezpodstawne niezastosowanie art. 104 ust. 2 i ust. 3, w związku z art. 105 ust. 1 p.a.s.c.;

2. Niezasadne zastosowanie art. 107 pkt 3 p.a.s.c. w związku z art. 61 k.r.o. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że transkrypcja aktu urodzenia syna skarżącego jest sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej;

3. Naruszenie art. 11 ust. 1 p.a.s.c. i art. 3 pkt 1-7 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (tj. Dz.U. 2015, poz. 525) w związku z art. 1 pkt 1 k.p.a. i art. 2 § 1 kodeksu postępowania cywilnego poprzez podjęcie rozstrzygnięcia nienależącego do kompetencji organów administracji publicznej;

4. Niezasadne i nielogiczne przyjęcie, że urodzenie się dziecka, którego matka jest nieznana jest czynnością nieważną w świetle prawa, a tym samym naruszenie art. 3 p.a.s.c oraz art. 38 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

5. Bezpodstawne zarzucenie złożonemu przez skarżącego wnioskowi niezgodności z art. 18 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

(II). Naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności:

1. Art. 6, art. 7, art. 8, art. 11 oraz art. 107 § 1 i § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz. U z 2013, poz. 267 - zwanej dalej "k.p.a.") poprzez powierzchowne rozważenie materiału dowodowego zebranego w sprawie oraz pominięcie okoliczności istotnych dla jej rozstrzygnięcia, a także nienależyte sporządzenie uzasadnienia zaskarżonej decyzji;

2. Art. 75 § 1 i art. 77 § 1 k.p.a. polegające na niedopuszczeniu dowodu w postaci pisma Ministerstwa Spraw Zagranicznych z dnia 22 marca 2013 r. nr [...] poprzez jego celowe pominięcie.

Uzasadniając zarzuty skargi, skarżąc wskazał w szczególności, co następuje:

1. Odmowa transkrypcji [...] aktu urodzenia syna skarżącego przez orzekające w niniejszej sprawie organy jest wadliwa w sytuacji, w której akt ten, wydany w dniu [...] listopada 2014 r. przez Wydział Służb Zdrowia [...], jest dokumentem autentycznym i ma moc urzędową w [...]. Z racji tego, że orzekające w sprawie organy nie zakwestionowały autentyczności i mocy prawnej [...] dokumentu pod względem formalnym, podstaw do odmowy dokonania jego transkrypcji nie było.

2. Ocena dopuszczalności transkrypcji zagranicznego aktu stanu cywilnego w Polsce musi uwzględniać istotę prawną tej instytucji. W świetle orzecznictwa sądowego transkrypcja zagranicznego aktu urodzenia nie ma charakteru rejestracyjnego. Czynność ta sprowadza się jedynie do przetransportowania pod względem językowym i formalnym obcego aktu stanu cywilnego na obowiązujący w Polsce język urzędowy i w formie obowiązującej dla rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów. W wyniku transkrypcji powstaje polski akt stanu cywilnego, który nie różni się treścią od aktu transkrybowanego, a pod względem formy, mocy dowodowej oraz zasad korekty, nie różni się od aktów stanu cywilnego rejestrujących zdarzenia krajowe. Tym samym organ odwoławczy bezpodstawnie wskazał skarżącemu na konieczność zwrócenia się w niniejszej sprawie z wnioskiem do sądu powszechnego o ustalenie treści aktu urodzenia na podstawie art. 40 ust. 2 p.a.s.c. W zawisłej sprawie nie chodzi bowiem o ustalenie treści polskiego aktu stanu cywilnego, a o transkrypcję zagranicznego aktu urodzenia.

3. Organ odwoławczy nie wyjaśnił, na jakiej podstawie ustalił, że syn skarżącego urodził w wyniku umowy o tzw. zastępcze macierzyństwo. W trakcie toczącego się postępowania skarżący nie wskazywał bowiem na wystąpienie tego rodzaju okoliczności.

4. Brak literalnych zapisów, odnoszących się do transkrypcji zagranicznych aktów urodzenia w sytuacji, gdy matka dziecka jest nieznana, nie godzi w podstawowy porządek prawny Rzeczypospolitej Polskiej. Nie można bowiem wykluczyć, że obywatel polski na skutek różnych okoliczności może za granicą zostać ojcem dziecka kobiety, której prawdziwej tożsamości nigdy nie poznał.

5. Okoliczność, że umowy o macierzyństwie zastępczym nie zostały uregulowane w polskim systemie prawnym nie przesądza jednoznacznie, tak jak przyjął Wojewoda [...], że godzą one w podstawowe zasady porządku prawnego w Polsce. W szczególności zauważyć w tym kontekście należy, iż umowy tego rodzaju nie zostały wyraźnie zakazane przez polskie ustawodawstwo, tak jak choćby ma to miejsce w Niemczech, czy we Francji. Inne organy państwowe oficjalnie dopuszczają możliwość sporządzania przez kierowników USC transkrypcji aktów urodzenia dzieci urodzonych przez matki zastępcze w krajach, w których surogacja jest dopuszczalna i postulują ich precyzyjne uregulowanie w polskim porządku prawnym (pismo Ministerstwa Spraw Zagranicznych z dnia 22 marca 2013 r. - w aktach sprawy). Ponadto w literaturze transkrypcja zagranicznych aktów urodzenia dzieci, których matki są nieznane również jest dopuszczalna - "a wówczas w akcie urodzenia dziecka sporządzonym w oparciu o transkrypcję, w pozycji dotyczącej danych osobowych matki będzie widniał wpis: "matka nieznana" (J. Wierciński (red.). Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz do art. 61 (9) - dostęp w serwisie LexisNexis z dnia 1 lutego 2016 r.)

6. Uznanie przez organy administracji, że wnioskowana transkrypcja jest niezgodna z podstawowymi zasadami porządku prawnego w Polsce doprowadziło do oczywistego naruszenia interesu dziecka skarżącego. W świetle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 27 stycznia 2015 r. w sprawie nr 25358/12, Paradiso i Campanelli przeciwko Włochom względy porządku publicznego nie dają "carte blanche" na podejmowanie wszelkich dowolnych środków, a państwo musi w sprawach rodzinnych brać pod uwagę interes dziecka, bez względu na to, czy relacja rodzinna opiera się na więziach genetycznych, czy nie.

7. W niniejszej sprawie bezspornym jest, że matką dziecka jest kobieta. Skarżący nie żąda bowiem wpisania w akcie urodzenia swojego syna, jako jego rodziców, osób tej samej płci, co w świetle obowiązujących przepisów istotnie byłoby niezgodne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.

8. Orzekające w sprawie organy bezpodstawnie uznały, że urodzenie się syna skarżącego miało miejsce na skutek czynności prawnej, która jest w świetle polskiego prawa cywilnego (art. 58 § 1 i § 2 k.c.) nieważna, z czego w konsekwencji wywiodły sprzeczność wnioskowanej transkrypcji z podstawowymi zasadami porządku prawnego Państwa. Podkreślić w tym kontekście należy, iż dokonywanie na zasadach określonych w k.c. oceny, czy dana czynność prawna jest sprzeczna z ustawą, czy nie, nie mieści się w kompetencjach organów administracyjnych.

9. W niniejszej sprawie nie występuje kwestia oceny ważności umowy o tzw. macierzyństwo zastępcze, w wykonaniu której to umowy dopiero miałoby dojść do urodzenia się dziecka w przyszłości (w takim wypadku możnaby było rozważać ewentualność oceny ważności takiej umowy przez sąd powszechny), a kwestia uregulowania statusu dziecka już żyjącego. Nie można uznać, że urodzenie się syna skarżącego jest nieważne z racji braku danych matki i nie wywołuje żadnych skutków prawnych.

10. Pod pojęciem ochrony rodziny i rodzicielstwa należy, jak najbardziej rozumieć także ochronę ojcostwa, a nie tylko macierzyństwa (vide Haczkowska Monika (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do art. 18 Konstytucji Rzeczypospolitej- dostępny w serwisie LexisNexis). Skarżący wraz ze swoim synem - pomimo, że matka dziecka jest nieznana również przecież tworzą rodzinę. Przywołany przepis w interpretacji Wojewody [...] w sposób oczywisty dyskryminowałby i bezpodstawnie wypychał poza nawias ochrony i wsparcia osoby samotnie wychowujące dzieci - jako nieuprawnione do korzystania z ochrony Państwa. A przecież samotne rodzicielstwo w systemie pomocowym Państwa zajmuje bardzo ważne miejsce i jest traktowane priorytetowo.

11. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ odwoławczy nie wskazał, z jakimi konkretnymi normami prawnymi, obowiązującymi w Rzeczypospolitej Polskiej, wnioskowana transkrypcja nie daje się pogodzić. Nie odniósł się do argumentów merytorycznych przedstawionych w odwołaniu od decyzji z dnia [...] października 2015 r., dotyczących m.in.: bezzasadności uznania za nieważne czynności polegającej na urodzeniu dziecka, braku kompetencji organów administracji to wydawania takich ocen, naruszenia interesu dziecka. Nie ustosunkował się również do argumentów wskazujących, że tzw. surogacja nie może godzić w podstawowe zasady porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Organ odwoławczy w ogóle nie odniósł się także do przedstawionego przez skarżącego dowodu - pisma Ministerstwa Spraw Zagranicznych z dnia 22 marca 2013 r.

V. W odpowiedzi na skargę, udzielonej pismem z dnia 2 marca 2016 r., Wojewoda wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

VI. Zgodnie z art.1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tj. Dz. U. Dz. U. z 2014r., poz. 1647) w związku z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., zwanej dalej "p.p.s.a."), kontrola sądowa zaskarżonych decyzji, postanowień bądź innych aktów wymienionych w art. 3 § 2 p.p.s.a., sprawowana jest w oparciu o kryterium zgodności z prawem. W związku z tym, aby wyeliminować z obrotu prawnego akt wydany przez organ administracyjny konieczne jest stwierdzenie, że doszło w nim do naruszenia bądź przepisu prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, bądź przepisu postępowania w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie, albo też przepisu prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c p.p.s.a.), a także, gdy decyzja lub postanowienie organu dotknięte jest wadą nieważności (art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).

Rozpoznając sprawę w ramach tak zakreślonej kognicji Sąd stwierdza, że skarga jest nieuzasadniona, ponieważ decyzje organów obu instancji nie naruszają prawa.

VII. Kontrola legalności zaskarżonej do Sądu decyzji Wojewody [...] z dnia [...] grudnia 2015 r. prowadzi do następujących wniosków:

1. Przedmiotem kontrolowanego postępowania administracyjnego, w którym w drugiej instancji orzekł Wojewoda, była ocena dopuszczalności przeniesienia zagranicznego dokumentu stanu cywilnego w postaci aktu urodzenia syna skarżącego do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji, w trybie uregulowanym w art. 104 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Orzekające w niniejszej sprawie organy obu instancji uznały, że zachodzi przeszkoda do dokonania takiej transkrypcji, przewidziana w art. 107 pkt 3 p.a.s.c., albowiem czynność taka stałaby w sprzeczności z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Ocenę tę Sąd orzekający w niniejszej sprawie w pełni podziela. Zarzuty skargi nie zasługują na uwzględnienie.

2. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 104 p.a.s.c. zagraniczny dokument stanu cywilnego będący dowodem zdarzenia i jego rejestracji, może zostać przeniesiony do rejestru stanu cywilnego w drodze transkrypcji (ust. 1 omawianego przepisu). Transkrypcja polega na wiernym i literalnym przeniesieniu treści zagranicznego dokumentu stanu cywilnego zarówno językowo, jak i formalnie, bez żadnej ingerencji w pisownię imion i nazwisk wskazanych w zagranicznym dokumencie stanu cywilnego (ust. 3).

Z treści powyższych przepisów wynika, że niedopuszczalne jest wprowadzanie zmian w treści zagranicznego aktu stanu cywilnego w toku wpisywania do polskiej księgi urodzeń, małżeństw i zgonów. Czynność polegająca na wpisaniu zagranicznego odpisu aktu stanu cywilnego ma charakter formalnoprawny, nie wymaga przeprowadzania postępowania dowodowego i polega na przeniesieniu treści zawartej w odpisie zagranicznego aktu stanu cywilnego do polskiej księgi stanu cywilnego. Organ dokonując wpisu zagranicznego aktu stanu cywilnego nie może podać innej treści aktu, niż treść wynikająca z tego dokumentu.

Przepis art. 107 pkt 3 p.a.s.c. natomiast stwierdza, że kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia dokonania transkrypcji, jeżeli byłaby ona sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Zatem kierownik urzędu stanu cywilnego przed dokonaniem transkrypcji jest zobowiązany do zbadania, czy złożony do transkrypcji dokument da się pogodzić z wartościami uznawanymi za fundamentalne przez polski system prawny. Należy w szczególności sprawdzić, czy akt danego rodzaju mógłby powstać w analogicznym kształcie także w zwykłym trybie rejestracji dotyczącym zdarzeń krajowych.

3. W sprawie będącej przedmiotem kontroli wniosek o transkrypcję dotyczył [...] odpisu aktu urodzenia syna skarżącego. Dokument ten nie zawierał danych matki, zawiera jedynie imię i nazwisko ojca, tj. skarżącego. W tej sytuacji obowiązkiem organu – jak już wyżej wskazano - było zbadanie, czy przepisanie przeniesienie treści przedłożonego dokumentu do systemu rejestracji stanu prawa cywilnego nie byłoby sprzeczne z art. 107 pkt 3 p.a.s.c. Należy bowiem wskazać, że mając na uwadze zasady dotyczące transkrypcji, kierownik urzędu stanu cywilnego przenosi jedynie treść aktu zagranicznego do polskiej księgi urodzeń, co w kontrolowanej sprawie oznaczałoby, że akt urodzenia nie zawierałby danych matki.

W rozpatrywanej sprawie wnioskodawca przedstawił dokument, który jest odpisem aktu urodzenia wydanym zgodnie z prawem [...], a zatem zgodnie z prawem jego miejsca wystawienia. Należy jednak mieć na uwadze, że – jak wynika z art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 1792), prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.

W niniejszej sprawie przy ustalaniu podstawowych zasad porządku prawnego Rzeczypospolitej – na użytek klauzuli porządku publicznego należało brać przede wszystkim pod uwagę przepisy zawarte w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Rozważając tę kwestię, należy wskazać, że w polskim porządku prawnym matką dziecka jest kobieta, która je urodziła, o czym stanowi art. 619 k.r.o. Natomiast domniemywa się, że ojcem dziecka jest mąż matki, jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa (art. 62 § 1 k.r.o.). Domniemanie to może zostać obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Stosownie do art. 68 k.r.o. zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, jeżeli dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu medycznego, na który mąż matki wyraził zgodę.

Jak słusznie wskazały organy przepisy K.r.o. jak i p.a.s.c. nie przewidują możliwości sporządzenia aktu urodzenia, który nie zawierałby danych matki. Przepis art. 60 pkt 4 p.a.s.c. wskazuje, że akt urodzenia zawiera nazwiska, imiona oraz nazwiska rodowe, dadaty i miejsca urodzenia rodziców dziecka. Zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 29 stycznia 2015 r. w sprawie wzorów dokumentów wydawanych z zakresu rejestracji stanu cywilnego (Dz. U. z 2015 r. poz. 194 ze zm.), określa się wzór zupełnego aktu urodzenia w postaci papierowej, stanowiący załącznik nr 1 do rozporządzenia. Wedle zaś tego załącznika w odpisie zupełnym aktu urodzenia należy wpisać m. in.: imię (imiona), nazwisko, nazwisko rodowe, datę urodzenia, miejsce urodzenia ojca i matki dziecka.

W ocenie Sądu trafnie również organy administracyjne zakwestionowały możliwość transkrypcji danych dotyczących ojcostwa skarżącego, skoro w polskim porządku prawnym ustalenie ojcostwa uzależnione jest od uprzedniego ustalenia macierzyństwa. Brak danych matki w akcie urodzenia stwarza wątpliwość co do pochodzenia dziecka od mężczyzny wpisanego jako ojciec. Wprawdzie, na skutek wejścia w życie ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności (Dz. U. z 2015 r. poz. 1087), zmieniającej k.r.o. i p.a.s.c., rozszerzono instytucje domniemania ojcostwa i uznania ojcostwa (art. 62 i 751 k.r.o.), to niezmiennym pozostało zapewnienie każdemu dziecku, w tym urodzonemu w wyniku procedury medycznie wspomaganej prokreacji, aby mogło mieć zarówno matkę, jak i ojca, mimo braku biologicznego pochodzenia od przynajmniej jednej z tych osób oraz mimo tego, że nie muszą one pozostawać w związku małżeńskim w dniu zastosowania u biorczyni (przyszłej matki) komórek rozrodczych albo zarodka.

W tej sytuacji organy zasadnie uznały, że ustalenie treści aktu urodzenia syna skarżącego może być dokonane wyłącznie przez sąd w postępowaniu nieprocesowym, zgodnie z art. 40 ust. 2 p.a.s.c.

Podsumowując należy stwierdzić, że odmowa transkrypcji przedłożonego [...] aktu stanu cywilnego była zgodna z prawem, bowiem przeniesienie zagranicznego aktu stanu cywilnego w niniejszej sprawie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego też nie można zgodzić się z zarzutami podniesionymi w skardze dotyczącymi naruszenia art. 104 i 107 p.a.s.c.

Reasumując, zarzuty naruszenia wskazanych w skardze przepisów Sąd uznał za nieuzasadnione. Również z urzędu nie dopatrzył się innych uchybień, skutkujących koniecznością wyeliminowania zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

W konsekwencji powyższego, na podstawie art. 151 ustawy dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.