Wyrok z dnia 2018-03-09 sygn. I CSK 555/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt I CSK 555/17
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 9 marca 2018 r.

Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Owczarek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Józef Frąckowiak
SSN Paweł Grzegorczyk
Protokolant Beata Rogalska

w sprawie z powództwa Z. B. i in.,
przeciwko Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej "Z." w W.
z udziałem interwenientów ubocznych po stronie powodowej […]o ustalenie
nieobowiązywania uchwały, ewentualnie o stwierdzenie nieważności uchwały,
ewentualnie o uchylenie uchwały,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 9 marca 2018 r.,
skargi kasacyjnej powodów […] i interwenientów ubocznych […]
od wyroku Sądu Apelacyjnego w W.
z dnia 4 stycznia 2017 r.,

1) oddala skargę kasacyjną,
2) nie obciąża skarżących kosztami zastępstwa procesowego
pozwanej w postępowaniu kasacyjnym.

UZASADNIENIE

Powodowie […] ostatecznie sprecyzowanym powództwem wnieśli (1) o
ustalenie, że uchwała nr 4/2008 z dnia 25 czerwca 2008 r. Walnego Zgromadzenia
Członków Spółdzielni Budowlano - Mieszkaniowej „Z.” w W. w sprawie
zatwierdzenia zmian w statucie, w tym kosztów eksploatacji i utrzymania
nieruchomości (gospodarki zasobami mieszkaniowymi) oraz ustalania opłat za
używanie lokali w Spółdzielni nie obowiązuje każdorazowych właścicieli
nieruchomości zabudowanych domami jednorodzinnymi w zabudowie szeregowej
położonych przy ul. C. 50, 32, 79, 71, 8, 44, 24, 63, 73, 26, 14, 52, 46, 58, 38, 75
oraz przy ul. M. 9, 14, 11 i 12, ewentualnie (2) o ustalenie, ze wskazana uchwała
nie obowiązuje każdorazowych właścicieli wymienionych nieruchomości
w odniesieniu do udziału w ponoszeniu kosztów utrzymania terenów
przeznaczonych do wspólnego korzystania w zakresie, w jakim tereny te nie
wchodzą w skład zasobu mieszkaniowego Spółdzielni, alternatywnie (3)
o stwierdzenie nieważności wskazanej uchwały, w tym postanowień § 1 ust. 1, § 1
ust. 5, § 1 ust. 6, § 2 ust. 1, § 3, § 4, § 5, § 6 ust. 3, § 7, § 8, § 9, § 10 ust. 4, § 10
ust. 5 Regulaminu rozliczania kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości
oraz ustalania opłat za używanie lokali w SBM „Z.” oraz zmiany § 4 i § 26 ust. 3
statutu Spółdzielni, ewentualnie (4) o uchylenie tejże uchwały i Regulaminu w
częściach wyżej wskazanych lub w całości, ponadto o stwierdzenie nieważności
uchwały Rady Nadzorczej Spółdzielni nr 9/XII/2008 z dnia 2 grudnia 2008 r.
Interwencję uboczną po stronie powodów zgłosili […].

Wyrokiem z dnia 22 maja 2015 r. Sąd Okręgowy w W. uchylił uchwałę
Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Z.” w W. nr 4/2008
z dnia 2 czerwca 2008 r. w zakresie zmiany § 26 ust. 3 statutu spółdzielni oraz
uchwalenia postanowień § 1 ust. 1 i 6, § 2 ust. 1, § 3, § 6 ust. 3, § 8, § 9, § 10 ust. 4
Regulaminu rozliczania kosztów eksploatacji i utrzymania nieruchomości oraz
ustalania opłat za używanie lokali w SBM „Z.”, oddalił powództwo w pozostałym
zakresie. Sąd Apelacyjny w W. wyrokiem z dnia 4 stycznia 2017 r., wydanym na
skutek apelacji obu stron oraz apelacji interwenientów ubocznych […], zmienił
wskazane orzeczenie w części w ten sposób, że oddalił powództwo w dalszym
zakresie za wyjątkiem uchylenia uchwały Walnego Zgromadzenia Członków
Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Z.” w W. nr 4/2008 z dnia 25 czerwca 2008
r. w części obejmującej postanowienia § 6 ust. 3 i § 7 ust. 2 Regulaminu rozliczania
kosztów eksploatacyjnych i utrzymania nieruchomości oraz ustalania opłat za
używanie lokali usytuowanych na terenie osiedla SBM „Z.”; oddalił apelacje
powodów, interwenientów ubocznych oraz apelację pozwanej w pozostałym
zakresie, rozstrzygnął o kosztach postępowania w obu instancjach.
Podstawa faktyczna rozstrzygnięć sądów obu instancji była zbieżna.
Ustalono, że powodowie i interwenienci uboczni są obecnie właścicielami domów
jednorodzinnych, w tym w zabudowie szeregowej oraz użytkownikami wieczystymi
gruntów, na których budynki są posadowione. Budynki te zostały wybudowane
przez członków Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Z.” w W. (dalej jako:
Spółdzielnia) na gruncie oddanym Spółdzielni w użytkowanie wieczyste. Po
uwłaszczeniu, tj. przeniesieniu w trybie art. 235 prawa spółdzielczego prawa
własności budynków i bezpośrednio z nimi związanych udziałów w użytkowaniu
wieczystym gruntów, nabywcy wypowiedzieli członkostwo w Spółdzielni. Wskazane
domy jednorodzinne oraz trzy budynki wielomieszkaniowe, zajmowane przez
członków spółdzielni, usytuowane są na terenie zamkniętego Osiedla W., do
którego dostęp możliwy jest przez jeden wjazd z bramą zamykaną szlabanem.
Teren osiedla jest ogrodzony i strzeżony przez osoby zatrudnione przez
Spółdzielnię, czynności porządkowe wykonują dozorcy zatrudnieni przez pozwaną.
Wyodrębnienie części zajmowanej przez domy jednorodzinne z samodzielnym
dostępem do drogi publicznej jest niemożliwe. Wszyscy mieszkańcy osiedla mogą
korzystać z terenów obejmujących drogi wewnętrzne przeznaczone dla ruchu
pojazdów, ciągi piesze, tereny zielone, ogólnodostępne miejsca parkingowe,
plac zabaw dla dzieci. Część nieruchomości jest zajmowana przez urządzenia
wspólnej infrastruktury, w tym słup energetyczny, przepompownię ścieków, stację
transformatorową wraz z dojściami. Tereny wspólne znajdują się wyłącznie
na obszarze nieruchomości, której użytkownikiem wieczystym jest pozwana
Spółdzielnia. Część właścicieli budynków jednorodzinnych pobiera wodę zimną
i ciepłą za pośrednictwem własnych przyłączy i samodzielnie ją rozlicza, część
korzysta z przyłączy spółdzielni, przy czym niektórzy użytkownicy odmawiają
jakiejkolwiek partycypacji w kosztach jej dostarczania i oraz wybudowania
samodzielnych przyłączy. Odcięcie im dostępu jest niemożliwe, gdyż wiązałoby się
z pozbawieniem wody innych budynków. Pomiędzy Spółdzielnią, a częścią
właścicieli budynków jednorodzinnych na tle rozliczania kosztów korzystania
z nieruchomości wspólnych i mediów od dawna dochodzi do sporów, także
rozstrzyganych w postępowaniach sądowych. W okresie wcześniejszym przyjęto
zasadę rozliczania kosztów utrzymania terenów wspólnych wg liczby mieszkańców.
Uchwałą Walnego Zgromadzenia Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Z.”
w W. nr 4/2008 z dnia 2 czerwca 2008 r. dokonano zmiany statutu polegającej na
dodaniu w § 4 ust. 7 definicji pojęcia „lokal” (rozumianego jako lokal mieszkalny,
lokal użytkowy, w tym garaż i pracownia autorska, dom jednorodzinny, segment
jednorodzinny w zabudowie szeregowej oraz pawilon użytkowy) oraz modyfikacji §
26 ust. 3 dotyczącego sposobu ustalania kosztów wskazując, że ich wysokość
zawsze będzie ustalana na podstawie Regulaminu opłat. W postanowieniach
Regulaminu rozliczania kosztów eksploatacyjnych i utrzymania nieruchomości oraz
ustalania opłat za używanie lokali usytuowanych na terenie osiedla SBM „Z.” (§ 1
ust. 1 i 6, § 2 ust. 1, § 3, § 6 ust. 3, § 8, § 9, § 10 ust. 4), uchwalonego na tym
samym Zgromadzeniu i stanowiącego integralną część statutu, przyjęto zasadę
jednolitego ustalania kosztów eksploatacji i utrzymania terenów wspólnych dla
członków spółdzielni i innych mieszkańców osiedla wg kryterium powierzchni lokalu
lub domu. Do takich kosztów eksploatacji
i utrzymania nieruchomości zaliczono wydatki obejmujące obsługę eksploatacyjną,
dostawy wody zimnej i odprowadzania ścieków, wywóz nieczystości stałych,
odpadów nietypowych, utrzymanie sieci telewizji kablowej i domofonów, podatek
od nieruchomości oraz opłat za wieczyste użytkowanie gruntów. Regulamin
stanowił, że różnica pomiędzy faktycznymi kosztami a przychodami z eksploatacji i
utrzymania nieruchomości zwiększać będzie odpowiednio koszty lub przychody w
roku następnym (§ 1 ust. 5), a rozliczenia kosztów dostawy wody zimnej i zimnej
podlegającej podgrzaniu oraz odprowadzania ścieków, nie objętych indywidualnymi
umowami, dokonuje Spółdzielnia (§ 4 i § 5). Wszyscy mieszkańcy mieli ponosić
koszty konserwacji sieci telewizji kablowej bez abonamentu (§ 6 i § 7).
Wprowadzono ponadto ograniczenia w ponoszeniu opłat eksploatacji i utrzymania
do poszczególnych grup użytkowników, uwzględniające czy dana osoba korzysta z
danej nieruchomości (§ 1 ust. 11). Uchwałą nr 9/XII/2008 Rady Nadzorczej
pozwanej Spółdzielni z dnia 2 grudnia 2008 r. dokonano podziału na grupy,
ustalając dla nich odrębne stawki opłat z tytułu eksploatacji podstawowej: dla
pawilonów użytkowych i segmentów jednorodzinnych nie korzystających z mediów
lub korzystających jedynie z zimnej wody – 0,96 zł/m2 ; dla segmentów
jednorodzinnych korzystających z zimnej i ciepłej wody, ewentualnie również z
centralnego ogrzewania – 1,01 zł/m2; dla lokali mieszkalnych i użytkowych w
zabudowie wielorodzinnej – 1,72 zł/m2. Skutkiem zmiany kryteriów był wzrost opłat
ponoszonych przez właścicieli segmentów jednorodzinnych oraz spadek opłat
ponoszonych przez lokatorów małych mieszkań, położonych w budynkach
wielorodzinnych.

Sąd pierwszej instancji uznał, że powództwo o ustalenie, że zaskarżone
uchwały nie dotyczą każdorazowych właścicieli budynków położonych na terenie
osiedla jest zasadne wskazując, iż zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 15 grudnia
2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst: Dz.U. z 2013, poz. 1222
ze zm.), dalej jako: u.s.m., właściciele lokali nie będący członkami spółdzielni mają
obowiązek uczestniczenia w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją
lokali, a także eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych. Stwierdził,
że powierzchnia użytkowa lokali pozostaje bez korelacji ze sposobem korzystania
z nieruchomości wspólnych przez ich właścicieli, stąd uzależnienie wysokości opłat
od metrażu powierzchni użytkowej lokali prowadzi do pokrzywdzenia właścicieli
segmentów jednorodzinnych. Z tych przyczyn uchwała podlega uchyleniu. Sposób
naliczania należności - co do zasady - nie jest niezgodny z ustawą, co uniemożliwia
orzeczenie o nieważności podjętych uchwał. Sąd Okręgowy oddalił powództwo
w części kwestionującej sposób rozliczania kosztów dostawy wody oraz
odprowadzania ścieków przez Spółdzielnię podkreślając, że są to koszty związane
z eksploatacją nieruchomości powodów, Spółdzielnia występuje w roli pośrednika
pomiędzy dostawcą wody a mieszkańcami tych segmentów jednorodzinnych, które
nie mają umów podpisanych bezpośrednio z dostawcą. Sąd oddalił powództwo
w odniesieniu do postanowienia Regulaminu określającego udział w kosztach
dotyczących infrastruktury telewizji kablowej wobec ustalenia, że odnosi się on
jedynie do lokali położonych w budynkach wielorodzinnych.

Sąd drugiej instancji wydając orzeczenie reformatoryjne stwierdził, że
zaskarżone regulacje stanowią spełnienie ustawowego obowiązku partycypacji
w kosztach eksploatacji i utrzymania nieruchomości stanowiących mienie
spółdzielni, przeznaczonych do wspólnego korzystania zarówno przez członków
spółdzielni, jak i osoby nie posiadające takiego statusu, ale zamieszkujące osiedle.
Wskazał, że w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych nie wprowadzono
mechanizmu ustalania wysokości opłat. Zdaniem Sądu powinny one odnosić się do
rzeczywistych wydatków Spółdzielni związanych z tym mieniem, z którego
korzystają właściciele domków jednorodzinnych, np. w poprzednim okresie
obrachunkowym, a ustalenie tych kosztów będzie możliwe także w oparciu
o ewidencję, którą spółdzielnia ma obowiązek prowadzić na podstawie art. 4 ust. 41
u.s.m. Ustalanie wysokości opłat w odniesieniu do metrażu powierzchni użytkowej
lokali jest mechanizmem często stosowanym w spółdzielniach i wspólnotach
mieszkaniowych. Sąd Apelacyjny stwierdził, że jeżeli przepis prawa nie nakazuje
stosowania oznaczonego kryterium, to spółdzielnia ma prawo dokonać wyboru
odpowiadającego jej sposobu rozliczania, o ile nie zastosuje odmiennych kryteriów
w stosunku do podmiotów posiadających różne prawa do lokali itp. Odniesienie
wysokości kosztów do powierzchni użytkowej lokalu nie pozostaje w sprzeczności
z zasadami współżycia społecznego, gdy jest stosowane jednolicie wobec
wszystkich mieszkańców osiedla. Sąd podkreślił, że zaskarżona uchwała
wprowadza jedynie ogólne zasady ponoszenia kosztów i nie przesądzono w niej,
jakimi kosztami są obciążeni poszczególni mieszkańcy. Świadczy o tym m.in. § 2
ust. 11 Regulaminu, zgodnie z którym koszty eksploatacji i utrzymania obciążające
poszczególne grupy użytkowników lokali, naliczane są odpowiednio do kategorii
nieruchomości, w których kosztach utrzymania i eksploatacji dana grupa
użytkowników lokali położonych w osiedlu ma obowiązek partycypować. Sąd dodał
przy tym, że ogólny charakter wprowadzonych regulacji utrudnia wskazanie
konkretnej zasady współżycia społecznego, która miałaby zostać naruszona.
W zakresie kwestionującym regulację § 6 ust. 3 Regulaminu, dotyczącą kosztów
wywozu odpadów nietypowych, nieujętych w umowie o wywóz i utylizację odpadów
komunalnych, podzielił apelację wskazując, że wymaga on uchylenia ze względu
na generalną bezzasadność ich zaliczania do kosztów eksploatacji nieruchomości,
gdyż powinny być pokryte przez podmiot, który je spowodował. Uchylony został
również § 7 ust. 2 Regulaminu, stwarzający możliwość obciążenia kosztami
utrzymywania sieci telewizji kablowej osób z niej nie korzystających. Sąd uznał za
niezasadny zarzut naruszenia art. 42 ust. 2 u.s.m. w zw. z art. 6 ust. 1, art. 16 ust.
1 i art. 2 pkt 4 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu
ścieków, wskazując, że Spółdzielnia zawarła umowę z koncesjonowanym
przedsiębiorstwem w zakresie dostawy wody i odprowadzania ścieków jako
ustawowy zarządca osiedla i rozlicza na tej podstawie mieszkańców osiedla.
Działa w charakterze pośrednika jedynie w stosunku do osób, które nie mają
podpisanych indywidualnych umów z przedsiębiorstwem
wodno-kanalizacyjnym, a pobierają wodę oraz korzystają z odprowadzania
ścieków.

Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego w części dotyczącej zmiany
rozstrzygnięcia Sądu pierwszej instancji, za wyjątkiem dotyczącym uchylenia
postanowienia § 6 ust. 3 i § 7 ust. 2 Regulaminu rozliczania kosztów
eksploatacyjnych i utrzymania nieruchomości oraz ustalania opłat za używanie
lokali usytuowanych na terenie osiedla SBM „Z.”, oddalenia ich apelacji
i orzeczenia o kosztach postępowania w obu instancjach złożyli powodowie: […]
oraz interwenienci uboczni: […]. Wnosząc o uchylenie wyroku we wskazanym
zakresie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania powołali podstawę
kasacyjną z art. 3983 § 1 pkt 1 k.p.c. W jej ramach wskazali na naruszenie
następujących przepisów prawa materialnego: art. 4 ust. 4 u.s.m. poprzez błędną
wykładnię polegającą na przyjęciu, że przepis ten dopuszcza dowolność ustalania
przez spółdzielnię mieszkaniową zasad podziału wydatków, o ile nie zostaną
zastosowane kryteria różnicujące, art. 4 ust. 4 u.s.m. w zw. z art. 42 § 3 p.s., art. 24
i art. 2 ust. 3 u.s.m. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że podział
kosztów utrzymania i eksploatacji terenów spółdzielni przeznaczonych do
wspólnego korzystania oparty na zasadzie metrażu nie stanowi pokrzywdzenia
określonej kategorii osób, tj. właścicieli segmentów jednorodzinnych położonych w
granicach osiedla, art. 2 pkt 4 w zw. z art. 6 ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy o
zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków poprzez ich
niewłaściwą wykładnię zakładającą możliwość pośredniczenia przez spółdzielnię
mieszkaniową w zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, art. 42
§ 3 p.s. w zw. z art. 2 pkt 4 w zw. z art. 6 ust. 1 i art. 16 ust. 1 ustawy o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków poprzez ich niewłaściwą
wykładnię prowadzącą do niezastosowania art. 42 § 3 p.s.

Sąd Najwyższy zważył:

Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach
mieszkaniowych właściciel lokalu niebędący członkiem spółdzielni może zaskarżyć
do sądu uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni w takim zakresie, w jakim
dotyczy ona jego prawa odrębnej własności lokalu. Przepisy art. 42 ustawy - Prawo
spółdzielcze stosuje się odpowiednio. Istotą skargi jest kwestionowanie wykładni
art. 4 ust. 4 u.s.m. stanowiącego, że właściciele lokali niebędący członkami
spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych
z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości
wspólnych. Są oni również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych
z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które
są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące
w określonych budynkach lub osiedlu. Obowiązki te wykonują przez uiszczanie
opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem
art. 5, dotyczącego odpłatnego korzystania przez takich właścicieli z działalności
społecznej, oświatowej i kulturalnej na podstawie umów zawieranych ze
spółdzielnią. Przepis ten był przedmiotem wyjaśnień Sądu Najwyższego m.in.
w wyroku z dnia 4 listopada 2010 r., IV CNP 32/10 (OSNC 2011, nr 7 - 8, poz. 85),
w którym przyjęto, że skoro w wypadku domu jednorodzinnego z natury rzeczy nie
występuje pojęcie nieruchomości wspólnej, o której mowa w art. 4 ust. 4 zdanie
pierwsze, to ta część przepisu nie może być stosowana wprost, w przeciwieństwie
do ust. 4 zdanie drugie, dotyczącego nieruchomości stanowiących mienie
spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby
zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu. W postanowieniu z dnia
17 kwietnia 2013 r., I CSK 434/12 (OSNC 2014, nr 12, poz. 146) przyjęto, że
właściciele domów jednorodzinnych usytuowanych na osiedlu należącym do
spółdzielni mieszkaniowej, niebędący jej członkami, są uprawnieni do korzystania
z dróg wewnętrznych łączących osiedle z drogą publiczną, a nałożenie na nich
obowiązku uiszczania opłaty za korzystanie z tych elementów mienia spółdzielni,
które jest niezbędne do prawidłowego korzystania nieruchomości, wynika
z założenia ustawodawcy, że korzystanie z tych elementów infrastruktury
powinno być zagwarantowane. Wskazano również, że nie jest to uprawnienie
prawnorzeczowe. Zagadnienie sporne dotyczy w istocie tego, jak należy rozumieć
zwrot „na takich samych zasadach” i czy odpowiada mu przyjęte w stanie
faktycznym sprawy kryterium powierzchni użytkowej lokalu. W tym zakresie Sąd
Najwyższy, pośrednio odwołując się do utrwalonego w judykaturze rozumienia
konstytucyjnej zasady równości, stwierdza, że pojęcie „na takich samych zasadach”
oznacza, że wszyscy adresaci tej normy prawnej, charakteryzujący się daną cechą
istotną w równym stopniu, mają być traktowani tak samo, a więc według jednakowej
miary, bez zróżnicowania dyskryminującego lub faworyzującego. Takie kryterium
klasyfikacji spełnia zasada jednolitego ustalania kosztów eksploatacji i utrzymania
terenów wspólnych dla członków spółdzielni i innych mieszkańców osiedla
odpowiednio do powierzchni jego lokalu lub domu. Skarżący kwestionują ją
odwołując się do naruszenia swych interesów, wynikających ze zmiany podstawy
rozliczeń i wzrostu obciążeń, odmiennej sytuacji właścicieli domów i lokali, także
w zakresie korzystania z nieruchomości, a w konsekwencji uchybienie zasadom
słuszności. Zarzuty te nie zostały poparte przekonywująca argumentacją.
Przyjęte kryterium uwzględnia prawnie relewantne elementy sytuacji faktycznej
przy koniecznych uogólnieniach, gdyż jednostkowe odstępstwa dotyczące
poszczególnych mieszkańców muszą być pominięte. Nie potwierdzono zasadniczej
kolizji interesów mieszkańców związanych z ich sytuacją faktyczną i prawną.
Jak trafnie wskazała pozwana Spółdzielnia, powierzchnia zajmowana przez
wyodrębnione nieruchomości zajmuje przeważającą część osiedla, znacząco
większą jak obrys trzech budynków wielomieszkaniowych, stąd nawet jeżeli
zajmowana jest przez mniejszą liczbę mieszkańców, generuje wyższe wydatki
związane ze sprzątaniem, odśnieżaniem, oświetlaniem itp. terenów do nich
przyległych i jej dróg wewnętrznych. Nie doszło zatem do uprzywilejowania jednej
grupy kosztem drugiej. Postawa powodów i interwenientów jest przejawem
subiektywnych ocen i reakcją na zmianę dotychczasowych reguł rozliczeń. Wybór
kryterium powierzchni zamiast per capita, równej wysokości czy tytułu prawnego
do nieruchomości, przy pozostawionej przez ustawodawcę dla spółdzielni
uznaniowości, nie uchybia dobrym obyczajom. Konsekwentnie nie zostały
naruszone zasady sprawiedliwości i słuszności wywodzone z aksjologii porządku
prawnego.

Chybione są także zarzuty dotyczące naruszenia art. 2 pkt 4 w zw. z art. 6
ust. 1 w zw. z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (jedn. tekst: Dz. U.
z 2017 r., poz. 328 ze zm.). Powyższy akt prawny określa zasady i warunki
zbiorowego zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz
zbiorowego odprowadzania ścieków, w tym zasady: działalności przedsiębiorstw
wodociągowo-kanalizacyjnych, tworzenia warunków do zapewnienia ciągłości
dostaw i odpowiedniej jakości wody oraz niezawodnego odprowadzania
i oczyszczania ścieków, ochrony interesów odbiorców usług z uwzględnieniem
wymagań ochrony środowiska i optymalizacji kosztów. W rozumieniu tej ustawy
spółdzielnia nie może być utożsamiana z przedsiębiorstwem wodociągowokanalizacyjnym, czyli przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie
działalności gospodarczej, prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie
zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub zbiorowego odprowadzania ścieków
(art. 2 pkt 4) tylko z odbiorcą usług (art. 2 pkt 3). Zarówno bowiem w zakresie
użytku własnego, jak i dystrybuowanego pośrednio na rzecz mieszkańców osiedla,
pozwana jest odbiorcą, korzystającym z usług wodociągowo-kanalizacyjnych
z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków
na podstawie pisemnej umowy z przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym.
Ustawa definiuje, że zbiorowe odprowadzanie ścieków jest działalnością polegającą
na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków, prowadzoną przez przedsiębiorstwo
wodociągowo-kanalizacyjne (art. 2 pkt 20), a zbiorowym zaopatrzeniu w wodę -
działalnością polegającą na ujmowaniu, uzdatnianiu i dostarczaniu wody,
prowadzoną przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (art. 2 pkt 21).
Uzyskanie zezwolenia wydawanego przez prezydenta miasta w drodze decyzji jest
wymagane jedynie na prowadzenie zbiorowego zaopatrzenia w wodę lub
zbiorowego odprowadzania ścieków (art. 16 ust. 1). Jakkolwiek zatem ustawa
reguluje wprost jedynie zasady zawierania umów z właścicielem lub z zarządcą
nieruchomości zabudowanej budynkiem wielolokalowym lub budynkami
wielolokalowymi, pomijając stany prawne wynikające ze zmian stosunków
własnościowych, polegających na wyodrębnieniu na osiedlu, na którym wcześniej
utworzono jedną infrastrukturę wodociągowo-kanalizacyjną, nieruchomości
zajmowanych przez domy jednorodzinne, nie ulega wątpliwości, że wobec
istniejącej luki przepisy art. 6 ust. 4 - 6 mają zastosowanie per analogiam, zatem
w zakresie kontynuowania tych umów dostarczania wody i odprowadzania ścieków
spółdzielnia zarządzająca osiedlem odpowiednio powinna być traktowana jako
zarządca takich wyodrębnionych terenów, co do których nie zawarto
indywidualnych umów z właścicielami.

Z tych względów, wobec braku uzasadnionych podstaw kasacyjnych,
Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 39814 k.p.c.
Uwzględniając charakter roszczenia i okoliczności sprawy w oparciu o zasadę
słuszności odstąpiono od obciążenia skarżących kosztami postępowania
kasacyjnego poniesionymi przez pozwaną (art. 108 § 1 w zw. z art. 102 oraz
art. 391 § 1 i art. 398[21] k.p.c.).