Wyrok z dnia 2018-03-22 sygn. II SA/Ol 64/18

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk Sędziowie Sędzia WSA Ewa Osipuk (spr.) Sędzia WSA Tadeusz Lipiński Protokolant specjalista Karolina Hrymowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 marca 2018 r. sprawy ze skargi Wojewody Warmińsko-Mazurskiego na uchwałę Rady Miasta Ełku z dnia 24 października 2017 r. nr XXXVII.368.17 w przedmiocie szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia oddala skargę.

Uzasadnienie

Uchwałą Nr XXXVII.368.17 z dnia 24 października 2017 r., Rada Miejska w Ełku uchwaliła szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia.

W skardze, złożonej na tę uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, Wojewoda Warmińsko–Mazurski wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w części dotyczącej § 1 ust. 2, § 3 ust. 4, § 4 i § 5.

W ocenie skarżącego, zapisy te rażąco naruszają prawo.

W § 3 ust. 4 uchwały Rada postanowiła, iż uczestnictwo w zajęciach Klubu Seniora SENIOR+ jest nieodpłatne. W ocenie organu nadzoru, powyższy zapis rażąco narusza art. 97 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej. Rada nie ma kompetencji do określania, kto nie ponosi odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia, albowiem określił to ustawodawca.

W ocenie organu nadzoru, również § 4 ust. 1 uchwały, określający przypadki zwolnienia z częściowej lub całkowitej odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia, podjęty został z naruszeniem delegacji ustawowej zawartej w art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. Rada nie posiada bowiem kompetencji do wprowadzenia zwolnienia od odpłatności, gdyż nie mieści się ono w pojęciu odpłatności, czyli obowiązku zapłacenia za jakąś usługę.

Art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej nie zawiera również, w ocenie organu nadzoru, upoważnienia do regulowania zagadnień związanych z porozumieniem w sprawie ustalenia kosztów utrzymania za pobyt w ośrodku wsparcia, zawieranym pomiędzy gminą a podmiotem prowadzącym ośrodek wsparcia. Tym samym, postanowienia § 5 uchwały zostały podjęte z przekroczeniem delegacji, zawartej w ww. przepisie.

Organ nadzoru ma również zastrzeżenia do § 1 ust. 2 uchwały, bowiem rada nie została upoważniona na podstawie art. 97 ust. 5 ustawy do definiowania, ani tym bardziej do modyfikacji pojęć, którymi posługuje się ustawodawca. Natomiast pojęcie "ośrodek wsparcia" zostało uregulowane przez ustawodawcę w art. 51 ustawy o pomocy społecznej.

W odpowiedzi na skargę, Gmina uznała jej zasadność.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2188 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej (§ 1). Kontrola, o której mowa w § 1, sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej (§ 2).

Zakres kontroli administracji publicznej sprawowanej przez sądy administracyjne obejmuje również orzekanie w sprawach skarg na akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej (art. 3 § 2 pkt 5 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Dz. U. z 2017 r. poz. 1369 z późn. zm.), powoływanej dalej jako: p.p.s.a., Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Przeprowadzona przez Sąd kontrola legalności zaskarżonej uchwały według wskazanych wyżej kryteriów wykazała, że uchwała nie narusza przepisów prawa. Tym samym, skarga nie jest zasadna.

Organ nadzoru zarzucił, że zaskarżone postanowienia § 4 uchwały, naruszają art. 97 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2017 r., poz. 1769).

Postanowienia § 4 uchwały regulują przypadki, w których osoby zobowiązane do ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia mogą być zwolnione na ich wniosek lub wniosek pracownika socjalnego z częściowej lub całkowitej opłaty. Zwolnienie to przysługuje na czas określony i może nastąpić w przypadku gdy:

1) wnoszą opłatę za pobyt innych członków rodziny w domu pomocy społecznej, ośrodku wsparcia lub innej placówce:

2) występują uzasadnione okoliczności (w szczególności: długotrwała choroba, niepełnosprawność, udokumentowane wydatki na leki lub sprzęt rehabilitacyjny, dojazdy do lekarza specjalisty, badania specjalistyczne;

3) nastąpi śmierć członka rodziny;

4) poniosą straty materialne w wyniku klęski żywiołowej lub innych zdarzeń losowych;

5) osoba zobowiązana do wnoszenia opłaty jest w ciąży lub samotnie wychowuje dziecko.

Decyzje w zakresie zwolnień podejmuje Dyrektor Miejskiego Ośrodka pomocy Społecznej w Ełku lub inna upoważniona osoba.

Zgodnie zaś z postanowieniami art. 97 ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. (Dz.U. z 2017 r., poz. 1769) o pomocy społecznej, zwana dalej również "ustawą" - rada powiatu lub rada gminy w drodze uchwały ustala, w zakresie zadań własnych, szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych.

Przytoczone postanowienia uchwały, w ocenie Sądu, nie pozostają w sprzeczności z art. 97 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej. Ustawodawca upoważnił w tym przepisie radę gminy do ustalenia szczegółowych zasad ponoszenia odpłatności za pobyt m.in. w ośrodkach wsparcia. Nie ograniczył się zaś do upoważnienia rady do ustalenia wysokości tej odpłatności.

"Zasady" – zgodnie ze słownikiem języka polskiego PWN ( wydanie internetowe: https://sjp.pwn.pl) to: norma postępowania, ew. ustalony na mocy jakiegoś przepisu lub zwyczaju sposób postępowania w danych okolicznościach, jak również podstawa funkcjonowania lub konstrukcji czegoś.

W ramach zasad ponoszenia opłat mieści się więc, w ocenie Sądu, zwolnienie z opłat, bowiem rozstrzyga ono o przesłankach, kiedy się opłat nie ponosi.

Określenie "ustalenie zasad" oznacza więc, że pojęcie to obejmuje również sytuacje, w których korzystający ze wsparcia nie ponoszą opłat.

Sąd nie podziela również, z wyżej przedstawionych względów, zarzutu co do naruszenia postanowieniami § 5 uchwały ww. art. 97 ust. 5 ustawy. W ocenie Sądu, regulacja zawarta w tym postanowieniu mieści się w pojęciu: "szczegółowe zasady ponoszenia odpłatności za pobyt w ośrodkach wsparcia".

Oceniając zarzut naruszenia § 3 ust. 4 uchwały art. 97 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, stwierdzić należy, że również nie jest on zasadny. W § 3 ust. 4 uchwały ustalono, że uczestnictwo w zajęciach Klubu Seniora SENIOR+ jest nieodpłatne.

Nie oznacza to, zdaniem Sądu, w żadnym razie, że przepis ten pozostaje w sprzeczności z art. 97 ust. 1 ustawy.

Zgodnie z tym przepisem - opłatę za pobyt w ośrodkach wsparcia i mieszkaniach chronionych ustala podmiot kierujący w uzgodnieniu z osobą kierowaną, uwzględniając przyznany zakres usług. Osoby nie ponoszą opłat, jeżeli dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty kryterium dochodowego.

Ustawodawca zagwarantował tym przepisem nieponoszenie odpłatności przez osoby o określonym dochodzie. Brak jest jednak podstaw do przyjęcia, rada nie ma kompetencji do określenia, kto nie ponosi odpłatności za pobyt w ośrodku wsparcia, albowiem określił to ustawodawca.

Brzmienie powołanego art. 97 ust. 1 nie pozwala na tak daleko idącą interpretację tego przepisu.

Z powyższych względów, w ocenie Sądu, zarzuty dotyczące naruszenia prawa postanowieniami § 3 ust. 4, są także nieuzasadnione.

Zdaniem Sądu, również § 1 ust. 2 uchwały nie pozostaje w sprzeczności z art. 51 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej. W myśl tego przepisu - ośrodkiem wsparcia, o którym mowa w ust. 1-3, może być ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko dla bezdomnych oraz klub samopomocy.

Postanowienia, zawarte w § 1 ust. 2 w zw. z ust. 1 § 1 uchwały odpowiadają swoją treścią brzmieniu tego przepisu.

Wobec powyższego, na podstawie art. 151 p.p.s.a., Sąd orzekł o oddaleniu skargi.