Wyrok z dnia 2011-06-10 sygn. VI ACa 84/11

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt VIA Ca 84/11

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 czerwca 2011 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA – Ewa Zalewska

Sędzia SA – Jerzy Paszkowski

Sędzia SO del.             – Małgorzata Borkowska (spr.)

Protokolant: sekr. sąd. Agnieszka Janik

po rozpoznaniu w dniu 10 czerwca 2011 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko […] Sp. z o.o. w W.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 9 marca 2010 r.

sygn. akt IV C 436/09

• I zmienia zaskarżony wyrok w punkcie drugim w ten sposób, że obniża zasądzoną w nim od […] Sp. z o.o. w W. na rzecz J. P. kwotę do kwoty 7.500 zł (siedem tysięcy pięćset złotych), w punkcie trzecim obniża zasądzoną od […] Sp. z o.o. w W. na rzecz J. P. kwotę do kwoty 960 zł (dziewięćset sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu oraz zmienia punkt czwarty w ten sposób, że nakazuje pobrać od [...] Sp. z o.o. w W. na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Warszawie kwotę 375 zł (trzysta siedemdziesiąt pięć złotych) tytułem opłaty od pozwu od uiszczenia której powód był zwolniony;

• II oddala apelację w pozostałej części;

• III zasądza od J. P. na rzecz […] Sp. z o.o. w W. kwotę 525 zł (pięćset dwadzieścia pięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania za drugą instancję.

Sygn. akt VI ACa 84/11

Uzasadnienie

Powód J. P. w pozwie z […] marca 2009r. wniósł o zakazanie pozwanej […] Sp. z o.o. w W. podejmowania działań naruszających dobra osobiste powoda, zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda zadośćuczynienia pieniężnego w kwocie 15.000 zł oraz kosztów procesu.

Pozwana […] Sp. z o.o. z siedzibą w W. wnosiła o oddalenie powództwa.

Wyrokiem z dnia 9 marca 2010r. Sąd Okręgowy w Warszawie nakazał pozwanej zaprzestania naruszania dóbr osobistych powoda w postaci prawa do prywatności, spokoju i nietykalności mieszkania poprzez kierowanie do powoda korespondencji i wykonywanie połączeń telefonicznych zmierzających do windykacji należności, które nie zostały stwierdzone tytułem wykonawczym a także zasądził od pozwanej na rzec powoda zadośćuczynienie w wysokości 15.000 zł oraz orzekł o kosztach postępowania.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd pierwszej instancji oparł na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

W dniu […] lutego 2000r. J. P. zawarł z […] Sp. z o.o. umowę o świadczenie usług telefonicznych. Po upływie 2 lat umowa między stronami została przedłużona aneksem, którego treść zobowiązywała powoda do nierozwiązywania umowy w terminie 2 lat od podpisania aneksu, pod groźbą zapłaty kary pieniężnej w wysokości 750 zł, stanowiącej opłatę za przedwczesne odłączenie od sieci […] Sp. z o.o.

Powód zerwał obowiązującą umowę w dniu […] listopada 2003r., co spowodowało że został zobowiązany przez pozwaną do zapłaty kary pieniężnej. Powód uważał, że nie ma obowiązku zapłaty kary umownej m.in. z tego powodu, że nie otrzymał aneksu do umowy i nie miał do końca świadomości zawartych warunków umowy. Powód nie uregulował należności na rzecz […] sp. z o.o., który to podmiot dokonał przelewu wierzytelności na rzecz innych podmiotów zajmujących się egzekucją należności. Najpierw na rzecz […] z siedzibą w W., a następnie Kancelarii Prawnej […] z siedzibą we W. W dniu […] grudnia 2005r. wierzytelność została przelana na rzecz […] Sp. z o.o. z siedzibą w W.

Początkowo pisma kierowane do powoda przez pozwaną spółkę miały charakter ponagleń do zapłaty oraz informowały jaką kwotę wraz z odsetkami należy uiścić na konto spółki, z czasem charakter ich uległ zmianie. Powód był w kolejnych pismach informowany m.in. o próbie skontaktowania się przez pełnomocnika pozwanej celem przygotowania materiałów dowodowych w sprawie oraz w celu ustalenia daty pobrania próbek pisma do ekspertyzy przez grafologa. Pozwana kierowała do powoda liczne wezwania do złożenia wyjaśnień, z podaniem konkretnej daty i miejsca gdzie powód miał się stawić i to zarówno w siedzibie spółki jak i zastrzeżeniem, że w danym dniu ma być obecny w domu i oczekiwać na wizytę „terenowego inspektora”.

W kolejnych pismach pozwana […] Sp. z o.o. informowała powoda, że zostanie rozpoczęta procedura mająca na celu ustalenie źródeł dochodu i wyjawienie składników majątku, że w najbliższym czasie dłużnika może odwiedzić inspekcja terenowa, dalej że została przeprowadzona wizyta oraz lustracja w miejscu zamieszkania powoda, która jakoby nie potwierdziła złej sytuacji materialnej dłużnika. Wskazywano, że powoda czeka kolejna wizyta inspektora terenowego, w toku której uzupełnione zostaną dane dotyczące wnętrza nieruchomości stanowiącej jego miejsce zamieszkania oraz nastąpi ocena wartości posiadanej nieruchomości i pozostałej części majątku powoda. Do powoda kolejne pisma pozwana wysyłała dalej w 2008r. tytułując je „kwestionariuszem wywiadu”, dalej informowała o kosztach sądowych i komorniczych, którymi może zostać obciążony. Do powoda kierowane były też liczne telefony z żądaniem uregulowania należności.

Powód ma 71 lat, cierpi na chorobę nowotworową, stwierdzono u niego przerzuty do płuc i wątroby. Cierpi też na nadciśnienie i cukrzycę. Przeszedł udar mózgu.

W oparciu o powyżej ustalony stan faktyczny Sąd pierwszej instancji uznał roszczenie powoda za zasadne na podstawie art. 23 i 24 k.c.

Sąd pierwszej instancji stwierdził, że działania pozwanej naruszały prywatność powoda. Pozbawiały go poczucia spokoju i bezpieczeństwa. Sąd pierwszej instancji uznał także, że doszło do naruszenia nietykalności mieszkania pojmowanego jako prawo do ochrony przed bezprawnym wtargnięciem w sferę określonego stanu psychicznego i emocjonalnego, jaki daje każdemu człowiekowi poczucie bezpiecznego i niezakłóconego posiadania własnego miejsca, w którym koncentruje swoje istotne sprawy życiowe i chroni swoją prywatność.

Sąd pierwszej instancji wskazał przy tym, że działania pozwanej były bezprawne, albowiem egzekucja należności może odbywać się wyłącznie w oparciu o tytuł wykonawczy wydany przez uprawniony organ. Tymczasem pozwana nigdy nie wystąpiła na drogę sądową w celu wyegzekwowania spornej wierzytelności i mimo świadomości, że powód kwestionuje obowiązek zapłaty kary pieniężnej.

Sąd wskazał przy tym na osobiste warunki powoda, który jest człowiekiem starszym i schorowanym. Sąd I instancji uwzględniając sposób działania pozwanej, okres czasu, w którym naruszane były dobra osobiste powoda oraz sytuację osobistą powoda uwzględnił żądanie powoda zasądzenia kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Za uzasadnione Sąd pierwszej instancji uznał również żądanie zaniechania działań naruszających dobra osobiste powoda.

Apelację od wyroku wniosła strona pozwana wnioskując o jego zmianę w całości i oddalenie powództwa ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania a także zasądzenia kosztów postępowania.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzuciła:

1) naruszenie przepisów prawa materialnego tj:

- art. 24 k.c. poprzez błędną jego interpretację polegającą na uznaniu, że działania pozwanej podjęte w celu dochodzenia roszczenia tylko wtedy nie byłoby bezprawne gdyby działania te były prowadzone w oparciu o tytuł wykonawczy i tylko w postępowaniu egzekucyjnym w sytuacji gdy odmienna jest sytuacja wierzyciela i dłużnika w rozumieniu przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego w tym egzekucyjnego oraz polegającą na przyjęciu, że działania pozwanej polegające na pisemnym i telefonicznym wzywaniu powoda do zapłaty były bezprawne albowiem pozwana mimo świadomości, że powód kwestionuje obowiązek zapłaty kary pieniężnej nigdy nie wystąpił na drogę sądową w celu wyegzekwowania spornej wierzytelności, a tym samym działania te naruszały spokój i prywatność powoda w sytuacji, gdy powód w toku procesu nigdy nie przedstawił dowodów potwierdzających okoliczność uregulowania przez niego wszelkich należności z tytułu umowy o świadczenie usług, a tym samym w rozumieniu przepisów prawa materialnego 353 i n k.c. jest dłużnikiem względem pozwanego; powód nie wykazał nieistnienia stosunku zobowiązaniowego, tj. nieistnienia zadłużenia poprzez przedłożenie orzeczenia ustalającego (art. 189 k.p.c.), a tym samym jest dłużnikiem względem pozwanego, a wierzyciel nie ma obowiązku dochodzenia roszczenia wyłącznie za pośrednictwem organu egzekucyjnego bowiem przepisy prawa przewidują również pozaegzekucyjne tryby zaspokojenia wierzyciela (np. mediacja); przepisy prawa w celu uniknięcia potencjalnego sporu sądowego nakazują uprzednie wezwanie dłużnika do zapłaty (np. art. 479¹² k.p.c. i 101 k.p.c.); istnienie długu jest przesłanką legalizującą wkroczenie w sferę dóbr osobistych osoby zobowiązanej do zapłaty.

- art. 24 k.c. poprzez przyjęcie, iż działania pozwanej polegające na pisemnym i telefonicznym wzywaniu powoda do zapłaty naruszały prywatność powoda, nietykalność jego mieszkania oraz poczucie spokoju i bezpieczeństwa w sytuacji gdy z większości pism kierowanych do dłużnika wynikało jedynie, iż możliwe jest polubowne zakończenie sporu czy też wyjaśnienie zaistniałej sytuacji w celu, rozłożenia zadłużenia na raty, udzielenia karencji w spłacie czy też odstąpienia od jego dochodzenia, a ochrona osób nie wywiązujących się ze swoich zobowiązań nie może być nadmierna i osoby te muszą liczyć się z konsekwencjami istnienia długu;

- art. 448 k.c. poprzez błędną jego interpretację polegającą na przyjęciu, że dla zasądzenia zadośćuczynienia wystarczy ustalenie bezprawności naruszenia dobra osobistego w sytuacji gdy dla zasądzenia zadośćuczynienia konieczne jest również ustalenia działania noszącego znamiona winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa (Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17.03.2006 roku, źródło Lex polonica nr 1233775);

- art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. poprzez zasądzenie na rzecz powoda kwoty przez niego żądanej w całości i przyjęcie, że kwota ta jest adekwatna do sytuacji osobistej powoda i okresu czasu w którym naruszane były dobra osobiste powoda w sytuacji gdy ocena czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, nie może być dokonana wyłącznie według miary indywidualnej wrażliwości osoby;

- art. 448 k.c. poprzez nie wskazanie sposobu ustalenia „odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia" z uwzględnieniem wszelkich okoliczności dotyczących: rodzaju chronionego dobra, rozmiaru doznanego uszczerbku, charakteru następstw naruszenia, stosunków majątkowych zobowiązanego, a jedynie ograniczenie ustalenia do sytuacji osobistej powoda oraz bliżej nieokreślonego okresu czasu, w którym jakoby były naruszane dobra osobiste pozwanego.

2) naruszenie przepisów prawa procesowego w postaci art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie wskazanie przepisów prawa, na podstawie których Sąd nakazał […] Sp. z o.o. zaprzestanie naruszania dóbr osobistych powoda; poprzez nie wskazanie przepisów prawa, na podstawie których Sąd zasądził od […] Sp. z o.o. zadośćuczynienie skutkujące utrudnieniem wniesienia samego środka odwoławczego jak i kontrolę instancyjną.

Sąd I instancji odrzucił apelację pozwanej postanowieniem z dnia 18 czerwca 2010 r., Sąd Apelacyjny na skutek wniesionego zażalenia uchylił wskazane postanowienie w zakresie w jakim zaskarża rozstrzygnięcie o roszczeniach majątkowych ( k. 151). Oznacza to, że przedmiotem zaskarżenia ostatecznie nie zostało objęte rozstrzygnięcie dotyczące roszczeń niemajątkowych w pkt I wyroku.

Powód wniósł o oddalenie apelacji z zasądzeniem kosztów procesu.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest jedynie w części uzasadniona.

Zarzuty pozwanej w zakresie roszczeń niemajątkowych powoda wywodzonych z naruszenia jego dóbr osobistych, a także zarzuty podważające trafność ustaleń Sądu Okręgowego i wysnutych z nich wniosków co do istnienia podstaw przypisania pozwanej odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych powoda, wobec prawomocnego rozstrzygnięcia kwestii żądań powoda w tym zakresie nie mogą być uwzględnione.

Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. nie jest zasadny. Wskazany art.328.§ 2 k.p.c. stanowi, że uzasadnienie wyroku powinno zawierać m.in. wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Słusznie jedynie zarzuca apelująca, że w części dotyczącej argumentacji prawnej, Sąd I instancji pominął wskazanie podstawy prawnej dla zasądzenia zadośćuczynienia. Jednak należy mieć na względzie, że uzasadnienie wyroku jest sporządzane już po wydaniu wyroku, a zatem wynik sprawy z reguły nie zależy od tego, jak napisane zostało uzasadnienie i czy zawiera ono wszystkie wymagane elementy. W konsekwencji zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia sądu pierwszej instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego. ( por. orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83, oraz z dnia 8 października 1997 r., I CKN 312/97, z dnia 19 lutego 2002 r., IV CKN 718/00, z dnia 18 marca 2003 r., IV CKN 11862/00, z dnia 20 lutego 2003 r., I CKN 65/01, z dnia 22 maja 2003 r., II CKN 121/01, z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/2005). Sytuacja taka w niniejszej sprawie nie występowała. Tym samym zarzut ten nie mógł odnieść zamierzonego przez skarżącego skutku prawnego.

Odnośnie naruszenia art. 448 k.c. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu jako wystarczającej przesłanki do zasądzenia zadośćuczynienia jedynie bezprawności działania naruszyciela dobra osobistego bez konieczności ustalenia jego winy kwalifikowanej w postaci umyślności lub rażącego niedbalstwa- zarzut ten jest w ocenie Sądu Apelacyjnego niezasadny.

Przesłankami zasądzenia zadośćuczynienia lub określonej sumy na cel społeczny są: bezprawne naruszenie chronionego dobra osobistego rodzące odpowiedzialność na tle art. 23 i 24 k.c., które zarazem mogłoby być kwalifikowane jako czyn niedozwolony oraz zawinione naruszenie dobra osobistego bez względu na stopień winy sprawcy.

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone m.in. wyroku z dnia 19 stycznia 2007 r., sygn. akt III CSK 358/06, jak i w wyroku z dnia 24 stycznia 2008 r. , sygn. akt ICSK 319/07, że art. 448 k.c. znajduje zastosowanie tylko w wypadku zawinionego naruszenia dóbr osobistych , przy czym każdy stopień winy , także wina nieumyślna może uzasadniać uwzględnienie zarówno roszczenia o zasądzenie zadośćuczynienia na rzecz poszkodowanego, jak i roszczenia o zasądzenie odpowiedniej sumy na cel społeczny.

Należy podkreślić , że stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17.03. 2006 r. , sygn. akt I CSK 81/05, przytoczonym w apelacji, iż przesłanką roszczenia o zasądzenie zadośćuczynienia jest tylko wina kwalifikowana sprawcy naruszenia dobra osobistego, mianowicie wina umyślna lub rażące niedbalstwo odnosiło się tylko do zasądzenia odpowiedniej sumy na cel społeczny, a nie zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonego.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku wyraźnie bowiem wskazał, że nie ma kontrowersji wokół tego, że przesłanką roszczenia o zadośćuczynienie za doznaną krzywdę na rzecz pokrzywdzonego jest każda postać winy, nawet wina nieumyślna.

Z tego względu należy wyraźnie wskazać, że stopień winy ma znaczenie jedynie jako jedno z kryteriów określających wysokość zadośćuczynienia.

W rozpoznawanej sprawie istnienie przesłanki w postaci bezprawności działania pozwanej wynika z prawomocnego rozstrzygnięcia o zasadności roszczeń niemajątkowych, a tym samym przesądzenia o dopuszczeniu się przez pozwaną naruszenia dóbr osobistych powoda działaniem bezprawnym. Odnosząc się natomiast do przesłanki zawinienia, wskazać należy, że wina zachodzi wówczas, gdy sprawcy szkody można postawić zarzut niewłaściwości zachowania zarówno w sensie obiektywnym, jak i subiektywnym.

Obiektywny element winy wypełnia każde niewłaściwe zachowanie, sprzeczne z zasadami etycznymi, normami obowiązującymi w społeczeństwie. Przy czym chodzi tu także o każde zachowanie, które przekracza potrzebę ostrożności wymaganej przez zasady współżycia pomiędzy ludźmi, choćby nawet zachowanie to nie było wyraźnie zakazane przez ustawę.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zachowanie pozwanej wypełnia wskazane kryterium obiektywne winy. W sensie subiektywnym wina sprawcy zachodzi wówczas, gdy można mu postawić zarzut niewłaściwości zachowania związany m.in. z momentem przewidywania. Zdaniem Sądu Apelacyjnego pozwanej należy przypisać winę nieumyślną w stopniu, co najmniej niedbalstwa, przyjąć należy, że pozwana podejmując działania windykacyjne wobec powoda nie wyobrażała sobie skutku w postaci wkroczenia w chronioną prawem sferę dóbr osobistych powoda, choć mogła i powinna je przewidzieć .

Wbrew bowiem wywodom apelacji nie każde działanie wierzyciela zmierzające do odzyskania długu – legalizuje wkroczenie w sferę dóbr osobistych dłużnika. Działanie bowiem nadmierne, nakierowane na zastraszenie dłużnika, zmierzające do wywołania w nim uzasadnionej obawy o mir domowy, realizowane w oparciu o zasadę, według której „cel uświęca środki” nie może być oceniane inaczej niż, jako wadliwe.

Tak należy ocenić pisma kierowane do powoda informujące go o konieczności skontaktowania się w celu przygotowania materiałów dowodowych, odebrania próbek pisma do ekspertyzy grafologa, czy też zapowiadające wizytę inspektora terenowego w celu „uzupełnienia materiału dowodowego” - do tych działań pozwana spółka nie była bowiem uprawniona, a informowanie powoda o zamiarze ich podjęcia, czy też nawet zrealizowania - miało jedynie na celu wywarcie pozaprawnego nacisku na dłużniku. Nie bez znaczenia była tu forma wskazanych pism sugerująca prowadzenie postępowania quasi sądowego, to bowiem dla procesów przed sądem w postępowaniu karnym, czy cywilnym charakterystyczne jest gromadzenie dowodów.

Samo stwarzanie pozorów podejmowania czynności, które mogły być według obowiązujących przepisów dokonywane dopiero po wszczęciu egzekucji sądowej, jak np. wyjawienie majątku dłużnika (art. 913 k.p.c. i następne), które są zastrzeżone do kompetencji sądu, zapowiadanie pismami pozwanej, przesyłanie kwestionariusza wywiadu w celu ustalenia majątku dłużnika, nie mogą być oceniane inaczej, niż jako wadliwe. Czynności te miały wzbudzić u powoda błędne przekonanie, że inny podmiot niż sąd może zmusić powoda do ujawnienia stanu jego majątku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwany użył środków nie adekwatnych do zamierzonego celu, którym było wezwanie dłużnika do zapłaty długu.

W istocie bez tytułu egzekucyjnego (zasądzającego orzeczenia sądu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności) tylko do tej czynności wierzyciel był uprawniony.

Trafne natomiast okazały się zarzuty apelacji dotyczące nadmiernej wysokości przyznanego zadośćuczynienia.

Wielkość krzywdy powoda nie została przez sąd I instancji właściwie oceniona.

Należy bowiem mieć na względzie poza elementami warunkującymi rozmiar zadośćuczynienia, które wskazał Sąd I instancji jak: czas trwania naruszeń, powodujących ujemne przeżycia powoda, czy jego właściwości osobiste, podeszły wiek, zły stan zdrowia, także i te elementy , które Sąd pominął.

Należą do nich przede wszystkim: rodzaj naruszonego dobra osobistego, w tym wypadku prawo do prywatności oraz nietykalność mieszkania, które w ocenie Sądu Apelacyjnego nie mogą być w hierarchii wartości sytuowane tak, jak dobra wymienione w art. 445 k.c.

Należy też zaznaczyć, że w przypadku naruszenia wskazanych dóbr osobistych powoda nie mamy do czynienia z nieodwracalnymi następstwami ich naruszenia, tak jak ma to miejsce w wypadku naruszenia dóbr wskazanych w powołanym już art. 445 k.c., co musi mieć znaczenie dla rozmiaru doznanej krzywdy. Należy mieć także na względzie stopień naruszenia wskazanych dóbr osobistych, który należy ocenić jako znaczny, głównie ze względu na czas trwania tych naruszeń- co bezpośrednio wpływa na rozmiar doznanej krzywdy.

Mając na uwadze te wszystkie kryteria wpływające na rozmiar zadośćuczynienia, uznając za trafny zarzut zawyżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia Sąd Apelacyjny obniżył je do kwoty wskazanej w wyroku. Sąd miał przy tym na uwadze utrwalony w orzecznictwie pogląd Sądu Najwyższego, że zarzut zawyżenia lub zaniżenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia może być uwzględniony tylko w razie oczywistego naruszenia kryteriów jego przyznania przez sąd. ( por. wyrok SN z dnia 15. 02. 2006 r. , IV CK 384/2005 r. nie pulik.).

W ocenie Sądu Apelacyjnego przyznana kwota 7.500 zł jest kwotą odpowiednią dla kompensaty doznanej przez powoda krzywdy, należy też wyraźnie zaznaczyć, że kwota ta nie ma przy tym charakteru symbolicznego, ale odczuwalną dla powoda wartość ekonomiczną.

Z podniesionych względów Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., apelacje oddalił w pozostałej części na podstawie art. 385 k.p.c., o kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.