Wyrok z dnia 2018-07-26 sygn. IV SA/Gl 1016/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Szczepan Prax (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Stanisław Nitecki, Sędzia WSA Renata Siudyka, Protokolant Katarzyna Lisiecka-Mitula, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 lipca 2018 r. sprawy ze skargi A. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Katowicach z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie uznania dłużnika alimentacyjnego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta W. z dnia [...] r. nr [...].

Uzasadnienie

Decyzją z [...] Prezydent Miasta W. uznał A. W. za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych wobec osoby uprawnionej – J. W. Rozstrzygnięcie to wydano na podstawie art. 5 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (j.t. Dz. U. z 2017 r., poz. 489), dalej: ustawa o pomocy.

W uzasadnieniu decyzji podniesiono, że z wnioskiem o podjęcie działań wobec dłużnika alimentacyjnego wystąpił organ właściwy wierzyciela. Ponieważ dłużnik nie stawił się w wyznaczonym terminie w celu przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego, to w dniu [...] zapadła pierwsza decyzja w omawianym przedmiocie.

Jednak na skutek odwołania dłużnika decyzja ta została uchylona przez organ odwoławczy z uwagi na deklarowaną przez dłużnika wolę współpracy z organem administracyjnym.

W toku ponownego rozpatrywania sprawy dłużnik zgłosił się w nowo wyznaczonym terminie, jednak zażyczył sobie audiowizualnego nagrywania wywiadu alimentacyjnego oraz odebrania oświadczenia majątkowego. Pracownicy organu nie wyrazili zgody na nagrywanie i dlatego nie doszło do wykonania tych czynności.

Przez okres ostatnich sześciu miesięcy dłużnik nie wywiązywał się w każdym miesiącu ze zobowiązań alimentacyjnych w kwocie nie niższej niż 50% kwoty bieżąco ustalonych alimentów. Po tym ustaleniu organ przytoczył treść art. 5 ust. 3 i 3a ustawy o pomocy.

W odwołaniu dłużnik alimentacyjny zarzucił m.in., że to pracownicy socjalni odmówili przeprowadzenia wywiadu kiedy on chciał rejestrować przy pomocy kamery jego przebieg.

Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach w trybie art. 138 § 1 pkt 1 kpa utrzymało w mocy decyzję organu I instancji.

Kolegium wskazało, że ani ustawa o pomocy, ani rozporządzenie wykonawcze z dnia 23 marca 2011 r. w sprawie wzoru kwestionariusza wywiadu alimentacyjnego oraz wzoru oświadczenia majątkowego dłużnika alimentacyjnego (Dz. U. Nr 73, poz. 395), nie wprowadzają wymogu nagrywania audiowizualnego czynności przeprowadzenia wywiadu i złożenia przez dłużnika oświadczenia majątkowego. Bez względu na intencje dłużnika nie może on zatem uzależniać dokonania tych czynności od zgody pracowników organu. Brak takiej zgody nie może usprawiedliwiać niezłożenia przez skarżącego oświadczenia majątkowego i wywiadu alimentacyjnego, przy czym organ I instancji umożliwił mu dokonanie tych czynności i pouczył go o skutkach swojego zachowania.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego A. W. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji.

Skarżący zarzucił jej wewnętrzną sprzeczność, gdyż to nie on odmówił przeprowadzenia wywiadu alimentacyjnego lecz pracownicy socjalni, którzy nie chcieli być nagrywani w toku tej czynności. Tak więc to nie skarżący uniemożliwił jej przeprowadzenie. Wskazał też, że odmienne stanowisko Kolegium zajęło w decyzjach podjętych dzień później.

Odpowiadając na skargę organ odwoławczy postulował jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko.

W piśmie procesowym z 12 marca 2018 r. skarżący zwrócił uwagę na brak normatywnego zakazu filmowania funkcjonariusza publicznego w toku wykonywania przez niego zadań służbowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

W szczególności trafnie zarzuca skarżący w piśmie procesowym z 12 marca 2018 r., że z naruszeniem art. 7, 77 § 1 kpa sprawa nie została przez organy administracyjne należycie wyjaśniona. W decyzji I instancji uznanie skarżącego za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych oparto wyłącznie na stwierdzeniu, że nie został sporządzony wywiad i nie odebrano oświadczenia majątkowego, gdyż pracownicy organu nie wyrazili zgody na nagrywanie przez skarżącego tych czynności. Organ ten nie przedstawił żadnej argumentacji, która łączyłaby się z przesłankami uznania dłużnika za uchylającego się od zobowiązań alimentacyjnych. Samo przytoczenie przepisów ustawy o pomocy nie jest w tej mierze wystarczające.

Z kolei organ odwoławczy w swojej decyzji w sposób dowolny przyjął, że skarżący mógł złożyć oświadczenie majątkowe i wywiad alimentacyjny mimo braku zgody pracowników socjalnych na nagrywanie tych czynności. Wadliwość tego stanowiska wynika już z tej przyczyny, że zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o pomocy przeprowadzenie wywiadu należy do organu, a nie do dłużnika, który nie może więc złożyć takiego wywiadu lecz jest osobą, z którą wywiad się przeprowadza, co wprost ujęte jest we wzorze z kwestionariusza wywiadu stanowiącego złącznik nr 1 do powołanego przez Kolegium rozporządzenia. Natomiast oświadczenie majątkowe co prawda składa dłużnik, ale odbywa się to przed organem, który to oświadczenie odbiera, ale najpierw poucza dłużnika o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań (art. 4 ust. 1 i 2 ustawy o pomocy).

Tak więc do obu tych czynności nie może dojść bez udziału organu. W sprawie w sposób oczywisty decydujący jest problem, czy dłużnik może rejestrować przebieg owych czynności przy pomocy stosownej aparatury. Można jedynie domniemywać, że organy oceniają taką możliwość negatywnie, ale skoro na tej podstawie sprawa została merytorycznie rozstrzygnięta, to art. 107 § 1 i 3 kpa wymaga należytego uzasadnienia tego stanowiska. Tymczasem w decyzjach organów obu instancji w ogóle nie ma rozważenia poruszanej kwestii. Trafnie zatem skarżący wskazuje na inne decyzje Kolegium, w których zajęto odmienne stanowisko i je należycie uzasadniono.

W tych warunkach słuszny okazał się również zarzut naruszenia art. 8 kpa.

Sprawa wymaga więc ponownego rozpatrzenia i to na poziomie pierwszoinstancyjnym, skoro chodzi o przeprowadzenie czynności przewidzianych dla organu właściwego dłużnika.

Z tych względów, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, w zw. z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) orzeczono, jak w sentencji.

mr