Postanowienie z dnia 2017-08-21 sygn. II AKz 401/17

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKz 401/17

POSTANOWIENIE

Dnia 21 sierpnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący SSA Wojciech Kociubiński

po rozpoznaniu w sprawie E. T.

podejrzanego o przestępstwo z art. 258 § 1 k.k. i inne

zażalenia wniesionego przez prokuratora i obrońcę podejrzanego

na postanowienie Sądu Okręgowego we Wrocławiu

z dnia 20 czerwca 2017 r., sygn. akt: III Kp 1098/17

w przedmiocie stwierdzenia niewłaściwości rzeczowej

na podstawie art. 437 § 1 k.p.k.

p o s t a n a w i a

zaskarżone postanowienie utrzymać w mocy

UZASADNIENIE

W postępowaniu przygotowawczym przeciwko podejrzanemu E. T., prowadzonym przez Prokuraturę Regionalną we Wrocławiu, sygn.. akt RP II Ds.10.2016, obrońca podejrzanego w dniu 30 marca 2017 r. wystąpił do prokuratora z wnioskiem o: „udostępnienie akt postępowania w zakresie dowodów uzasadniających złożony wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania oraz wyrażenie zgody na wykonanie fotokopii”. W podstawie prawnej tak sformułowanego wniosku wskazano na art. 156 § 1 w zw. z art. 156 § 5a k.p.k.

W odpowiedzi na powyższy wniosek, prokurator wydał zarządzenie (z 30 marca 2017 r.), którym: „wyraził zgodę na udostępnianie obrońcy podejrzanego E. T. akt sprawy RP II Ds. 10.2016 w trybie art. 156 § 5a k.p.k. w zakresie dowodów wskazanych we wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania wobec E. T. bez możliwości sporządzania fotokopii” (k. 7).

Na powyższe zarządzenie zażalenie wniósł obrońca podejrzanego E. T. zarzucając, cyt. dosł. z zażalenia: „obrazę przepisów prawa procesowego, mającego istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia tj. art. 156 § 5a k.p.k. poprzez błędne jego zastosowanie w zakresie udostępnienia akt sprawy podejrzanemu oraz jego obrońcy bez możliwości sporządzenia fotokopii, w sytuacji gdy z treści normatywnej przepisu bowiem jednoznacznie wynika powyższe uprawnienie w przeciwnym razie prowadziłoby to do pewnego absurdu polegającego na tym, że obrońca zapoznając się z aktami sprawy mógłby wykonywać odpisy, notatki a nie mógłby wykonać fotokopii i kserokopii”.

Żalący się wniósł o zmianę zaskarżonego zarządzenia poprzez wyrażenie zgody na wykonanie fotokopii poszczególnych kart znajdujących się w aktach sprawy, a uzasadniających złożony wniosek o zastosowanie tymczasowego aresztowania.

Zażalenie obrońcy adresowane było do Sądu Rejonowego dla Wrocławia Śródmieścia V Wydział Karny za „pośrednictwem Prokuratury Regionalnej we Wrocławiu Wydział II ds. Przestępczości Finansowo – Skarbowej” (k.8.). Decyzją prokuratora zażalenie przedstawiono do rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu, uznając, że ten Sąd jest rzeczowo właściwy do rozpoznania zażalenia (o tym powinien orzec Sąd Rejonowy na podstawie art. 35 § 1 k.p.k., a nie rozstrzygnąć arbitralnie, w nieprocesowej formie prokurator - uw. S.A.). Jednocześnie we wniosku skierowanym do Sądu Okręgowego (z dnia 25 maja 2017 r.) prokurator wyraził pogląd, że zażalenie obrońcy podejrzanego jest niedopuszczalne z mocy ustawy i wniósł o pozostawienie tego zażalenia bez rozpoznania k. 15).

Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowieniem z 20 czerwca 2017 r., sygn. akt III Kp 1098/17 uznał, że nie jest rzeczowo właściwy do rozpoznania zażalenia obrońcy podejrzanego i zażalenie to (na odmowę sporządzenia fotokopii akt) przekazał do rozpoznania Prokuratorowi Regionalnemu we Wrocławiu, jako właściwemu na podstawie art. 302 § 3 k.p.k.

Postanowienie to zaskarżył prokurator i obrońca podejrzanego.

Prokurator zaskarżonemu postanowieniu zarzucił: „obrazę przepisów prawa procesowego, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia – art. 35 § 3 k.p.k. w zw. z art. 459 § 2 k.p.k. i art. 430 § 1 k.p.k. poprzez niesłuszne przyjęcie, że przekazanie sprawy do rozpoznania innemu organowi – Prokuratorowi Regionalnemu we Wrocławiu, jako właściwemu rzeczowo jest rozstrzygnięciem sądu odwoławczego, w związku z tym nie służy na nie zażalenie, podczas gdy jest to orzeczenie, o którym mowa w art. 425 § 1 k.p.k., wydane tylko w związku z odwołaniem, stanowiące następstwo stwierdzenia niewłaściwości i w związku z tym przysługuje od niego środek odwoławczy”.

Obrońca podejrzanego zarzucił:” obrazę przepisów prawa procesowego mającego istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia, tj. art. 35 § 1 k.p.k. poprzez bezpodstawne uznanie swej niewłaściwości rzeczowej do rozpoznania zażalenia obrońcy w sytuacji gdy norma prawna zawarta w art. 159 k.p.k. powinna być rozpatrywana w związku z art. 156 § 1 w zw. z art. 156 § 5 i 5a k.p.k. w którym to przepisie mowa jest o udostępnieniu akt jako takich, a w konsekwencji również wykonywania fotokopii, odpisów czy kserokopii”.

Żalący się zgodnie wnieśli o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do merytorycznego rozpoznania Sądowi Okręgowemu we Wrocławiu.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje

Zaskarżone postanowienie należało utrzymać w mocy, jednak nie z powodów podanych w jego uzasadnieniu. Potrzeby takiego orzeczenia nie wyklucza także fakt, że wskazane w zażaleniach zarzuty są w znacznej mierze trafne.

W spornej kwestii związanej z zakresem i sposobem udostępnienia obrońcy podejrzanego E. T. akt sprawy w części zawierającej treść dowodów dołączonych do wniosku o zastosowanie wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania, nie ulega wątpliwości, że wydając zarządzenie z dnia 30 marca 2017 r., którym „wyrażono zgodę na udostępnianie akt bez możliwości sporządzania fotokopii”, prokurator miał na uwadze wyłącznie przepis art. 156 § 5a k.p.k. i tylko ten przepis stanowił podstawę prawną podjętej decyzji. Wynika to jednoznacznie z uzasadnienia „zarządzenia” prokuratora, które ogranicza się do powtórzenia treści art. 156 § 5a k.p.k. Można od razu dodać, że również obrońca podejrzanego stoi na stanowisku, że wniesiony przez niego wniosek nie wykraczał poza potrzebę decyzji o jakiej w art. 156 § 5a k.p.k. Stanowi o tym odwołanie się w podstawie wniosku tylko do art. 156 § 5a k.p.k w zw. z art. 156 § 1 k.p.k. oraz podniesienie w zażaleniu na zarządzenie prokuratora z dnia 30 marca 2017 r., że już art. 156 § 5a k.p.k. obligował prokuratora do umożliwienia obrońcy wykonania fotokopii z udostępnionych akt, skoro „(…) w art. 156 § 1 k.p.k. użyto łącznika oraz”, co – zdaniem tego skarżącego - oznacza, że „należy stosować łącznie zarówno możliwość udostępnienia akt, jak również wykonania odpisów lub kopii” (k.9).

Skarżący zarządzenie prokuratora z dnia 30 marca 2017 r. obrońca, a także Sąd Okręgowy we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 20 czerwca 2017 r., III Kop 1098/17, nie dostrzegli istoty tego zarządzenia. Aby to przedstawić, konieczne jest najpierw uwzględnienie relacji w jakiej pozostaje wskazany w podstawie zarządzenia prokuratora art. 156 § 5a do przepisu art. 156 § 5 k.p.k., który stanowi, że jeżeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochrony ważnego interesu państwa, w toku postępowania przygotowawczego stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym udostępnia się akta, umożliwia sporządzenie odpisów lub kopii oraz wydaje odpłatnie uwierzytelnione odpisy lub kopie. W przedmiocie udostępnienia akt, sporządzenia odpisów lub kopii lub wydania uwierzytelnionych odpisów prowadzący postępowanie przygotowawcze wydaje zarządzenie. Drugi ze wskazanych przepisów ma charakter ogólny i znajduje zastosowanie do każdego przypadku udostępnienia akt postępowania przygotowawczego. Wprowadzenie do art. 156 k.p.k. przepisu § 5 a (nowelą z 16.07.2009 r.) jest konsekwencją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3.06.2008 r., K 42/07, którego skutkiem – co wymaga zaakcentowania - nie było wyłączenie z zakresu normowania art. 156 § 5 k.p.k. sytuacji dostępu do materiałów postępowania przygotowawczego, które uzasadniają wniosek prokuratora w przedmiocie tymczasowego aresztowania, a jedynie wykluczenie interpretacji rzeczonego przepisu w sposób pozwalający na arbitralne wyłączenie jawności tych materiałów w danej sprawie. To pozwala ustalać - co trafnie zauważa w zażaleniu prokurator - że przepis art. 156 § 5a k.p.k. ma charakter przepisu specjalnego względem § 5 i wyłącza z zakresu normowania tego przepisu problem udostępnienia podejrzanemu i jego obrońcy akt postępowania przygotowawczego w części zawierającej dowody uzasadniające wniosek o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania. Przepis art. 156 § 5a k.p.k. w oparciu o regułę lex specjalis derodat legi generali uchyla w normowanym w nim zakresie przepis art. 156 § 5 k.p.k. Oznacza to, że w incydentalnym postępowaniu o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania zakres dostępności podejrzanego i obrońcy do akt postępowania przygotowawczego, w części zawierającej dowody uzasadniające wniosek, określa wyłącznie art. 156 § 5a k.p.k. A przepis ten, w brzmieniu nadanym ustawą nowelizującą z 27 września 2013 r. (Dz.U. 1247) przewiduje prostą regułę, że w razie złożenia w toku postępowania przygotowawczego wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania podejrzanemu i jego obrońcy udostępnia się (podkreśl. S.A.) niezwłocznie akta sprawy w części zawierającej treść dowodów wskazanych we wniosku. Oznacza to, że dostępność dla obrony do akt postępowania przygotowawczego w części zawierającej treść dowodów wskazanych we wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania następuje z mocy prawa i nie wymaga żadnej decyzji prokuratora lub sądu. Akta te (w odpowiednim zakresie – wynikającym z wniosku w przedmiocie tymczasowego aresztowania) może udostępnić także sąd rozpoznający wniosek o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania, jeżeli będą znajdowały się one w jego dyspozycji. Skoro prawo dostępu do akt wynika z samego przepisu ustawy, to udostępnienie akt w zakreślonym we wniosku zakresie należy potraktować jako czynność o charakterze technicznym, a nie rozstrzygającym (podkreśl. S.A.). Prokurator decyduje o zakresie, w jakim podejrzany uzyska dostęp do tych akt, przez wskazanie podstawy dowodowej wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania (głównie dla wykazania przesłanki tymczasowego aresztowania z art. 249 § 1 k.p.k.). Jeżeli zatem w ocenie prokuratora podejrzany nie powinien jeszcze uzyskać wiedzy o określonych dowodach, to wykluczy je z podstawy dowodowej uzasadniającej wniosek. Zakres udostępnienia akt wynika jednoznacznie z art. 156 § 5a i nie podlega żadnemu ograniczeniu po tym, jak do sądu został złożony wniosek o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania, zatem wydawanie jakiejkolwiek dalszej decyzji należy uznać za zbędne (zob. S. Steinborn, komentarz do art. 156 Kodeksu postępowania karnego, lex/el./2016). A skoro tak, to „zarządzenie” prokuratora z dnia 30 marca 2017 r. o wyrażeniu „zgody na udostępnianie obrońcy podejrzanego E. T. akt sprawy RP II Ds. 10.2016 w trybie art. 156 § 5a k.p.k. w zakresie dowodów wskazanych we wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania bez możliwości sporządzania fotokopii” nie zawiera w istocie żadnego rozstrzygnięcia, a stanowi jedynie powtórzenie uprawnienia obrońcy podejrzanego wynikającego z przepisu prawa. Dotyczy to nie tylko umożliwienia obrońcy zapoznania się z dowodami na podstawie których sporządzono wniosek o zastosowanie wobec podejrzanego tymczasowego aresztowania (co nie jest skarżone), ale także „zarządzenia” (już skarżonego) o niewyrażeniu zgody na sporządzenie fotokopii z udostępnionych dowodów. Wbrew bowiem twierdzeniom obrońcy podejrzanego, wyrażonym w obu wniesionych zażaleniach, wynikający z art. 156 § 5a k.p.k. obowiązek udostępnienia podejrzanemu i jego obrońcy akt sprawy w części zawierającej treść dowodów wskazanych we wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania, nie jest równoznaczny z obowiązkiem umożliwienia sporządzenia odpisów lub kopii z udostępnionych akt. Powołanie się przez obrońcę na art. 156 § 1 k.p.k. jest o tyle chybione, że przepis ten dotyczy akt „sprawy sądowej”, a nie akt postępowania przygotowawczego. Nie zasługuje na aprobatę także wypowiadane w piśmiennictwie stanowisko, że wykładnia systemowa, celowościowa oraz ocena ratio legis przepisu art. 156 § 5a k.p.k. pozwala przyjąć, iż immanentnie związany z obowiązkiem wymienionym wprost w przepisie § 5a art. 156 k.p.k. jest obowiązek wyrażenia zgody na sporządzanie fotokopii lub odpisów akt (tak J. Kogut, A. Mucha, Udostępnienie akt postępowania przygotowawczego na podstawie art. 156 § 5a k.p.k. a obowiązek wyrażenia zgody na sporządzenie odpisów, kopii lub fotokopii, Palestra 2016, nr 10, s. 42-49)

Kwestia dostępności akt w postępowaniu przygotowawczym jest uregulowana – jak to było już sygnalizowane – w art. 156 § 5 i 156 § 5a k.p.k. i porównując oba te przepisy istotne jest zauważenie, że w art. 156 § 5a k.p.k. nie ma mowy o umożliwieniu podejrzanemu i obrońcy sporządzania odpisów i kopii z akt. Oznacza to, że udostępnienie akt w trybie § 5a, w incydentalnym postępowaniu w kwestii wniosku w przedmiocie tymczasowego aresztowania, polega tylko na umożliwieniu zapoznania się z aktami postępowania w części zawierającej dowody wskazane we wniosku prokuratora. Chodzi tu o osobiste zapoznanie się przez podejrzanego i jego obrońcę z tymi dowodami albo odtworzenie im zapisów audio lub wideo.

Powyższe nie oznacza niedopuszczalności sporządzenia przez podejrzanego lub jego obrońcę odpisów i kopii z akt zawierających dowody stanowiące podstawę wniosku o zastosowanie albo przedłużenie tymczasowego aresztowania. Podstawą takiego uprawnienia nie jest jednak przepis art. 156 § 5a k.p.k., a może nią być wyłącznie przepis art. 156 § 5. I na podstawie tego przepisu, w przypadku wniesienia przez uprawniony podmiot wniosku, prowadzący postępowanie przygotowawcze wydaje zarządzenie. Wniosek taki podlega już merytorycznej ocenie prowadzącego postępowanie przygotowawcze i wymaga rozstrzygnięcia (w formie zarządzenia – art. 156 § 5 zdanie drugie k.p.k.). Uwzględnienie wniosku może nastąpić jeżeli nie zachodzi potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ważnego interesu państwa, przy czym - wbrew stanowisku prezentowanemu przez obrońcę podejrzanego - dopuszczalne wydaje się ograniczenie formy, w jakiej dostęp do akt zostanie stronie umożliwiony. Skoro w razie spełnienia ujemnej przesłanki określonej w art. 156 § 5 można odmówić całkowicie udostępnienia akt, to tym bardziej za dopuszczalne powinno się uznać umożliwienie tego dostępu tylko w określonej przez organ postępowania przygotowawczego formie, np. zezwolenie wyłącznie na przejrzenie akt, natomiast odmowa zezwolenia na sporządzenie kopii akt. Będzie to uzasadnione zwłaszcza wówczas, gdy dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochrony ważnego interesu państwa wystarczające będzie właśnie takie ograniczenie formy dostępu do akt.

Jak to zostało już wyżej stwierdzone, podjęte przez prokuratora zarządzenie z dnia 30 marca 2017 r. o wyrażeniu „zgody na udostępnianie obrońcy podejrzanego E. T. akt sprawy RP II Ds. 10.2016 w trybie art. 156 § 5a k.p.k. w zakresie dowodów wskazanych we wniosku o zastosowanie tymczasowego aresztowania wobec E. T. bez możliwości sporządzania fotokopii” stanowi jedynie wyraz uprawnienia obrońcy przyznanego przez ustawę i o niczym nie rozstrzyga. Nie jest to zatem zarządzenie, na które, na podstawie art. 159 k.p.k., przysługuje zażalenie do sądu. Podnosząc we wniosku z dnia 25 kwietnia 2017 r. skierowanym do Sądu Okręgowego we Wrocławiu wraz z przedstawieniem do rozpoznania zażalenia obrońcy podejrzanego na zarządzenie z dnia 30 marca 2017 r., że: „(….) Decyzja co do wyrażenia zgody na sporządzenie fotokopii lub co do wydania kserokopii może być podjęta dopiero po skompletowaniu materiału dowodowego do takiego stanu, w którym działania podejrzanego nie będą w stanie zaszkodzić dobru prowadzonego postępowania” (k 2), prokurator zdaje się nie dostrzegać, że czym innym jest uwzględnienie wniosku o umożliwienie podmiotom wskazanym w art. 156 § 5 k.p.k. sporządzenia odpisów lub kopii oraz wydanie uwierzytelnionych odpisów lub kopii z akt, a czym innym potrzeba niezwłocznego rozpoznania takiego wniosku, jeżeli zostanie wniesiony.

Wniosek obrońcy podejrzanego, aby umożliwić mu wykonanie fotokopii z akt został zawarty w skierowanym do prokuratora pisemnym „zgłoszeniu się do sprawy” obrońcy. Wniosek taki wyraża także zażalenie obrońcy na zarządzenie prokuratora z dnia 30 marca 2017 r. i powinien zostać rozpoznany przez prokuratora na podstawie art. 156 § 5 k.p.k., co dotychczas bez wątpliwości nie nastąpiło. W „zarządzeniu” z 30.03.2017 r. prokurator nie oceniał wniosku obrońcy w kontekście merytorycznych przesłanek z art. 156 § 5 k.p.k. i nie podejmował w tej mierze rozstrzygnięcia. Stąd też zażalenie wniesione przez obrońcę na „zarządzenie” prokuratora z dnia 30 marca 2017 r. (w istocie bezprzedmiotowe) może być odczytane jedynie (patrz art. 118 § 2 k.p.k.) jako odnoszące się do niewymagającej formy zarządzenia decyzji prokuratora o charakterze tylko technicznym w postępowaniu przygotowawczym (na sposób w jaki umożliwiono obrońcy podejrzanego zapoznanie się z dowodami zgromadzonymi w postępowaniu przygotowawczym), a o takim zażaleniu powinien na podstawie art. 302 § 3 w zw. z art. 302 § 2 k.p.k. rozstrzygnąć ostatecznie prokurator bezpośrednio przełożony. Dlatego zaskarżone postanowienie utrzymano w mocy.

Odnosząc się natomiast do rozstrzyganej przez Sąd Okręgowy kwestii, jaki organ jest rzeczowo właściwy do rozpoznania zażalenia na zarządzenie prokuratora w przedmiocie udostępnienia akt postępowania przygotowawczego, podjętego na podstawie art. 156 § 5 k.p.k., to zasadne jest w tej mierze stanowisko skarżących, że organem tym jest w każdym przypadku sąd. Wydaje się, że orzekając w zaskarżonym postanowieniu, iż na odmowę udostępnienia akt w postępowaniu przygotowawczym zażalenie rozpoznaje, na podstawie art. 159 k.p.k., sąd, natomiast w części odmawiającej możliwość sporządzenia odpisów lub kopii już, na podstawie art. 302 § 3 k.p.k., prokurator przełożony, Sąd Okręgowy pominął zmiany jakie zaszły w treści wchodzących w grę przepisów. Istotna jest najpierw treść zdania drugiego art. 156 § 5 k.p.k., w którym przepis stanowi wprost , że w kwestii udostępnienia akt stronom i ich przedstawicielom, sporządzania odpisów lub kopii lub wydania uwierzytelnionych odpisów lub kopii wydaje się zarządzenie (podkreśl. S.A.). Zarządzeniem należy zatem rozstrzygnąć nie tylko o prawie podmiotów wymienionych w art. 156 § 5 k.p.k. dostępu do akt sprawy, ale także o uprawnieniu do sporządzenia odpisów i kopii z akt oraz możliwości otrzymania uwierzytelnionych odpisów lub kopii. Zgodnie zaś z art. 303 § 3 w zw. z art. 302 § 2 i 1 k.p.k. prokurator bezpośrednio przełożony rozpoznaje zażalenia na postanowienia i zarządzenia wydane w postępowaniu przygotowawczym, ale wnoszone przez osoby nie będące stronami, których prawa zostały naruszone. Właściwość prokuratora przełożonego obejmuje rozpoznanie zażaleń wnoszonych przez strony na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia naruszające ich prawa (art. 302 § 2 k.p.k.). Tak więc aktualnie problem zażalenia wnoszonego do sądu na podstawie art. 159 k.p.k. sprowadza się do tego czy zażalenie służy jedynie na odmowę udostępnienia akt (co w świetle treści art. 159 k.p.k. nie budzi wątpliwości), czy także na zarządzenie odmawiające sporządzenia odpisu lub kopii z akt lub wydania uwierzytelnionych odpisów lub kopii.

Nawiązując do stanowiska wyrażonego w zażaleniach przez obrońcę podejrzanego, że decyzja o udostępnieniu akt jest równoznaczna z decyzją zezwalającą na sporządzenie odpisów z akt i kopii, należy zwrócić uwagę na rozbieżności zawarte w treści art. 156 k.p.k. W § 1 tego artykułu, na który wskazuje obrońca, a odnoszącego się – co obrońca już pomija - do akt „sprawy sądowej”, przewidziano „udostępnienie stronom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym akt oraz (podkreśl S.A.) dano możliwość sporządzenia z nich odpisów lub kopii”. Te same uprawnienia odnośnie akt postępowania przygotowawczego, przewidziane w art. 156 § 5 k.p.k. nie zostały połączone łącznikiem „oraz”, co pozwala skonstatować, że wydane na podstawie tego przepisu zarządzenie o udostępnieniu akt postępowania przygotowawczego nie musi oznaczać także decyzji o możliwości sporządzenia odpisów lub kopii z akt. Jak to już zostało podniesione, odmowa udostępnienia na podstawie art. 156 § 5 k.p.k. akt postępowania przygotowawczego może odnosić się nie tylko do całości akt lub poszczególnych ich fragmentów, ale dotyczyć może także ograniczeń co formy dostępności do akt, przez odmowę zezwolenia na sporządzenie odpisów lub kopii z akt. Wykładnia językowa art. 156 § 5 k.p.k. zdecydowanie pozwala na zajęcie stanowiska, że na gruncie tego przepisu możliwe staje się udostępnienie akt, ale z zarządzeniem wyłączającym dokonywanie z nich kopii czy odpisów lub odmawiającym wydania uwierzytelnionych kopii.

Stąd, mając na uwadze treść art. 159 k.p.k., który stanowi, że: „Na odmowę udostępnienia akt w postępowaniu przygotowawczym przysługuje stronom zażalenie”, w piśmiennictwie istnieją rozbieżności czy zażalenie na podstawie powyższego przepisu przysługuje również na zarządzenie prokuratora odmawiające jedynie zezwolenia na sporządzenie z udostępnionych akt odpisów i kopii lub odmawiające wydania uwierzytelnionych kopii. Wyrażono pogląd, że przedmiotem zaskarżenia może być tylko decyzja o odmowie udostępnienia akt, która może odnosić się do akt w całości, jak i w części. Nie może być natomiast zaskarżona inna decyzja niż o odmowie udostępnienia akt, np. zabraniająca sporządzenia odpisów lub kopii dokumentów tam się znajdujących (J. Skorupka red. Kodeks postępowania karnego, komentarz do art. 159, Legalis/el.; T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego, Komentarz, Warszawa 2014, s. 546). Zdaniem Sądu Apelacyjnego w składzie orzekającym niniejszym postanowieniem, uzasadnione jest stanowisko przeciwne, a mianowicie, że na podstawie art. 159 k.p.k. zażalenie przysługuje również, jeżeli stronom i ich przedstawicielom ustawowym odmówiono tylko wydania z akt uwierzytelnionych odpisów lub zezwolenia na samodzielne sporządzenie odpisów i kopii (tak P.Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego, komentarz, tom I, Warszawa 2007, s. 724; S. Steinborn, komentarz do art. 159 k.p.k., Lex/ el. 2016). Decyzja taka (podjęta w formie zarządzenia) także dotyczy bezpośrednio prawa strony w dostępności do dowodów gromadzonych w prowadzonym postępowaniu i stanowi ograniczenie możliwości zapoznania się z treścią dowodów, co przekłada się na ograniczenie prawa do obrony. Dlatego mieści się w szeroko rozumianym pojęciu „odmowy udostępnienia akt”, w znaczeniu art. 159 k.p.k.