Postanowienie z dnia 2018-03-07 sygn. II AKz 142/18

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt II AKz 142/18

Postanowienie SA we Wrocławiu z 7 marca 2018 r. 

Zastosowanie środka zapobiegawczego przez sąd wymaga przeprowadzenia
posiedzenia, na którym sąd powinien przesłuchać oskarżonego, stosownie do art.
249§3 KPK. Przesłuchanie oskarżonego jest koniecznym warunkiem zastosowania
środka zapobiegawczego. Tym samym ustawa przewiduje obowiązkowy udział
oskarżonego w posiedzeniu sądu w przedmiocie zastosowania środka
zapobiegawczego, o którym mowa w art. 249§3 KPK. Rozpoznanie sprawy w
przedmiocie stosowania środka zapobiegawczego pod nieobecność oskarżonego, tj. bez
obowiązkowego przesłuchania oskarżonego, stanowi uchybienie o charakterze
bezwzględnym, o którym mowa w art. 439§1 pkt 11 KPK.

Posiedzenie sądu w przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego stanowi
czynność, na której „rozpoznano sprawę” i rozstrzygnięto w przedmiocie wymienionej
kwestii. Jeżeli oskarżony nie brał udziału w tym posiedzeniu doszło do naruszenia
przysługującego mu prawa do obrony. Uchybienie to przesądza, że postępowanie
prowadzone było nierzetelnie.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu po rozpoznaniu w sprawie Arkadiusza Leszka A.
oskarżonego o przestępstwa z art. 56 ust. 3 ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
narkomanii; z art. 18§3 i art. 13§1 KK w zw. z art. 280§2 KK; z art. 18§2 i 3 KK w zw. z
art. 280§2 KK, zażalenia obrończyni podejrzanego adw. Agnieszki M. z dnia 16 lutego
2018 r. na postanowienie Sądu Okręgowego w L. z dnia 6 lutego 2018 r., III K 116/15 w
przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego

uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w L. do
ponownego rozpoznania

U z a s a d n i e n i e

Postanowieniem III K 116/15 z dnia 6 lutego 2018 r. Sąd Okręgowy w L. zastosował
wobec Arkadiusza A. środek zapobiegawczy w postaci zakazu opuszczania kraju połączony
z zakazem wydania mu paszportu.

Postanowienie to zaskarżyła w całości obrończyni podejrzanego adw. Agnieszka M.,
zarzucając obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj.

1) art. 249§3 KPK w zw. z art. 6 KPK poprzez zaniechanie wezwania oskarżonego do
obowiązkowego stawiennictwa na posiedzeniu, na którym sąd podejmował decyzję o
zastosowaniu środka zapobiegawczego i tym samym zaniechanie wysłuchania
oskarżonego przed zastosowaniem środka zapobiegawczego co spowodowało, że
oskarżony nie miał możliwości przedstawienia argumentów przemawiających
przeciwko zastosowaniu tego środka, co stanowi naruszenie prawa do obrony oraz
bezwzględną przyczynę odwoławczą, o której mowa w art. 439§1 pkt 11 KPK, która
nie może zostać konwalidowana w postępowaniu odwoławczym,

2) art. 251§3 KPK poprzez brak bezwzględnie wymaganego elementu w postaci
zarzucanego czynu i jego kwalifikacji prawnej oraz brak w uzasadnieniu
postanowienia obowiązkowego elementu w postaci przedstawienia dowodów
świadczących o popełnieniu przez oskarżonego przestępstwa oraz niedostateczne
wykazanie istnienia w sprawie okoliczności wskazujących na określone zagrożenia
Wskazując na powyższe uchybienia, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego
postanowienia, bez wskazania orzeczenia następczego, jakie ma zostać wydane.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie jest zasadne. Trafnie wskazuje się w nim na uchybienie sądu pierwszej
instancji w postaci bezwzględnej obrazy przepisów postępowania z art. 439§1 KPK.
Przede wszystkim należy stwierdzić, że zasady udziału stron i osób niebędących
stronami w posiedzeniach sądu określa przepis art. 96 KPK. Wymieniony przepis stanowi
m.in., że udział stron oraz innych uczestników postępowania w posiedzeniu jest
obowiązkowy, jeżeli tak stanowi ustawa (art. 96§1 in fine). Obowiązek udziału w
posiedzeniu może wynikać z ustawy lub z decyzji procesowej, np. sądu lub prezesa sądu. W
takim wypadku, posiedzenie nie może się odbyć bez udziału stron, niezależnie od
przyczyny ich niestawiennictwa, chyba że ustawa stanowi inaczej (art. 117§3 KPK). Jednak
ustawa nie zawsze wprost określa obowiązek udziału w czynności procesowej, ale czyni to
w sposób pośredni, np. wskazując na obowiązek wysłuchania określonego podmiotu (zob.
P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Tom I, Warszawa
2007, s. 522).

Zważyć więc należy, że zastosowanie środka zapobiegawczego przez sąd wymaga
przeprowadzenia posiedzenia, na którym sąd powinien przesłuchać oskarżonego, stosownie
do art. 249§3 KPK. Przesłuchanie oskarżonego jest koniecznym warunkiem zastosowania
środka zapobiegawczego. Tym samym ustawa przewiduje obowiązkowy udział
oskarżonego w posiedzeniu sądu w przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego, o
którym mowa w art. 249§3 KPK (zob. P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks
postępowania karnego. Tom I, Warszawa 2007, s. 522; R.A. Stefański, S. Zabłocki (red.)
Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I, Warszawa 2017, s. 1067). Rozpoznanie
sprawy w przedmiocie stosowania środka zapobiegawczego pod nieobecność oskarżonego,
tj. bez obowiązkowego przesłuchania oskarżonego, stanowi uchybienie o charakterze
bezwzględnym, o którym mowa w art. 439§1 pkt 11 KPK.

Dodać należy, że uchybienie, o którym mowa w art. 439§1 pkt 11 KPK zachodzi
wtedy, gdy „sprawę rozpoznano” pod nieobecność oskarżonego. Powstaje wówczas
domniemanie, że doszło do naruszenia prawa do obrony. Dlatego w piśmiennictwie
wymieniony zwrot odnosi się do przeprowadzania czynności związanych z rozpoznaniem
sprawy, a więc sytuacji, gdy oskarżony może podjąć obronę (zob. D. Świecki (red.) Kodeks
postępowania karnego. Tom II, Warszawa 2017, s. 209). Posiedzenie sądu w przedmiocie
zastosowania środka zapobiegawczego stanowi zatem czynność, na której „rozpoznano
sprawę” i rozstrzygnięto w przedmiocie wymienionej kwestii. Jeżeli oskarżony nie brał
udziału w tym posiedzeniu doszło do naruszenia przysługującego mu prawa do obrony.
Uchybienie to przesądza, że postępowanie prowadzone było nierzetelnie.

Bezwzględny charakter uchybienia powoduje, że zaskarżone orzeczenie podlega
uchyleniu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu
uchybienia na treść orzeczenia (art. 439§1 KPK).

Mając na względzie powyższe okoliczności, orzeczono jak na wstępie.