Prawo odkupu i jego wykonanie (art. 593 k.c.)
Prawo odkupu (art. 593 -595 k.c.)
Wykonanie prawa odkupu, będące jednostronną czynnością prawną, polega na złożeniu kupującemu przez uprawnionego oświadczenia woli o wykonaniu tego uprawnienia.
W odniesieniu do nieruchomości jednostronne oświadczenie woli uprawnionego o skorzystaniu z prawa odkupu rodzi obowiązek przeniesienia (z powrotem) prawa własności, czyli wykonania czynności rozporządzającej (zob. uchwała SN z 27 kwietnia 1994 r., III CZP 60/94).
Prawo to jest skuteczne między stronami. Jednakże w odniesieniu do nieruchomości prawo odkupu może zostać wpisane do księgi wieczystej (zob. art. 17 u.k.w.h.), co wywołuje ten skutek prawny, że nabywca nieruchomości nabywa ją wraz z tym obciążeniem. W takiej sytuacji uprawniony z tytułu prawa odkupu ujawnionego w księdze wieczystej będzie mógł wykonać to prawo w stosunku do osoby, która nabyła nieruchomość obciążoną tym prawem (art. 16 ust. 2 i art. 17 u.k.w.h.), co prowadzi do powstania po stronie aktualnego właściciela obowiązku zawarcia umowy zobowiązującej do przeniesienia własności na rzecz uprawnionego z tytułu prawa odkupu.
Wyrok SN z dnia 10 stycznia 2023 r., II CSKP 518/22
Standard: 71539 (pełna treść orzeczenia)
Dopuszczalne jest zastrzeżenie prawa odkupu również po zawarciu umowy sprzedaży.
Przyjmuje się, że zastrzeżenie prawa odkupu ma charakter dwustronnej umowy o charakterze zobowiązującym, w której kupujący zobowiązuje się do powrotnego przeniesienia na sprzedającego prawa własności przedmiotu sprzedaży w przypadku skorzystania przez niego z prawa odkupu.
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 24 października 2012 r., I ACa 764/12
Standard: 71543 (pełna treść orzeczenia)
Prawo odkupu nie przekształca umowy sprzedaży w umowę zawartą pod warunkiem rozwiązującym, a więc uregulowanie zawarte w art. 593 KC nie jest wyjątkiem od reguły z art. 157 KC. Umowa sprzedaży, w której zastrzeżono prawo odkupu ma charakter umowy definitywnej, która nie ogranicza uprawnień prawnorzeczowych kupującego. Kupujący może, ale nie musi wykonać prawo odkupu. Skoro strony zawierając umowę zastrzegły na rzecz sprzedawcy jedynie prawo odkupu, to nieskorzystanie przez Gminę Miasto M. M. z tego uprawnienia nie może zostać uznane jako niewykonanie zobowiązania w rozumieniu art. 471 KC.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 11 grudnia 2008 r., I ACa 395/08
Standard: 71542 (pełna treść orzeczenia)