Obowiązkowy udział oskarżonego na posiedzeniu w przedmiocie tymczasowego aresztowania (art. 249 § 3 k.p.k.)

Zastosowanie środka zapobiegawczego przez sąd wymaga przeprowadzenia posiedzenia, na którym sąd powinien przesłuchać oskarżonego, stosownie do art. 249§3 KPK. Przesłuchanie oskarżonego jest koniecznym warunkiem zastosowania środka zapobiegawczego. Tym samym ustawa przewiduje obowiązkowy udział oskarżonego w posiedzeniu sądu w przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego, o którym mowa w art. 249§3 KPK (zob. P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Tom I, Warszawa 2007, s. 522; R.A. Stefański, S. Zabłocki (red.) Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I, Warszawa 2017, s. 1067).

Rozpoznanie sprawy w przedmiocie stosowania środka zapobiegawczego pod nieobecność oskarżonego, tj. bez obowiązkowego przesłuchania oskarżonego, stanowi uchybienie o charakterze bezwzględnym, o którym mowa w art. 439§1 pkt 11 KPK. Dodać należy, że uchybienie, o którym mowa w art. 439§1 pkt 11 KPK zachodzi wtedy, gdy „sprawę rozpoznano” pod nieobecność oskarżonego.

Powstaje wówczas domniemanie, że doszło do naruszenia prawa do obrony. Dlatego w piśmiennictwie wymieniony zwrot odnosi się do przeprowadzania czynności związanych z rozpoznaniem sprawy, a więc sytuacji, gdy oskarżony może podjąć obronę (zob. D. Świecki (red.) Kodeks postępowania karnego. Tom II, Warszawa 2017, s. 209). Posiedzenie sądu w przedmiocie zastosowania środka zapobiegawczego stanowi zatem czynność, na której „rozpoznano sprawę” i rozstrzygnięto w przedmiocie wymienionej kwestii. Jeżeli oskarżony nie brał udziału w tym posiedzeniu doszło do naruszenia przysługującego mu prawa do obrony. Uchybienie to przesądza, że postępowanie prowadzone było nierzetelnie.

Postanowienie SA we Wrocławiu z dnia 7 marca 2018 r., II AKz 142/18

Standard: 20438 (pełna treść orzeczenia)