Wyrok z dnia 2018-01-11 sygn. II SA/Rz 1154/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący SWSA Paweł Zaborniak /spr./ Sędziowie WSA Joanna Zdrzałka WSA Maciej Kobak Protokolant sekretarz sądowy Filip Róg po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 stycznia 2018 r. sprawy ze skargi A. P. i T. P. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] sierpnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy aktualizacji danych w operacie ewidencji gruntów i budynków -skargę oddala-

Uzasadnienie

Przedmiotem skargi A. i T.P. jest decyzja [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego, dalej "WINGiK" z dnia [...] sierpnia 2017 r. nr [...] w przedmiocie odmowy aktualizacji danych w ewidencji gruntów i budynków.

Z akt administracyjnych sprawy wynika, że A. i T.P. oraz A.P., współwłaściciele działek nr 2493/4, 2493/5, 2493/7 i 2493/8 położonych w obrębie [...] zwrócili się do Starosty Powiatu [...] o doprowadzenie użytków gruntowych do stanu zgodnego z wpisem w księdze wieczystej nr 81939 poprzez ich przeklasyfikowanie z rolnych na budowlane.

W przedmiotowej sprawie dwie kolejne decyzje Starosty Powiatu [...] z dnia [...] kwietnia 2014 r. i z dnia [...] sierpnia 2015 r. o odmowie dokonania wnioskowanych zmian w operacie ewidencji gruntów i budynków oraz utrzymujące je w mocy decyzje WINGiK z dnia [...] czerwca 2014 r. i z dnia [...] listopada 2015 r. zostały uchylone wyrokami WSA w Rzeszowie z dnia 28 stycznia 2015 r., II SA/Rz 1127/14 i z dnia 8 listopada 2016 r., II SA/Rz 101/16.

W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, Starosta Powiatu [...] decyzją z dnia [...] kwietnia 2017 r. nr [...], odmówił aktualizacji danych w ewidencji gruntów i budynków w zakresie użytków gruntowych dotyczących działek oznaczonych numerami 2493/4, 2493/5, 2493/7 i 2493/8, położonych w obrębie [...], należącym do jednostki ewidencyjnej [...]

W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że pismem z dnia 22 stycznia 2001 r. Sąd Rejonowy w [...] V Wydział Ksiąg Wieczystych zawiadomił organ o zmianie sposobu korzystania m.in. z przedmiotowych działek w dziale I KW [...] polegającej na przeklasyfikowaniu ich z "roli, łąki, pastwiska" na "działki budowlane" dokonanej na podstawie decyzji podziałowej Burmistrza Gminy i Miasta [...] dot. działki ewidencyjnej nr 2493/2 z dnia [...] listopada 1999 r. nr [...]. Na podstawie tego zawiadomienia Starosta Powiatu [...] dokonał zmiany oznaczenia użytków gruntowych w ewidencji gruntów i budynków w wyżej opisany sposób. Po uznaniu, że decyzja podziałowa nie mogła być podstawą do takich zmian błąd ten został skorygowany na podstawie operatu opisowo-kartograficznego pod nazwą "Modernizacja ewidencji gruntów i budynków [...]" wpisanego do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego z dnia [...] grudnia 2004 r. pod numerem [...] przez usunięcie wprowadzonej zmiany, przy czym w okresie wyłożenia projektu do wglądu nie zgłoszono uwag oraz zastrzeżeń w zakresie danych działek objętych postępowaniem. Zatem obecne oznaczenie działek w katastrze nieruchomości jest prawidłowe.

Organ I instancji wykonując zalecenie zawarte w wyrokach WSA w Rzeszowie na podstawie informacji uzyskanej od Burmistrza Gminy i Miasta [...] ustalił, że przedmiotowe działki nie są "objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego Gminy i Miasta [...]" i nie ma obowiązku sporządzania dla nich planu. Ustalono także, że zgodnie z III zmianą MPZP Gminy i Miasta [...] uchwaloną Uchwałą Rady Miejskiej w [...] Nr [...] w dniu [...] maja 1998 r. przedmiotowe działki na dzień 16 grudnia 2004 r. przeznaczone były pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i oznaczono je symbolem 53-MNJ o treści: Tereny budownictwa jednorodzinnego o różnym stopniu zainwestowania i różnym stanie technicznym substancji kubaturowej. Dla działek nie została także wydana decyzja o warunkach zabudowy. Niezależnie od powyższych ustaleń organ wskazał, że zgodnie z art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 909) przez przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze należy rozumieć ustalenie innego niż rolnicze sposobu wykorzystania gruntów rolnych. Przeznaczenia dokonuje się w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy, przy czym przeznaczenie gruntu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną lub decyzja o warunkach zabudowy nie przesądza o klasyfikacji użytku gruntowego, jest to natomiast pierwszy etap mający na celu zmianę użytkowania. Przez wyłączenie gruntów, zgodnie z art. 4 pkt 11 ww. ustawy należy rozumieć faktyczne rozpoczęcie innego niż rolnicze wykorzystania/ użytkowania gruntów. Taki fakt nigdy nie zaistniał ani przed wprowadzeniem operatu opisowo-kartograficznego w ramach modernizacji ewidencji gruntów i budynków ani obecnie. Państwo P. opłacają wprawdzie podatek od nieruchomości od działek 2493/4, 2493/5, 2493/8, ale w wyniku oględzin stwierdzono, że grunt na działkach nr 2493/4, 2493/5, 2493/7 stanowiący użytek rolny "pastwiska trwałe" faktycznie porośnięty jest roślinnością łąkową, zachwaszczoną, porośniętą kilkuletnimi samosiejkami drzew, pojedynczymi krzewami z różnego gatunku drzew i krzewów, a grunt na działce 2493/8 stanowiący użytek rolny "grunty zadrzewione i zakrzewione" porośnięty jest samosiejkami różnego gatunku drzew i krzewów. Pozostały użytek ujawniony w ewidencji gruntów i budynków jako "pastwisko trwałe" porośnięty jest kępami krzewów, pojedynczymi drzewami, częściowo zachwaszczony. Zatem w ocenie organu nie może zakwalifikować użytków gruntowych przedmiotowych działek do użytku gruntowego "tereny mieszkaniowe" jak i do użytku gruntowego "zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy". W ocenie organu także dostęp do drogi publicznej, dostęp do mediów oraz odpowiednie wymiary nie są wystarczające do przekwalifikowania użytku gruntowego.

W kwestii przesunięcia granic działki nr 2493/7 i 2493/8 w głąb rzeki [...] wydany został prawomocny wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 16 kwietnia 2013 r. sygn. akt II SA/Rz 1101/12 oddalający skargę na decyzję WINGiK z dnia [...] października 2012 r. nr [...], którą uchylono decyzję Starosty Powiatu [...] z dnia [...] października 2011 r. nr [...] i orzeczono co do istoty sprawy. Zgodnie z ww. rozstrzygnięciami zmianą z dnia [...] października 2013 r. nr [...] w części opisowej, jak również w części kartograficznej dokonano aktualizacji danych ewidencyjnych wykazując je zgodnie z operatem podziału działki nr 2493/2 włączonym do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu [...] września 1999 r. pod nr [...]. W związku z powyższym organ zarzuty A. i T.P. dotyczące powierzchni i przebiegu granic są nieuzasadnione.

W odwołaniu od ww. decyzji A. i T.P. podali m. in., że w czasie modernizacji działki będące przedmiotem postępowania były ujęte w planie zagospodarowania przestrzennego miasta [...] jako tereny pod budownictwo jednorodzinne. Za tak sklasyfikowane działki płacą podatek od nieruchomości. Nie zgłaszali uwag co do decyzji modernizacyjnych, bo nikt ich nie zawiadomił o przeprowadzanej modernizacji gruntów, w czasie w którym istotnie zmniejszono powierzchnię ich działek o nr 2493/4, 2493/5, 2493/7 i 2493/8 i zmieniono przebieg ich granic. W czasie modernizacji ich działki nie były działkami rolnymi, lecz budowlanymi, a zmian w KW nie można dokonywać w sposób dowolny. Odnośnie wszystkich działek wydana została ponadto decyzja o warunkach zabudowy terenu. Ponadto znajdują się w centrum miasta, w jego zwartej zabudowie, mają infrastrukturę miejską lub do niej dostęp i niewielką powierzchnię, mają V i VI klasę gruntów i zostały wpisane do KW jako działki budowlane.

Opisaną na wstępie decyzją na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm., dalej "k.p.a."), art. 7b ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r. poz. 1629 ze zm., dalej "Pgik") WINGiK utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Wyjaśnił zakres znaczeniowy pojęcia "ewidencji gruntów i budynków" wskazując, że organ ją prowadzący zobowiązany jest do utrzymania operatu ewidencyjnego w stanie aktualności, tj. zgodności z dostępnymi dla organu dokumentami i materiałami źródłowymi (zasada aktualności). Podał także definicję legalną pojęcia "aktualizacji" operatu ewidencyjnego.

W ocenie organu odwoławczego decyzja organu I instancji jest prawidłowa, a zalecenia Sądu zawarte w wyrokach WSA w Rzeszowie sygn. akt II SA/Rz 1127/14 i sygn. akt II SA/Rz 101/16 odnośnie uzupełnienia postępowania dowodowego zostały uwzględnione przez Starostę Powiatu [...] w ponownie prowadzonym postępowaniu. Zgodnie z treścią załącznika nr 6 do rozporządzenia, tereny mieszkaniowe - zabudowa jednorodzinna - mogą zostać zakwalifikowane do dwóch rodzajów użytków: tereny mieszkaniowe – B i zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy – Bp. Z dokonanej analizy akt przedmiotowej sprawy wynika, że działki będące przedmiotem postępowania nie mogą stanowić ani użytku B, ani też użytku Bp, a aktualny wpis użytków w działkach będących przedmiotem postępowania jest prawidłowy. W trakcie dwukrotnych oględzin nieruchomości organ I instancji jednoznacznie ustalił, że przedmiotowy teren nie jest użytkowany jako teren mieszkaniowy. Powoływane przez skarżących zapisy planu zagospodarowania przestrzennego, dotyczące terenu obejmującego przedmiotowe działki, nie przesądzają o faktycznym użytkowaniu terenu, bowiem dotyczą planowanego, a nie faktycznego zagospodarowania terenu. O faktycznym użytkowaniu gruntu nie może rozstrzygać również treść księgi wieczystej. Organ odwoławczy podzielił stanowisko organu I instancji co do tego, że podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane katastru nieruchomości (operatu ewidencji gruntów i budynków), a w razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej sąd rejonowy dokonuje - na wniosek właściciela nieruchomości lub wieczystego użytkownika sprostowania oznaczenia nieruchomości na podstawie danych katastru nieruchomości. Sprostowanie, może być dokonane także z urzędu, na skutek bezpośredniego sprawdzenia danych w bazie danych katastru nieruchomości lub zawiadomienia jednostki prowadzącej kataster nieruchomości.

Za nietrafny uznał organ argument skarżących, że przedmiotowy grunt znajduje się w centrum miasta, w jego zwartej zabudowie, ma infrastrukturę miejską lub do niej dostęp i niewielką powierzchnię, gdyż okoliczności te w żaden sposób nie rozstrzygają o faktycznym sposobie użytkowania działek objętych postępowaniem. Nie powoduje takich skutków wydanie decyzji ustalającej warunku zabudowy. Dopiero faktyczna zmiana użytkowania przedmiotowego gruntu (np. rozpoczęcie budowy) może spowodować wprowadzenie zmian w operacie ewidencyjnym, w myśl zasady aktualności. Zatem zebrany przez Starostę Powiatu [...] materiał dowodowy w niniejszej sprawie jest wystarczający do stwierdzenia braku podstaw do wprowadzenia żądanych zmian.

W kwestii przesunięcia granic działki nr 2493/7 i 2493/8 w głąb rzeki [...] toczyło się odrębne postępowanie administracyjne zakończone aktualizacją danych ewidencyjnych w części opisowej i kartograficznej, wykazanych zgodnie z operatem podziału działki nr 2493/2 włączonym do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego w dniu [...] września 1999 r. pod nr [...]. Odnośnie zarzutu nieinformowania odwołujących o toczącym się postępowaniu modernizacyjnym organ wyjaśnił, że z treści obowiązującego w dacie wykonywania prac modernizacyjnych art. 24 Pgik nie wynikał obowiązek informowania zainteresowanych podmiotów o czynnościach związanych z pracami modernizacyjnymi w inny sposób niż stanowił art. 24 Pgik (np. poprzez doręczanie zawiadomień). Organ odwoławczy końcowo wskazał na uchybienia organu I instancji polegające na niewskazaniu w podstawie prawnej zaskarżonej decyzji art. 24 ust. 2c Pgik, oraz powołaniu się uchylony z dniem 11 stycznia 2016 r. § 47 ust. 3 wyjaśniając, że uchybienia te jednak nie mają decydującego wpływu na merytoryczne rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na opisaną na wstępie decyzję A. i T.P. wskazali, że w ich ocenie wyrokiem z dnia 8 listopada 2016 r., sygn. akt II SA/Rz 101/16, WSA w Rzeszowie nałożył na organ I instancji obowiązek dokonania korekty danych w ewidencji gruntów i budynków w żądanym przez nich zakresie. Podkreślili, że nie domagają się aktualizacji danych, lecz przywrócenia prawidłowej ich klasyfikacji. Decyzja Burmistrza Gminy i Miasta [...] z 1999 r., zatwierdzająca podział nieruchomości nr 2493/2, na działki, które zostały przeznaczone pod budownictwo jednorodzinne prawidłowo stała się podstawą przeklasyfikowania działek w księdze wieczystej na działki budowlane. Uprawomocnienie się postanowienia sądu o wpisie obligowało organ do dokonania żądanej zmiany w ewidencji gruntów i budynków. Kwestionowanie przez Starostę w obecnej sytuacji wpisu należących do nich działek budowlanych do KW jest całkowicie bezzasadne, bowiem prawo nie działa wstecz, a zmiana zapisu w KW nie może być wprowadzana bez wiedzy osób zainteresowanych i postępowania sądowego. Ponadto w planie zagospodarowania przestrzennego miasta [...] działki skarżących od 1999 r. były opisywane jako tereny pod budownictwo jednorodzinne i za tak sklasyfikowane działki skarżący płacili podatek od nieruchomości. Także z decyzji ustalających warunki zabudowy i zagospodarowaniu terenu dla spornych działek wynika, że znajdują się one w centrum miasta, w jego zwartej zabudowie, mają infrastrukturę miejską lub do niej dostęp, mają niewielką powierzchnię (od 1 000 do ok. 2 000 m2), zostały zaliczone do V i VI klasy gruntów, a na jednej z działek powstałych po podziale nieruchomości (działka nr 2493/3, obecnie: 2493/10) ulokowano budynek jednorodzinny.

Końcowo skarżący zakwestionowali sposób prowadzenia modernizacji gruntów w [...] formułując zarzut niezawiadomienia ich przez organ o tej modernizacji oraz zmniejszenia powierzchni ich działek i przebiegu ich granic.

W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie z przyczyn podanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Skarga w niniejszej sprawie została oddalona, bowiem okazała się niezasadna.

Sąd administracyjny sprawuje w zakresie swej właściwości kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, co wynika z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2188). Zakres tej kontroli wyznacza art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369; zwana dalej w skrócie p.p.s.a.). Stosownie do tego przepisu Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Natomiast w myśl art. 145 p.p.s.a., Sąd zobligowany jest do uchylenia decyzji bądź postanowienia lub stwierdzenia ich nieważności, ewentualnie niezgodności z prawem, gdy dotknięte są one naruszeniem prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszeniem prawa dającym podstawę do wznowienia postępowania, innym naruszeniem przepisów postępowania, jeśli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy, lub zachodzą przyczyny stwierdzenia nieważności decyzji wymienione w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach.

W ramach kontroli legalności decyzji Wojewódzki Sąd Administracyjny stosuje przewidziane prawem środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia (art. 135 p.p.s.a.).

Przedmiotem rozpoznanej przez WSA sprawy była decyzja organów ewidencyjnych o odmowie aktualizacji danych ewidencji i gruntów o treści żądanej przez strony skarżące w zakresie działek nr 2493/4, 2493/5, 2493/7 i 2493/8 w obrębie [...]. Dlatego wyjaśnić na wstępie wypada, iż podstawą wprowadzania wpisów w ewidencji gruntów i budynków są regulacje ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2017 r. poz. 2101 ze zm.; dalej zwana Pgik). W myśl art. 24 ust. 2a punkt 1 i 2 oraz ust. 2b tej ustawy, aktualizacja operatu ewidencyjnego odbywa się z urzędu lub na wniosek; następuje zaś w drodze czynności materialno – technicznej lub w drodze decyzji administracyjnej. Aktualizacja informacji ewidencyjnych następuje w drodze decyzji administracyjnej we wszystkich tych przypadkach, które nie zostały zastrzeżone dla czynności materialnotechnicznej, co oznacza że organ winien wydać decyzję o aktualizacji jeżeli nie wchodzą w grę podstawy zmian określone w art. 24a ust. 2b pkt 1 Pgik. Dodać także wypada, iż według § 45 ust. 1 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 542 z późn. zm.; dalej zwane rozporządzeniem), aktualizacja operatu ewidencyjnego następuje poprzez wprowadzenie udokumentowanych zmian do bazy danych ewidencyjnych w celu: zastąpienia danych niezgodnych ze stanem faktycznym, stanem prawnym lub obowiązującymi standardami technicznymi odpowiednimi danymi zgodnymi ze stanem faktycznym, stanem prawnym lub obowiązującymi standardami technicznymi; ujawnienia nowych danych ewidencyjnych; wyeliminowania danych błędnych.

Aktualizacja operatu ewidencyjnego polega zatem na zastąpieniu dotychczasowych zapisów ewidencyjnych nowymi lub na ich zmodyfikowaniu. W ramach pojęcia aktualizacji można dokonywać prostowania jak i usuwania danych błędnych, jednakże może się to odbywać wyłącznie w sytuacji, gdy uzasadnia to aktualny stan prawny lub gdy błędne wpisy w bazie danych ewidencyjnych mają charakter oczywistych – w świetle zgromadzonych dokumentów - pomyłek.

Stan faktyczny sprawy został ustalony w sposób pozwalający na merytoryczną ocenę wydanego w sprawie rozstrzygnięcia WINGiK, a więc zgodnie z treścią art. 7, 77 i 80 K.p.a.

Zarzuty skargi nie znalazły potwierdzenia w toku sądowej kontroli. Wbrew stanowisku skarżących z treści uzasadnień wydanych w ich sprawie wyroków sądu administracyjnego nie sposób wywieść związania Organów stanowiskiem o konieczności uwzględnienia żądanej przez nich aktualizacji danych ewidencyjnych, czyli zmiany zapisów dotyczących sposobu użytkowania działek z rolnego na "budowlany". WSA w Rzeszowie w wyroku z dnia 8 listopada 2016 r., II SA/Rz 101/16, wskazał że organy obu instancji nie w pełni wykonały wytyczne prawomocnego wyroku WSA o sygn. II SA/Rz 1124/14. Stwierdzono także, że należy uzupełnić postępowanie dowodowe, celem wykazania czy w czasie zmiany zapisów w ewidencji nie doszło do popełnienia błędów, bo tylko to pozwoli właściwie rozpoznać wniosek skarżących. Jak wynika z uzasadnienia rozstrzygnięcia, w ocenie Sądu zebrany ówcześnie materiał dowodowy nie pozwolił na weryfikację prawidłowości obecnego zapisu w ewidencji. Skasowane przed WSA decyzje nie wyjaśniały przyczyn dokonanych zmian zapisów w ewidencji. W uzasadnieniu wyroku II SA/Rz 1124/14, stwierdzono, że skontrolowanymi decyzjami organy nie wykazały, że istniejące wpisy dokonane zostały prawidłowo. Materiał dowodowy zebrany w sprawie nie pozwalał na taką weryfikację prawidłowości wpisów w zakresie rodzajów użytków gruntowych dla działek o nr 2493/4, 2493/5, 2493/7 i 2493/8 odpowiednio jako PsVI i Lz/PsV. Nie ustosunkowano się także wyczerpująco do podnoszonej kwestii przebiegu granic działek skarżących, nie wiadomo np. czy wydane już decyzje odnosiły się poruszanej przez skarżących sprawy pgr 338/3. Sądy dwukrotnie zarzuciły organom braki w postępowaniu dowodowym jak również niepełne odniesienie się do wszystkich istotnych dla sprawy kwestii. Dostrzeżone przez Sąd błędy zostały przez Organy ewidencyjne usunięte.

Organy, zgodnie z zaleceniami Sądu po przeanalizowaniu zmian dokonanych w latach 2000 r. – 2005 r., w bazie danych ewidencji gruntów i budynków wyjaśniły stronom, że zmiana z [...] stycznia 2002 r., nr [...], została dokonana w sposób nieprawidłowy ponieważ zawiadomienie o wpisie w dziale I Ksiąg wieczystych na podstawie decyzji nie powinno spowodować zmiany dotychczasowego oznaczenia użytków gruntowych. Organy słusznie stwierdzają, iż decyzja administracyjna o podziale nieruchomości nie może decydować o takiej zmianie, gdyż jej skutkiem jest wyłącznie podział geodezyjny nieruchomości, a więc wydzielenie nowych działek w ramach jednej nieruchomości, nie zaś decydowanie o aktualnym sposobie użytkowania gruntu. Podobnej mocy sprawczej względem operatu ewidencyjnego nie posiada wpis w Księdze wieczystej wskazujący na budowalne przeznaczenie nieruchomości. WINGiK słusznie zauważa, iż o faktycznym użytkowaniu gruntu nie rozstrzyga treść księgi wieczystej, która służy ujawnianiu stanu prawnego nieruchomości. Otóż takie dane jak mapa ewidencji gruntów i wyrys z tej mapy oraz opis nieruchomości danymi ewidencyjnymi w tym o rodzajach użytków gruntowych, stanowią podstawę jej oznaczenia w księdze wieczystej. Elementy opisu nieruchomości w myśl art. 26 i art. 27 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2017 r. poz. 1007; zwana dalej u.K.w.) nie są objęte ustawowym domniemaniem prawdziwości wpisanego prawa; nie są chronione rękojmią wiary publicznej ksiąg wieczystych. Dlatego tego rodzaju dane mogą ulegać zmianom w oparciu o informacje z ewidencji gruntów. Według art. 27 ust. 1 u.K.w. w razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej sąd rejonowy dokonuje - na wniosek właściciela nieruchomości lub wieczystego użytkownika - sprostowania oznaczenia nieruchomości na podstawie danych katastru nieruchomości. Nie sposób tu pominąć uchwały SN z 4 marca 1994 r., III CZP 15/94, (opubl. w LEX), gdzie stwierdzono, że wpis w dziale I – 0 księgi wieczystej nie jest objęty rękojmią publicznej ksiąg wieczystych. To ewidencja gruntów stanowi dla ksiąg wieczystych a nie odwrotnie podstawę do oznaczania nieruchomości nie zaś odwrotnie, o czym stanowi wyraźnie art. 21 ust. 1 uPgik. W myśl tej regulacji, podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków.

W obszernych uzasadnieniach swych decyzji Organy ewidencyjne wykazały, iż zmiana użytków gruntowych z 4 stycznia 2002 r. została wprowadzona w sposób nieprawidłowy, bo w oparciu o dokumenty, które nie świadczą o rodzaju użytku gruntowego. Podobnie nie świadczą o tym zarówno indywidulane (np. decyzja o warunkach zabudowy) jak i generalne akty z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego, bowiem akty te określają planowane a nie aktualne na chwilę procesu aktualizacji wykorzystanie gruntu. To rzeczywisty sposób użytkowania gruntu w myśl poszczególnych definicji użytków gruntowych zawartych w przepisach Pgik oraz w aktach wykonawczych do tej ustawy, świadczy o danym rodzaju użytku gruntowego.

Organy wydając w niniejszej sprawie rozstrzygnięcia o odmowie aktualizacji zgodnie z żądaniem stron, słusznie skoncentrowały się na zbadaniu aktualnych na chwilę rozpoznania żądań cech gruntów, które decydują o zaliczaniu gruntów do poszczególnych użytków gruntowych. Cechy oraz inne przesłanki decydujące o takim zaliczeniu określił prawodawca w załączniku nr 6 do rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz.U. z 2016 r. poz. 1034). Zgodzić się należy, iż treść tego rozporządzenia nie umożliwia wyróżnienia użytku gruntowego o nazwie "działki budowlane". Otóż przepisy rozporządzenia posługują się wyrażeniem gruntów zabudowanych i zurbanizowanych, które w myśl § 68 ust. 3 tego aktu, dzielą się na

1) tereny mieszkaniowe, oznaczone symbolem - B;

2) tereny przemysłowe, oznaczone symbolem - Ba;

3) inne tereny zabudowane, oznaczone symbolem - Bi;

4) zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy, oznaczone symbolem - Bp;

5) tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, oznaczone symbolem - Bz;

6) użytki kopalne, oznaczone symbolem - K;

7) tereny komunikacyjne, w tym:

a)drogi, oznaczone symbolem - dr,

b)tereny kolejowe, oznaczone symbolem - Tk,

c)inne tereny komunikacyjne, oznaczone symbolem - Ti,

d)grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych, oznaczone symbolem - Tp.

Dokładna analiza definicji terenów mieszkaniowych B, innych terenów zabudowanych Bi, zurbanizowanych terenów niezabudowanych lub w tracie zabudowy Bp, wskazuje że dla uznania gruntu za zabudowany prawodawca wymaga jego zajęcia przez budynki lub inne budowle, bądź przynajmniej rozpoczęcia budowy w rozumieniu art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane, powodującą wyłączenie tych gruntów z produkcji rolnej lub leśnej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Warunkowo do takich gruntów rozporządzenie pozwala zaliczyć grunty położone między budynkami, budowlami i urządzeniami, lub w bezpośrednim sąsiedztwie tych budynków i urządzeń, niewykorzystywane w innym celu, który uzasadniałby zaliczenie ich do innej grupy użytków gruntowych, w tym grunty zajęte pod trawniki, rabaty, kwietniki, warzywniki itp. Każdorazowo chodzi więc o ustalenie aktualnego a nie przyszłego czy też możliwego w świetle prawa, sposobu wykorzystania gruntu działki.

W celu ustalenia aktualnego sposobu wykorzystania przedmiotowych działek organ pierwszej instancji przeprowadził na ich terenie dwukrotnie oględziny (oględziny z dnia 21 lutego 2014 r. oraz z 16 czerwca 2015 r.). W ich trakcie stwierdzono, że działka o nr 2493/4 nie jest zabudowana, a jest porośnięta samosiejkami z różnych gatunków drzew; działka o nr 2493/5 także nie jest zabudowana, w części jest porośnięta różnego gatunku drzewami, krzewami, grunt nie jest użytkowany; działka nr 2493/7 nie jest zabudowana, lecz porośnięta różnego rodzaju gatunkami drzew, krzewów, zachwaszczona i nieużytkowana; działka o nr 2493/8 jest porośnięta samosiejkami różnego rodzaju gatunku drzew i krzewów, częściowo zachwaszczona, podobniej jak w/w również nie została zabudowana. Opis czynności oględzin został dodatkowo potwierdzony materiałem fotograficznym załączonym do protokołów. Te zabiegi dowodowe organów nie potwierdziły takich cech gruntów, które de lege lata decydują o możliwości zaliczenia do gruntów zabudowanych i zurbanizowanych, zaś aktualny stan użytków jest zgody z tym o czym informują aktualne dane operatu ewidencyjnego. Wykonane zdjęcia jak również usytuowanie terenu działek w stosunku do działek zabudowanych, nie pozwalały nawet na ich warunkowe zaliczenie do w/w rodzajów użytków gruntowych; na ich obszarze nie znajdują się bowiem kwietniki, trawniki czy warzywniki. Sąd zwraca uwagę, iż nie został także spełniony warunek położenia gruntu w bezpośrednim sąsiedztwie budynków i urządzeń, czy też położenia pomiędzy istniejącymi budynkami i urządzeniami. Otóż podane w przepisach przykłady terenów zielonych jak trawniki, kwietniki czy warzywniaki wyraźnie sugeruje konieczność zawężającej interpretacji cechy położenia zabudowanego czy zurbanizowanego gruntu pomiędzy istniejącymi budowlami. Znaczna odległość budowli znajdujących się na działkach sąsiednich, rolnicze wykorzystanie terenu działek skarżących, nie pozwalał organom dokonać zmian w ewidencji w sposób żądany przez strony.

Reasumując, Organy rzetelnie wykazały w uzasadnieniach swych rozstrzygnięć brak podstaw do dokonania w operacie zmian kwalifikacji użytków gruntów działek należących do stron skarżących oraz odniosły się do wyrażanej w toku postępowania argumentacji i składanych dowodów.

Sąd podkreśla, iż to że działki nie są aktualnie użytkami zabudowanymi i zurbanizowanymi w rozumieniu regulacji Pgik, nie musi oznaczać, że nie są to działki budowlane w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane i ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. To na gruncie tych przepisów występuje pojęcie działki budowalnej. Dla przykładu w myśl art. 2 pkt 12 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1073 ze zm.), po pojęciem działki budowlanej należy rozumieć nieruchomość gruntową lub działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego. Natomiast według § 3 ust. 1a rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1422), przez działkę budowlaną - należy przez to rozumieć nieruchomość gruntową lub działkę gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów budowlanych wynikające z rozporządzenia, odrębnych przepisów i aktów prawa miejscowego. Nie można więc wykluczyć, iż na płaszczyźnie regulacji odnoszących się do procesu inwestycyjnego, działki skarżących spełniają warunki uznania za budowlane. Należy pamiętać, iż Organy ewidencyjne musiały rozstrzygnąć zgłoszone przez strony żądanie na podstawie ustawy Pgik, która posługuje się innymi cechami kwalifikacyjnymi, skoncentrowanymi na obecnym sposobie użytkowania użytku gruntowego. Należy tu podkreślić, iż Organ pierwszej instancji dostrzegł te różnice, stwierdzając, iż nie neguje zamiaru wykorzystania przedmiotowych działek na potrzeby zabudowy.

Przekonująco wyjaśniono także skarżącym, że kwestia przesunięcia granic działek o nr ewid. 2493/7 i 2493/8 (działka będąca częścią dawnej parceli gruntowej 338/3, stanowiąca uprzednio własność F.D.) w głąb rzeki [...] została ostatecznie i prawomocnie przesądzona wyrokiem WSA z dnia 16 kwietnia 2013 r. o sygn. II SA/Rz 1101/12. Otóż tym wyrokiem Sąd oddalił skargę na decyzję WINGiK, którą to dokonano aktualizacji danych ewidencyjnych w części opisowej, jak również w części kartograficznej zgodnie z operatem podziału działki nr 2493/2, włączonym do Zasobu w dniu [...] września 1999 r. pod nr [...]. W powyższym orzeczeniu Sąd oceniając aktualizacyjne działania organów stwierdził jednoznacznie, iż wobec braku zgodnego wskazania granicy pomiędzy działkami oznaczonymi numerami 2491 i 2493/8, w żadnym wypadku nie można dokonać zmian w ewidencji gruntów w zakresie jej przebiegu na podstawie dokumentów, na które powołują się skarżący. Te dokumenty mogą co najwyżej stanowić dowód na okoliczność przebiegu spornej granicy w ramach postępowania cywilnego. Skarżący winni uzyskać dokument dotyczący ustalenia prawnego przebiegu granicy spornej i dopiero taki dokument byłby podstawą wprowadzenia zmian dotyczących danych ewidencyjnych tej działki. Takie zmiany mogą zostać dokonane dopiero po rozstrzygnięciu sporu o własność, kiedy w sposób ostateczny ustalona zostanie granica pomiędzy przedmiotowymi działkami. Sąd potwierdził ugruntowane stanowisko orzecznictwa sądowoadministracyjnego, iż organy ewidencyjne nie są uprawnione do rozstrzygania sporów o prawa do gruntów, ani tych praw nie nadają, a rejestrują jedynie stany prawne ustalone w innym trybie lub przez inne organy.

Z wyżej wyłożonych względów orzeczono o oddaleniu skargi, gdyż żaden z jej zarzutów nie okazał się zasadny. Wypada do tego dodać, że WSA działając z urzędu nie dopatrzył się takich naruszeń przepisów prawa, które skutkowałyby koniecznością uchylenia lub stwierdzenia nieważności przedmiotu skargi.

Dlatego skarga została przez WSA oddalona na podstawie art. 151 p.p.s.a.