Wyrok z dnia 2008-12-11 sygn. I ACa 395/08

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania Pokaż dokument źródłowy

Sygn. akt I ACa 395/08

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2008 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SA – Edyta Jefimko /spr./

Sędzia SA              – Anna Kozłowska

Sędzia SA                – Katarzyna Polańska Farion

Protokolant              – st. sekr. sąd. Katarzyna Foltak

po rozpoznaniu w dniu 2 grudnia 2008 r. w Warszawie

na rozprawie sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości przedsiębiorstwa W. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą […]przeciwko Gminie Miasta M. M.

o zapłatę 19.093.242,32 zł

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Ostrołęce

z dnia 29 maja 2007 r. sygn. akt I C 645/06

1. oddala apelację,

2. zasądza od powoda na rzecz pozwanego tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie odwoławcze kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych.

Sygn. akt I ACa 395/08

UZASADNIENIE

Powód W. K. prowadzący Przedsiębiorstwo […] w Ł. po ostatecznym sprecyzowaniu powództwa wniósł o zasądzenie od pozwanej Gminy Miasto M. M. kwoty 19.093.272,32 zł. z odsetkami ustawowymi od dnia złożenia pozwu tytułem, zwrotu świadczeń otrzymanych przez pozwanego od powoda, naprawienia szkody wynikłej z niewykonania przez pozwanego zobowiązania a także naprawienia szkody spowodowanej zawinionym zachowaniem pozwanego oraz zasądzenie kosztów procesu.

Powód powoływał się na dwie umowy łączące go z pozwanym, na podstawie których nabył przedsiębiorstwo ciepłownicze oraz świadczył Gminie Miasto M. M. usługi w tym zakresie. W związku z nienależytym wykonywaniem zobowiązania przez pozwanego, powód odstąpił od umowy świadczenia usług ciepłowniczych i przystąpił do procedur związanych z odsprzedażą zmodernizowanego systemu grzewczego.

Postanowieniem z dnia […] lutego 2007 r. Sąd Rejonowy w Ł. Sąd Gospodarczy ogłosił upadłość powoda z likwidacją. W związku z tym Sąd Okręgowy zwolnił od udziału w sprawie W. K. i dopuścił do udziału Syndyka Masy Upadłości, który poparł żądanie pozwu sprecyzowane w piśmie z dnia […] stycznia 2007r.

Pozwana Gmina Miasto M. M. wnosiła o oddalenie powództwa.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 29 maja 2007 r. oddalił powództwo w całości oraz zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7.200 zł. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Uchwałą z dnia […] września 2002 r. Zarząd Gminy Miasto M. M. postanowił dokonać likwidacji zakładu budżetowego miasta – […], zaś mienie znajdujące się w użytkowaniu […] sprzedać na warunkach ustalonych w negocjacjach przeprowadzonych z wolnej ręki z przedsiębiorcą W. K. - właścicielem Przedsiębiorstwa […] w Ł., z którym zawarto umowę o zaopatrzenie miasta M. M. w energię cieplną. Tryb zamówienia publicznego został zatwierdzony przez Prezes Urzędu Zamówień Publicznych. W dniu […] września 2002 r. przed notariuszem Z. B. pod numerem rep. A Nr […] zawarto umowę sprzedaży, na mocy której Gmina Miasto M. M. zbyła na rzecz W. K. nieruchomości oraz szczegółowo w akcie opisane ruchomości tj. budowle, instalacje, maszyny i urządzenia wymienione w załącznikach 1A i 1B, a także nakłady na kotłownie przy ul. […] i […]. Ponadto Gmina Miasto M. M. ustanowiła i sprzedała odrębną własność lokalu opisanego w § 3 pkt 2 aktu oraz zobowiązała się sprzedać dwie nieruchomości gruntowe: o pow. 1031 m² położoną przy ul. […], na którym to gruncie oddanym w użytkowanie wieczyste Spółdzielni Mieszkaniowej […] w M. M. znajdował się budynek kotłowni oraz nieruchomość gruntową o pow. 1672 m² położoną przy ul. […], na którym to gruncie, również oddanym tejże spółdzielni w użytkowanie wieczyste, znajdował się budynek kotłowni.Strony ustaliły, iż cena w/w mienia wyniesie 1.200.000 zł. Na sumę tę składała się kwota 90.164zł., jako wartość nieruchomości zabudowanej kotłowniami przy ul. […] i […], z czego 27.030 zł. miała stanowić wartość gruntu. W razie niewykonania zobowiązania do sprzedaży nieruchomości przy ul. […] i […] nabywca mógł żądać od zbywcy zwrotu 27.030 zł .W § 7 postanowiono, że zgodnie ze zobowiązaniem do zbycia z powrotem na rzecz M. M. nabytego mienia na warunkach zawartych w § 18 umowy o usługi ciepłownicze, W. K. ustanowił na rzecz Gminy Miasta M. M. prawo odkupu i pierwokupu nieruchomości i ruchomości nabytych tym aktem. W tym samym dniu zawarto umowę o świadczenie przez powoda na rzecz pozwanej usług ciepłowniczych na terenie M. M. W umowie tej Miasto udzieliło powodowi zlecenia na świadczenie usług ciepłowniczych na okres 20 lat. Zobowiązało się zwolnić z ograniczeń wynikających z prawa użytkowania wieczystego działki, na których są usytuowane kotłownie lokalne przy ul. […] i […] oraz przenieść własność tych działek bez obciążeń za kwotę 27.030zł. Inwestor zobowiązał się z kolei do budowy, rozbudowy, przebudowy systemu ciepłowniczego w mieście oraz świadczenia usług ciepłowniczych. Aneksem nr […] z dnia […] września 2004 r. zmieniono treść § 18 ust. 1 umowy ustalając, że każda ze stron mogła ją wypowiedzieć bez uzasadnienia za 30 dniowym okresem wypowiedzenia. W. K. zobowiązał się po rozwiązaniu umowy do wydania w ciągu 7 dni zorganizowanego przedsiębiorstwa, a następnie niezwłocznego jego odsprzedania. Umowa odsprzedaży miała nastąpić w terminie 3 miesięcy od rozwiązania umowy o świadczenie usług za cenę nabycia tj. 1.200.000 zł. powiększoną o rzeczy ruchome przejęte bezzwrotnie przez inwestora, a także wierzytelności zamawiającego z tytułu umowy sprzedaży i powiększoną o niezbędne nakłady poczynione przez inwestora.

Wiążącą wycenę nakładów powierzono 3 osobowej komisji, która miała zostać powołana przez burmistrza spośród osób wskazanych przez strony. W przypadku braku ustalenia wysokość nakładów, miał ją określić inwestor na podstawie poniesionych kosztów. Pismem z dnia […] kwietnia 2005 r. burmistrz miasta działając na podstawie § 18 ust. 1 wypowiedział przedmiotową umowę ze skutkiem na dzień […] maja 2005 r. Wezwał też powoda do wskazania członka komisji mającej zbadać wysokość nakładów. Pismem z dnia […] marca 2006 r. powód powołując się na § 18 ust. 1 umowy o świadczenie usług złożył oświadczenie o rozwiązaniu w/w umowy z dniem […] kwietnia 2006 r. W marcu 2006 r. rzeczoznawca majątkowy Z. P., na zlecenie powoda, określił wartość rynkową systemu ciepłowniczego miasta na kwotę 14.234.200 zł. Powód prosił pozwaną o spotkanie w dniu […] kwietnia 2006 r. oraz poinformował, że w związku z zaniechaniem podjęcia procedury przewidzianej w umowie o świadczenie usług przystępuje do wyceny przedsiębiorstwa. W dniu […] maja 2006 r. W. K. przedstawił pozwanej wycenę przedsiębiorstwa na kwotę 15.737.31 l,69 zł. i wezwał ją do zapłaty. Z kolei w dniu […] lipca 2006 r. powód złożył oświadczenie z podpisem notarialnie poświadczonym o przyjęciu oferty odkupu przedsiębiorstwa za cenę 15.737.31 l,69 zł. W dniu […] lipca 2006 r. powód chciał zawrzeć z pozwaną umowę sprzedaży przedsiębiorstwa za kwotę 19.093.272,31 zł. brutto z VAT z czego kwota 1.112.91 l,52 zł. stanowiła cenę nieruchomości pomniejszoną o rzeczy ruchome przyjęte bezzwrotnie przez inwestora, zaś kwota 14.537.31l,69 zł. netto stanowiła cenę poniesionych przez niego nakładów. W sprawie sygn. akt I Co […] Sąd Rejonowy w P. przed wytoczeniem powództwa udzielił zabezpieczenia poprzez ustanowienie zarządu Burmistrza Gminy Miasto M. M. nad Przedsiębiorstwem […] w Ł. – należącym do W. K. przedsiębiorstwem. Postanowienie to zostało uchylone postanowieniem Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia […] kwietnia 2006 r. Postanowieniem z dnia […] czerwca 2006 r. Sąd zobowiązał burmistrza do złożenia, w terminie 30 dni sprawozdania końcowego ze sprawowanego zarządu.

Wyrokiem z dnia […] września 2006r , sygn. akt I C […] Sąd Rejonowy w P. zobowiązał powoda do świadczenia na rzecz miasta M. M. usług ciepłowniczych zgodnie z zawartą umową z dnia […] września 2002 r. Z kolei wyrokiem z dnia […] lutego 2007 r. , sygn. akt I C […] Sąd ten stwierdził, że § 3 pkt 5 oraz § 5 umowy z dnia […] września 2002 r. zawartej w formie aktu notarialnego A nr […] są nieważne. W dniu […] grudnia 2005 r. Ekofundusz rozwiązał z powodem umowę o dotację ze skutkiem natychmiastowym. Natomiast Bank […] anulował z dniem […] marca 2007 r. decyzję o przyznaniu premii termomodernizacyjnej z powodu niespełnienia przez powoda warunków do jej wypłaty .Termin zakończenia modernizacji systemu ciepłowniczego M. ustalony na dzień […] września 2003 r. przedłużono aneksami - nr […] do […] września 2004 r. i nr […] do […] lipca 2005 r. W. K. na podstawie dokumentów swojego przedsiębiorstwa przedstawił zestawienie nakładów inwestycyjnych poniesionych w M. M. na kwotę netto 16.577.704,52 zł. W sierpniu 2006 r. powstała spółka z o.o. ,[…] powołana przez pozwaną i Spółdzielnię […], która zasila w ciepło budynki w M. M. Korzysta z sieci i węzłów zbudowanych przez powoda. Spółka wyniosła z kotłowni przy ul. […] urządzenia powoda i wstawiła własne. W. K. w ramach umowy o świadczenie usług wymienił sieć ciepłowniczą w mieście, zbudował kotłownię centralną przy ul. […], wyposażył w węzły cieplne bloki. Ani pozwana , jak również spółdzielnia nie stwarzały przeszkód w realizacji inwestycji. Brak przekazania gruntów pod kotłowniami przy ul. […] i […] nie miał wpływu na wykonanie inwestycji i eksploatację. Instytucje miejskie płaciły na czas wynagrodzenie za pobrane ciepło. Miasto współdziałało z firma powoda przy realizacji umowy o świadczenie usług, czego wyrazem są aneksy w których przedłużano termin wykonania systemu. Gmina Miasto M. M. dwukrotnie występowała do Spółdzielni o zgodę na rozwiązanie umów użytkowania wieczystego działek przy ul. […] i […], ale bezskutecznie. Na tych działkach stały stare kotłownie i one nie były modernizowane przez powoda. W ocenie spółdzielni działki te nie były niezbędne do produkcji ciepła przez przedsiębiorstwa […]. Jedynie w kotłowni przy ul. […] wprowadzono główną magistralę cieplną, z której ciepło miało być rozdzielane na dalszą część miasta. Powód przyjął pieniądze zwrócone przez miasto za te działki. Spółka […] powstała w dniu […] czerwca 2006r natomiast od dnia […] grudnia 2006r zaczęła podawać ciepło o odpowiednich parametrach. W jej posiadaniu znajduje się cała sieć ciepłownicza i wszystkie węzły cieplne wybudowane przez powoda, z wyjątkiem głównej magistrali przesyłowej od kotłowni centralnej do kotłowni przy ul: […].Własnością W. K. jest majątek zakupiony w 2002 r. i elementy sieci od zespołu szkół zawodowych do szpitala. Reszta sieci w mieście i węzły są przewłaszczone na rzecz banków.

Ustalenia faktyczne w sprawie zostały poczynione przez Sąd Okręgowy na podstawie dowodów z dokumentów oraz zeznań świadków: K. K., A. Z., T. C., A. B., Z. B., L. G., W. K. Sąd pominął wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. wyceny majątku uznawszy, że jest to dowód zbędny dla rozstrzygnięcia sprawy oraz kosztowny i przedłużający znacznie postępowanie w sprawie .

W ocenie Sądu Okręgowego pozwana nie jest właścicielem przedmiotowego przedsiębiorstwa. Jest nim powód, w zakresie w jakim nie przeniósł własności na rzecz banków. Ustanowione w § 7 umowy sprzedaży prawo odkupu jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem Gminy Miasta M. M. Dla powoda nie płynie zatem z umowy roszczenie o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli. Prawo to nie jest też ofertą pozwanego, którą powód skutecznie przyjął. Prawo odkupu, zgodnie z art. 593 § 1 k.c., musi być zastrzeżone na określony czas nie przekraczający 5 lat. Tymczasem strony w umowie sprzedaży nie określiły terminu, co oznacza, że zapis ten jest nieważny jako sprzeczny z bezwzględnie obowiązującym przepisem art. 593 § 1 k.c. Prawo odkupu wykonuje się przez złożenie przez sprzedawcę jednostronnego oświadczenia woli. Bezsporne jest zdaniem Sądu, że pozwany nigdy nie złożył w formie przewidzianej dla umowy zasadniczej oświadczenia o wykonaniu prawa odkupu. Brak zaś wykonania zobowiązania określonego w § 3 pkt 5 umowy sprzedaży nie ma żadnego wpływu na ważność całej umowy. Strony ustaliły bowiem, że zobowiązanie to może być niewykonalne i przewidywały w § 5 zwrot ceny, co też faktycznie nastąpiło. Pozwana podjęła starania w Spółdzielni […] o rozwiązanie umowy użytkowania wieczystego, na ona nie wyraziła zgody . W konsekwencji nieruchomość wskazana w §3 pkt 5 nie mogła zostać zbyta W. K., ponieważ zgodnie z art. 32 ust 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami nieruchomość gruntowa oddana w użytkowanie wieczyste może być sprzedana wyłącznie użytkownikowi wieczystemu. Niezachowanie postanowień art. 37 ust 1 i 38 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie miało wpływu na ważność umowy sprzedaży, albowiem wyczerpanie trybu przetargowego wg. ustawy o zamówieniach publicznych uczyniło zadość sprzedaży w drodze przetargu. Ustawa o zamówieniach publicznych zawiera bowiem przepisy szczególne w stosunku do ustawy o gospodarce nieruchomościami. Postanowienia zawarte w umowie o świadczenie usług ciepłowniczych nie zrodziły skutków w postaci zobowiązania pozwanego do przejęcia własności przedsiębiorstwa. W § 18 ust. 3 lit a inwestor zobowiązał się po rozwiązaniu umowy do wydania, a następnie niezwłocznego odsprzedania przedsiębiorstwa. Nie ustanowiono obowiązku jego odkupu przez zbywcę. Gdyby nawet potraktować ten zapis jako prawo odkupu, to według Sądu Okręgowego byłoby ono nieważne ze względu na niedochowanie formy aktu notarialnego oraz stosowanego terminu. § 18 ust 1 i 2 umowy dotyczy wypowiedzenia bądź odstąpienia od umowy o świadczenie usług. Postanowienia te nie odnoszą się do umowy sprzedaży, której skutki nastąpiły z chwilą jej zawarcia. W. K. nie udowodnił, że Gmina Miasto M. M. nie wykonała zobowiązania z umowy sprzedaży bądź umowy o świadczenie usług oraz tego, że na skutek niewykonania zobowiązania poniósł on szkodę. Odnośnie braku wydania sieci energetycznej zasilającej urządzenia przedsiębiorstwa powód nie wykazał, że była ona przedmiotem sprzedaży, a nadto, że poniósł w związku z tym jakąkolwiek szkodę. Roszczenie o wydanie sieci jest przedmiotem procesu, który toczy się w Sądzie Okręgowym w sprawie sygn. akt IC […]. Powód nie wydał pozwanej tego przedsiębiorstwa zgodnie z § 18 ust 3 lit a, lecz je porzucił i zaprzestał świadczenia usług. Po ustaniu zarządu burmistrza z sieci i węzłów korzysta spółka […], która dąży do uregulowania w sposób formalny tego stanu.

Apelację od powyższego wyroku złożył Syndyk Masy Upadłości – W. K. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Przedsiębiorstwo […] w upadłości , zaskarżając orzeczenie w całości na podstawie następujących zarzutów :

• 1. błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na:

- niestwierdzeniu, iż Miasto M. M. naruszyło postanowienia łączących strony umów, zaś burmistrz dopuścił się bezprawnych działań na szkodę powoda, co uniemożliwiło realizację umowy,

- przyjęciu, że powód porzucił zakład oraz nie udowodnił wartości poniesionych nakładów na zakład ciepłowniczy w M. M.,

- przyjęciu, że pozwany nie jest właścicielem zakładów ciepłowniczych,

• 2. naruszenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego:

- art. 328 § 2 przez pominięcie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia; nie wskazanie faktów, które sąd uznał za udowodnione; ogólnikowe wskazanie dowodów; nie wskazanie przyczyn odmowy wiarygodności części dowodów; a także braku wskazania podstawy prawnej oddalenia powództwa,

- art. 217 § 2 k.p.c. przez pominięcie wniosków dowodowych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności wniosku mającego służyć ustaleniu wartości przedsiębiorstwa,

- art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie istotnych dla rozstrzygnięcia zdarzeń w szczególności: bezprawnych działań burmistrza, wypowiedzenia złożonego przez powoda, oraz odstąpienia przez powoda od wiążących stronę umów,

- art. 229 k.p.c. poprzez pominięcie okoliczności przyznanych przez drugą stronę – niewłaściwego wykonywania umowy przez pozwaną oraz nierzetelnego sprawowania zarządu,

- art. 233 k.p.c. poprzez jednostronne rozważenie materiału dowodowego,

• 3. naruszenie przepisów prawa materialnego:

- art. 47 i 49 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przyjęcia, iż banki są właścicielami części systemu ciepłowniczego,

- art. 37 ustawy o gospodarce nieruchomościami w związku z art. 58 k.c. przez uznanie, iż łączące strony umowy są ważne,

- art. 410 k.c. w zw. z art. 405 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie prowadzące do nieuwzględnianie roszczeń powoda,

- art. 65 § 2 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że z łączących strony umów nie wynika obowiązek odkupienia zakładu ciepłowniczego przez Miasto M. M.,

- art. 415 k.c. poprzez nieuwzględnienie roszczeń powoda o naprawienie szkody wyrządzonej wskutek wadliwie przeprowadzonej prywatyzacji skutkującej nieważnością łączących strony umów,

- art. 491 i 493 k.c. w zw. 494 k.c. poprzez niewłaściwe ich zastosowanie prowadzące do przyjęcia, że w przedmiotowej sprawie nie zaistniały podstawy do odstąpienia przez powoda od łączących go z pozwanym umów, a także do nieuwzględnienia roszczeń powoda o zwrot poczynionych w wykonaniu umowy świadczeń oraz naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

- art. 58 § 3 k.c. poprzez przyjęcie, że nieważność § 3 ust. 5 oraz § 5 umowy z dnia […] września 2002 r. nie wywiera wpływu na ważność umowy nr […].

W oparciu o powyższe zarzuty strona powodowa domagała się zmiany wyroku i uwzględnienia powództwa, ewentualnie uchylenia wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Ostrołęce.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Nietrafny jest zarzut naruszenia przez Sąd Okręgowy art.328§2 k.p.c. W orzecznictwie przeważa pogląd, w myśl którego strona może powołać się na zarzut wadliwego sporządzenia uzasadnienia i zarzut taki można ocenić jako zasadny, gdy z powodu braku w uzasadnieniu elementów wskazanych w art. 328§2 k.p.c. zaskarżony wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej ( por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 1999 r., III CKN 460/98, OSNC 2000/5/100 , z dnia 26 lipca 2007 r., V CSK 115/07, M. Prawn. 2007/17/930 oraz z dnia 27 marca 2008 r., III CSK 315/07, Lex nr 390105). Ponadto zarzut naruszenia powyższego przepisu, będzie można uznać za skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże, że wadliwości uzasadnienia miały wpływ na wynik sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1997 r. , I PKN 97/97, OSNAPiUS 1998/4/121). Uzasadnienie zaskarżonego wyroku spełnia kryteria z art.328§2 k.p.c. i tym samym umożliwia przeprowadzenie kontroli instancyjnej.

Sąd Okręgowy poczynił prawidłowe ustalenia okoliczności faktycznych istotnych rozstrzygnięcia sprawy, a dokonana przez niego ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego nie narusza art.233§1 k.p.c. Dla skuteczności zarzutu naruszenia art.233§1 kpc nie jest wystarczające samo stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie dowodów, uznając ich brak wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie ją im przyznając( por. postanowienie Sądu najwyższego z dnia 23.01.2001 r. , IV CKN 970/00 Lex nr 52753).Apelacja nie powołuje okoliczności tego typu. W istocie stanowi ona dowolną polemikę z prawidłowo poczynionymi przez Sąd Okręgowy ustaleniami faktycznymi. Opiera się na subiektywnych doświadczeniach strony i jej przekonaniu o zasadności dochodzonych roszczeń. Uwzględnienie przez Sąd w ocenie materiału dowodowego powszechnych i obiektywnych zasad doświadczenia życiowego nie usprawiedliwia zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów na tej tylko podstawie, że indywidualne i subiektywne doświadczenia strony są od tych zasad odmienne (por. wyrok Sąd Najwyższego z dnia 5.08.1999 r. , II UKN 76/99, OSNP 2000/19/732). Wbrew twierdzeniom nie doszło do naruszenia art. 229 k.p.c. na skutek pominięcia przez Sąd I instancji okoliczności przyznanych przez drugą stronę – tj. faktu niewłaściwego wykonywania umowy przez Gminę Miasto M. M. oraz nierzetelnego sprawowania zarządu. Apelujący wysuwając powyższy zarzut nie wskazał jego podstawy. Jego twierdzenia są sprzeczne z treścią zeznań świadków A. Z., T. C., Z. B. i L. G. Sam fakt, iż w swoich zeznaniach świadek T. C. przyznał, iż w trakcie sprawowania zarządu przedsiębiorstwem powoda przez burmistrza Gminy Miasto M. M. nie były płacone odsetki od kredytów bankowych i raty leasingowe oraz częściowo świadczenia ze stosunku pracy nie świadczy jeszcze o nierzetelnym sprawowaniu zarządu . Strona powodowa okoliczności tej nie udowodniła, ponieważ nie wykazała, iż sytuacja finansowa zarządzanego przedsiębiorstwa umożliwiała zaspokojenie jego wszystkich wierzycieli, a burmistrz tego nie czynił. O nierzetelnym sprawowaniu zarządu nie świadczy również fakt, iż do jego wykonywania Burmistrz Gminy Miasto M. M. przystąpił na podstawie nieprawomocnego postanowienia wydanego przez Sąd Rejonowy w P., sygn. akt I Co […] w dniu […] stycznia 2006 r. Postanowienie takie podlega natychmiastowemu wykonaniu w rozumieniu art.777§1 k.p.c. w zw. z art.743 k.p.c. Apelujący nie wykazał również, iż pozwana dopuściła się nieprawidłowości w sprawowaniu zarządu, a w szczególności, że brak złożenia z niego sprawozdania spowodował szkodę w jego mieniu kwocie 19.093.272,32 zł. Sąd I instancji wyjaśnił także przyczyny niemożności sprzedaży na rzecz powoda dwóch nieruchomości gruntowych : o pow. 1031 m² położonej przy ul. […] oraz nieruchomości gruntowej o pow. 1672 m² położonej przy ul. […], które pozostawały w użytkowaniu wieczystym Spółdzielni […]. Podkreślić należy, iż z uwagi na stwierdzenie nieważności §3 pkt 5 oraz §5 umowy sprzedaży z dnia […] września 2002 r., należy uznać, że zobowiązanie Gminy Miasta M. M. w tym zakresie od chwili zawarcia umowy w ogóle nie istniało. Odnośnie braku wydania sieci energetycznej zasilającej urządzenia przedsiębiorstwa Sąd Okręgowy podniósł, iż powód nie wykazał aby była ona przedmiotem sprzedaży. Sąd nie pominął także okoliczności, że powód pismem z dnia […] marca 2006 r. powołując się na § 18 ust. 1 umowy o świadczenie usług złożył oświadczenie o rozwiązaniu w/w umowy z dniem […] kwietnia 2006 r. Ustalił również, iż wcześniej, bo pismem z dnia […] kwietnia 2005 r. burmistrz miasta działając na podstawie § 18 ust. 1 wypowiedział przedmiotową umowę ze skutkiem na dzień […] maja 2005 r. Z uwagi na fakt złożenia przez obie strony oświadczeń w przedmiocie wypowiedzenia umowy, Sąd Okręgowy powinien( czego nie uczynił) ustalić, które z powyższych oświadczeń było skuteczne. Rozwiązanie umowy o świadczenie usług za wypowiedzeniem przewidziane przez strony w §18 ust.1 jest zgodne z art.746§1 k.c. w zw. z art.750 k.c.. Nawet w przypadku jego niezastrzeżeni każda ze stron mogłaby dokonać wypowiedzenia bezpośrednio na podstawie wyżej wymienionych przepisów. Przyznają one każdej ze stron umowy o świadczenie usług uprawnienie kształtujące do jednostronnego rozwiązania zobowiązania z niej wynikającego. Dopuszczalność wypowiedzenia w każdym czasie umowy o świadczenie usług zawartej na czas oznaczony potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 września 2004 r., IV CK 640/03, OSNC 2005/9/157). Pozwana nie udowodniła, iż jej oświadczenie woli zawarte w piśmie z dnia […] kwietnia 2005 r. zostało złożone powodowi (w aktach sprawy brak bowiem dowodu jego doręczenia) ponadto okolicznością bezsporną jest fakt, iż umowa była przez strony wykonywana po upływie wskazanego w nim okresu wypowiedzenia. W toku procesu żadna ze stron nie twierdziła, iż umowa o świadczenie usług ciepłowniczych została rozwiązana w wyniku wypowiedzenia dokonanego przez Gminę Miasto M. M. Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż do rozwiązania umowy o świadczenie usług ciepłowniczych doszło dopiero na skutek złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy przez powoda w piśmie z dnia […] marca 2006 r. Okres wypowiedzenia upłynął w dniu […] kwietnia 2006 r. Oświadczenie to zostało złożone już po objęciu zarządu nad przedsiębiorstwem powoda przez burmistrza pozwanej gminy. Po tej dacie nie doszło do ponownego zawarcia przez strony umowy o świadczenie usług ciepłowniczych. Wprawdzie wyrokiem z dnia […] września 2006 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w P. w sprawie z powództwa Gminy Miasta M. M. skierowanego przeciwko powodowi o świadczenie usług ciepłowniczych zobowiązał W. K. do świadczenia na rzecz Gminy Miasto M. M. usług ciepłowniczych zgodnie z warunkami zawartymi w umowie z dnia […] września 2002 r., tj. w sposób umożliwiający przestrzeganie zasad bezpieczeństwa energetycznego oraz pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania na ciepło, lecz powyższe orzeczenie nie zastępuje umowy. Do zawarcia umowy w wykonaniu wyroku nie doszło o czym świadczy treść pisma powoda , zawierającego ofertę zawarcia umowy o świadczenie usług ciepłowniczych z dnia […]października 2006 r.( oferta k-141). Ponieważ nastąpiło rozwiązanie umowy o świadczenie usług ciepłowniczych na skutek wypowiedzenie przez powoda, to apelujący po dacie ustania stosunku zobowiązaniowego nie mógł skutecznie od tej samej umowy odstąpić. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie budzi również wątpliwości, iż jego oświadczenie zawarte w piśmie z dnia […] marca 2006 r. dotyczyło wypowiedzenia umowy(co wprost wynika z jego jednoznacznej treści ) a nie odstąpienia od niej. Rację ma Sąd Okręgowy, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy nie zachodziły podstawy faktyczne i prawne ( wskazane przez skarżącego art.491 k.c. i art.493 k.c.) do rozwiązania umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług ciepłowniczych na skutek złożenia przez powoda w toku procesu oświadczenia o odstąpieniu od nich ( oświadczenie zawarte w piśmie procesowym z dnia […] stycznia 2007 r. k- 256).

Zasadne jest stanowisko Sądu i instancji, iż obie zawarte pomiędzy stronami w dniu […] września 2002 r. umowy były ważne. Nieważność § 3 ust. 5 oraz § 5 umowy z dnia […] września 2002 r. stwierdzona wyrokiem Sądu Rejonowego w P. z dnia […] lutego 2007 r. , sygn. akt I C […] nie powodowała nieważności umowy sprzedaży w pozostałej części. Sąd Apelacyjny podziela w tej kwestii argumentację Sądu Okręgowego przytoczoną w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Tym bardziej nie mogła spowodować nieważności umowy o świadczenie usług ciepłowniczych, która pomimo niewykonania przez pozwaną zobowiązania z §5 umowy sprzedaży mogła być i w rzeczywistości była wykonywana. Nie doszło także do naruszenia art. 37 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.( tekst jedn. Dz.U. z 2004 Nr 261, poz.2603 z późn. zm.) o gospodarce nieruchomościami . Powyższy przepis nie miał bowiem zastosowania przy zawieraniu pomiędzy stronami umowy sprzedaży w ramach zamówienia publicznego z wolnej ręki w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na świadczenie usług ciepłowniczych wraz ze sprzedażą majątku służącego świadczeniu tych usług na terenie miasta M. M. na podstawie art.71 ust.1 a w zw. z art.71 ust.1 pkt 4 ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych , art.18 ust.2 pkt 9 lit h ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art.19 ust.2 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 16 listopada 1998 r. o finansach publicznych oraz art.3 i 4 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej. Powyższe przepisy, jako lex specialis, wyłączały zastosowanie art.37 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Pozwana przy użyciu środków dowodowych w postaci dowodów z dokumentów prywatnych i urzędowych(uchwały Rady Miejskiej w M. M. z dnia […] kwietnia 2001 r., Nr […], uchwały zarządu Miasta M. M. z dnia […] września 2002 r. Nr […] wraz z załącznikiem nr 1, pisma do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z dnia […] lipca 2002 r. , decyzji Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z dnia […] sierpnia 2002 r., Nr […] oraz oferty powoda z dnia […] lipca 2002 r. i wyciągów z biuletynu zamówień Publicznych k-346-362) wykazała, iż postępowanie poprzedzające zawarcie pomiędzy stronami umów zostało przeprowadzone w sposób zgodny z przepisami prawa. Z uwagi na powyższe bezzasadny jest zarzut naruszenia art.415 k.c. W tym miejscu należy dodać, iż w przypadku deliktowej odpowiedzialności pozwanej jej podstawą co do zasady powinien być art.416 k.c., a nie wskazany przez skarżącego art.415 k.c.

Sąd Apelacyjny nie podziela natomiast stanowiska Sądu Okręgowego, że z uwagi na bezterminowe zastrzeżenie w § 7 umowy sprzedaży prawa odkupu na rzecz pozwanej nieruchomości i ruchomości nabytych na w wyniku jej zawarcia zastrzeżenia takie jest nieważne. Zgodnie z treścią art.593 k.c. prawo odkupu może być zastrzeżone na czas nie przenoszący lat pięciu; dłuży termin ulega skróceniu do lat pięciu. W interesie kupującego ustawodawca w powyższym przepisie wprowadził normą bezwzględnie obowiązującą, granicę maksymalnego terminu realizacji prawa odkupu na lat pięć. Początkiem biegu terminu jest data zawarcia umowy. W ocenie Sądu Apelacyjnego w przypadku braku określenia terminu należy uznać, iż jest to termin pięcioletni( skoro strony nie postanowiły inaczej), a zastrzeżenie odkupu jest ważne. Natomiast Sąd I instancji prawidłowo określił charakter tego uprawnienia prawnokształtującego przysługującego sprzedawcy. Prawo odkupu nie przekształca umowy sprzedaży w umowę zawartą pod warunkiem rozwiązującym, a więc uregulowanie zawarte w art.593 k.c. nie jest wyjątkiem od reguły z art.157 k.c. Umowa sprzedaży , w które zastrzeżono prawo odkupu ma charakter umowy definitywnej, która nie ogranicza uprawnień prawnorzeczowych kupującego. Kupujący może , ale nie musi wykonać prawo odkupu. Skoro strony zawierając umowę zastrzegły na rzecz sprzedawcy jedynie prawo odkupu , to nieskorzystanie przez Gminę Miasto M. M. z tego uprawnienia nie może zostać uznane jako niewykonanie zobowiązania w rozumieniu art.471 k.c. Dodatkowo należy jedynie zauważyć, iż realizacja przez pozwaną praw odkupu na warunkach wskazanych w umowie a więc za cenę sprzedaży byłaby ekonomicznie nieuzasadniona w sytuacji, gdy na nieruchomościach istnieją ograniczone prawa rzeczowe w postaci 6 hipotek, których wartość przewyższa kwotę 10.000.000 zł (por. operat szacunkowy biegłego Z. P. k- 81).

Uznając apelację za bezzasadna Sąd Apelacyjny na podstawie art.385 k.p.c. orzekł o jej oddaleniu. Rozstrzygnięcie o kosztach procesu zapadło na podstawie art.98§1 i §3 k.p.c. w zw. z art.108§1 k.p.c. i art.391§1 k.p.c.