Postanowienie z dnia 2011-08-03 sygn. II AKz 364/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKz 364/11

POSTANOWIENIE

Dnia 3 sierpnia 2011 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący — Sędzia S.A. Cezary Wójcik

Sędziowie:

S.A. Zbigniew Makarewicz (sprawozdawca)

S.A. Kazimierz Postulski

protokolant — st. insp. sąd. Maria Stachyra

przy udziale prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Lublinie Andrzeja Gmocha po rozpoznaniu w sprawie P. S.

oskarżonego o czyn z art. 197§3 k.k.

zażaleń wniesionych przez obrońcę oskarżonego oraz poręczyciela M. T. na postanowienie Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 5 lipca 201 lr. (sygn. akt IV K 221/10)

w przedmiocie orzeczenia przepadku poręczenia majątkowego na podstawie art. 437 § 2 k.p.k.

postanawia uchylić zaskarżone postanowienie i sprawę przekazać Sądowi Okręgowemu w Lublinie do ponownego rozpoznania

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Lublinie orzekł przepadek na rzecz Skarbu Państwa kwoty 100.000 złotych wpłaconej przez M. T. tytułem poręczenia majątkowego za P. S. w sprawie IV Kp 807/09 (IV K 221/10) Sądu Okręgowego w Lublinie.

Postanowienie powyższe zaskarżył obrońca oskarżonego oraz M. T. - poręczyciel.

Adwokat W. J— obrońca P. S. zarzucił orzeczeniu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niesłusznym przyjęciu, iż P. S. utrudniał postępowanie karne.

Skarżący zarzucił ponadto obrazę art.268§2 k.p.k., art.ló§2 k.p.k. poprzez rozpatrzenie przedmiotowej sprawy merytorycznie, w sytuacji gdy brak było wiadomości o skutecznym uprzedzeniu osoby składającej poręczenie majątkowe o możliwości przepadku poręczenia oraz obrazę art.269§2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie i niedopuszczalne w świetle tego przepisu orzeczenie przepadku przedmiotu poręczenia, w sytuacji gdy poręczenie ustało wskutek zastosowania wobec P. S. tymczasowego aresztowania.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

M. T. zarzucił obrazę art.268§2 k.p.k. w zw. z art. 16§1 i 2 k.p.k. polegającą na wydaniu orzeczenia o przepadku poręczenia majątkowego, w sytuacji gdy nie był on obecny na posiedzeniu.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenia okazały się zasadne i skutkują uchyleniem zaskarżonego postanowienia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania, chociaż z innych przyczyn, niż te wskazane w środkach odwoławczych. Przed przystąpieniem do rozważań prawnych należy choć skrótowo przedstawić sytuację faktyczną, w jakiej doszło do wydania zaskarżonego orzeczenia.

Postanowieniem z dnia 24 listopada 2009r. Sąd Okręgowy w Lublinie wydał wobec P. S. list żelazny, którego wykonanie uzależnił od wpłacenia poręczenia majątkowego w kwocie 100.000 złotych.

Poręczenie w dniu 7 grudnia 2009r. wpłacił M. T. Został on uprzedzony m.in. o treści art.267 k.p.k., art.268§l k.p.k. i art.269 k.p.k. Akt oskarżenia wpłynął do Sądu Okręgowego w Lublinie w dniu 31 maja 201 Or. Wyznaczona na dzień 21 lipca 201 Or. rozprawa nie odbyła się z uwagi na chorobę obrońcy oskarżonego, kolejne dwie rozprawy wyznaczone na 17 września i 21 października 201 Or. również zostały odwołane tym razem z powodu choroby oskarżonego P. S. W takiej sytuacji Sąd postanowieniem z dnia 16 listopada 2010r. (k.532) dopuścił dowód z opinii biegłego medycyny sądowej na okoliczność czy stan zdrowia oskarżonego pozwala na jego udział w postępowaniu karnym. Z treści opinii wynika, że stan zdrowia P. S. nie stanowi żadnych przeciwwskazań do udziału w postępowaniu. Tymczasem kolejny wyznaczony na dzień 30 marca 201 Ir. termin rozprawy' również nie odbył się, obrońca oskarżonego złożył zaświadczenie, że na dzień przed rozprawą, tj. w dniu 29 marca 201 lr., oskarżony został umieszczony w ZOZ „Klinika” w R. W związku z wątpliwościami co do rzeczywistego stanu zdrowia oskarżonego Przewodnicząca w rozmowie telefonicznej z doktorem K. ustaliła, że oskarżony został przyjęty na oddział chirurgiczny w wyniku — jak się wyraził „przeoczenia”. P. S. posiadał bowiem jedynie skierowanie do poradni chirurgicznej na konsultację, ale zgłosił się do szpitala i w wyniku tegoż przeoczenia został przyjęty na oddział. Na oddziale wykonano oskarżonemu badania diagnostyczne, które nie wykazały żadnych zmian wymagających leczenia.

W związku z powyższym Sąd zastosował wobec oskarżonego tymczasowy areszt na okres 3 miesięcy od daty zatrzymania. W ocenie Sądu zachowanie oskarżonego miało na celu świadome utrudnianie toczącego się przeciwko niemu postępowania.

Z informacji uzyskanej od Naczelnika Wydziału Kryminalnego KPP w P. z dnia 5 lipca 201 lr. wynika, że oskarżony P. S. jest poszukiwany, nie przebywa w miejscu zamieszkania.

W tej sytuacji co do zasady Sąd I instancji ma rację, że zaistniały przesłanki merytoryczne do orzeczenia przepadku kwoty poręczenia. Takie uprawnienie daje przepis art. 268§ l.k.k., który stanowi, że wartości majątkowe lub zobowiązania stanowiące przedmiot poręczenia ulegają przepadkowi albo ściągnięciu w razie ucieczki lub ukrycia się oskarżonego.

Bez wątpienia działania podjęte przez P. S., mianowicie ukrywanie się mają na celu utrudnienie, a nawet uniemożliwienie zakończenia postępowania.

Nie można zgodzić się z twierdzeniem obrońcy oskarżonego, że poręczenie ustało w chwili zastosowania wobec P. S. tymczasowego aresztowania. Sąd Najwyższy w powiększonym składzie podjął uchwałę, w myśl której zastosowanie wobec oskarżonego, względem którego jestjuż stosowane poręczenie majątkowe, środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania bez zawarcia w postanowieniu wzmianki o uchyleniu poręczenia majątkowego albo o jego zmianie na tymczasowe aresztowanie, wywołuje ten skutek, że stosowane poręczenie majątkowe ustalę z chwila rozpoczęcia efektywnego wykonywania tymczasowego aresztowania, tj. z chwilą osadzenia oskarżonego, a nie z chwilą wydania lub uprawomocnienia się postanowienia o zastosowaniu tego środka ( uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego — Izba Karna z 22 stycznia 2003r., IKZP 56/02, publik. : orzecznictwo SN Izba Karna rok 2003, nr 1-2, poz.2).

Nic sposób też zgodzić się z zarzutem obrazy art.268§2 k.p.k., bowiem jak wynika z akt sprawy poręczający był skutecznie poinformowany o sytuacjach, w których możliwe jest orzeczenie przepadku poręczenia majątkowego (protokół złożenia poręczenia k.331).

Pomimo zaistnienia co do zasady przesłanek do orzeczenia przepadku poręczenia wydanie tej decyzji nie jest trafne, nastąpiło bowiem z obrazą art.267 k.p.k. W myśl tego przepisu osobę składającą poręczenie majątkowe zawiadamia się o każdorazowym wezwaniu oskarżonego do stawiennictwa. Sąd ma obowiązek informowania także o każdym zdarzeniu (okoliczności), które może mieć istotne znaczenie dla udzielającego poręczenie majątkowe (art. 16 § 2).

Tymczasem, co wynika z analizy akt sprawy, M. T. nie był w ogóle powiadamiany o terminach rozpraw, nie ma przy tym znaczenia, że do chwili obecnej nie został otwarty przewód sądowy. Sąd nie informował też poręczającego o zachowaniach oskarżonego, które w efekcie doprowadziły do zastosowania wobec niego tymczasowego aresztowania. Jak trafnie wywiódł SA w Warszawie w postanowieniu z 14 V 1996 r., II AKz 387/96, OSN PiPr 1996, nr 12, poz. 21 Celem obowiązku zawiadamiania osoby składającej poręczenie majątkowe o każdorazowym wezwaniu oskarżonego do stawiennictwa jest nie tylko ochrona jej interesu prawnego - wobec tego, ż^e g^roŻd jej konsekwencje w postaci przepadku przedmiotu poręczenia - ale również oddziaływanie w ten sposób pośrednio na osobę samego oskarżonego, co ywiększa efekty dyscyplinujące, mające pozytywny wpływ na Zapewnienie prawidłowego toku postępowania karnego. Pogląd ten Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w całości podziela.

Kończąc powyższe rozważania należy podkreślić, że poręczający, który jest zobligowany do czuwania, by oskarżony stawiał się na wezwanie organu procesowego i nie utrudniał w bezprawny sposób postępowania, musi mieć wiedzę na temat obowiązków jakie ciążą na oskarżonym i wymaganiom, jakie stawia przed nim organ procesowy.

W takiej sytuacji Sąd podejmując decyzję w przedmiocie przepadku poręczenia majątkowego powinien przede wszystkim wysłuchać poręczającego, który⁷ wypowiedziałby się na temat zachowania oskarżonego i jego niestawiennictwa na wezwania Sądu, a w szczególności czy okoliczności te były mu znane, czy też nic.

Dlatego też przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd wysłucha na powyższe okoliczności poręczającego M. T.

Z uwagi na powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak wyżej.