Wyrok z dnia 2023-07-28 sygn. I OSK 1014/21

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Zgierski Sędziowie: Sędzia NSA Piotr Przybysz Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) Protokolant asystent sędziego Marek Szwed-Lipiński po rozpoznaniu w dniu 28 lipca 2023 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. i R. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 17 lutego 2021 r. sygn. akt II SA/Łd 840/20 w sprawie ze skargi R. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] września 2020 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia wychowawczego 1. uchyla pkt 1 zaskarżonego wyroku a także uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] maja 2020 r., nr [...] w zakresie terminu, 2. oddala skargę kasacyjną Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. w pozostałym zakresie, 3. oddala skargę kasacyjną R.B. w całości, 4. odstępuje od zasądzenia od R. B. na rzecz Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 17 lutego 2021 r., II SA/Łd 840/20 w sprawie ze skargi R. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia [...] września 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy prawa do świadczenia wychowawczego: stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] maja 2020 r. w zakresie terminu (pkt 1.), oddalił skargę w pozostałym zakresie (pkt 2.), odstąpił od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania sądowego w całości (pkt 3.).

Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:

Decyzją z dnia [...] września 2020 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł., na podstawie art. 27 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 2 pkt 1 i art. 5 ust. 2a ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz.U.2019.2407 ze zm.), dalej jako "ustawa 500+", utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] maja 2020 r., zmieniającą prawo do świadczenia wychowawczego na dzieci – K.B. i A. B. w ten sposób, że odmówiono R. B. prawa do świadczenia wychowawczego na ww. dzieci w okresie od dnia 1 października 2019 r. W uzasadnieniu tej decyzji Kolegium wskazało, że zmiana, w trybie art. 27 ust. 1 ustawy 500+, decyzji przyznającej R. B. prawo do świadczenia wychowawczego na ww. dzieci jest wynikiem ujawnienia, iż skarżący od października 2019 r. zaprzestał wspólnego zamieszkiwania z dziećmi i wobec tego zaprzestał sprawowania nad nimi opieki. Ustawodawca w art. 4 ust. 2 pkt 1 i art. 5 ust. 2a ustawy 500+ przypisuje istotne znaczenie rzeczywistemu, wspólnemu zamieszkiwaniu dziecka z osobą uprawnioną do świadczenia wychowawczego i pozostawaniu dziecka na jej utrzymaniu. Wspólne zamieszkiwanie z dzieckiem jest warunkiem koniecznym przyznania świadczenia wychowawczego. W przypadku rodzica, który zaprzestał wspólnego zamieszkiwania z dzieckiem, a tym samym zaprzestał sprawowania nad nim opieki, nie ma możliwości przyznania mu prawa do świadczenia wychowawczego, bowiem nie spełnia on ustawowej przesłanki do świadczenia wychowawczego, o której mowa w art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy 500+. W ocenie Kolegium, przeprowadzone postępowanie wykazało, że w sprawie nie ma zastosowania wyjątek, o którym mowa w art. 5 ust. 2a ustawy 500+, stanowiący o opiece naprzemiennej wynikającej z orzeczenia sądu. Przekazywanie przez R. B. matce dzieci środków finansowych w kwotach odpowiadających wysokości świadczenia wychowawczego, pozostaje bez wpływu na podjęte w sprawie rozstrzygnięcie. Nadto Kolegium wskazało, że uznanie za nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego i żądanie jego zwrotu, wykracza poza przedmiot postępowania w sprawie, którym pozostaje zmiana prawa do świadczenia wychowawczego. Kwestia nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego i żądanie jego zwrotu może być natomiast przedmiotem odrębnego postępowania.

Skargę na ww. decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. złożył R.B. podnosząc, że w momencie złożenia wniosku o świadczenie wychowawcze zamieszkiwał wspólnie z dziećmi, które pozostawały na jego utrzymaniu. W późniejszym okresie sytuacja rodzinna uległa zmianie, z uwagi na postawę matki dzieci – K. B., z której winy doszło do rozpadu pożycia małżeńskiego i skarżący zmuszony został do wyprowadzenia się z domu rodzinnego. Zdaniem skarżącego, ewentualnie z datą zaprzestania zamieszkiwania wspólnie z synami winno dojść do wydania decyzji o odmowie prawa skarżącemu. Skarżący podniósł nadto, że rodzice kierując się dobrem małoletnich dzieci porozumieli się, że to skarżący będzie pobierał świadczenie wychowawcze na rzecz K. B. i A. B. i kwoty tego świadczenia były każdorazowo przekazywane matce dzieci – K.B.

W odpowiedzi na tę skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł.wniosło o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stwierdził, że skarga zasługuje na częściowe uwzględnienie, jednakże z innych przyczyn niż w niej wskazywane, tj. w zakresie terminu z uwagi na nieważność decyzji w tym zakresie, w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., a to przez zamieszczenie w ww. decyzji tegoż elementu rozstrzygnięcia. Natomiast formułowane w skardze zarzuty wobec tej decyzji w zakresie odmowy przyznania świadczenia wychowawczego na dzieci, Sąd I instancji uznał za niezasadne.

Sąd podniósł dalej, że stanowiący podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji przepis art. 27 ust. 1 ustawy 500+ nie upoważnia organu do zamieszczenia w decyzji odmawiającej przyznania świadczenia wychowawczego terminu. Stosownie bowiem do tego przepisu "organ właściwy oraz wojewoda mogą bez zgody strony zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wychowawczego, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna mająca wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, członek rodziny nabył prawo do świadczenia wychowawczego w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, osoba nienależnie pobrała świadczenie wychowawcze lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego". Również żaden inny przepis tej ustawy nie zezwala na określenie w decyzji terminu pozbawienia prawa do świadczenia wychowawczego. Nie jest zatem dopuszczalne zamieszczenie terminu w rozstrzygnięciu decyzji. Sąd I instancji podkreślił, że decyzja zmieniająca wcześniejszą pozytywną dla strony decyzję i odmawiająca przyznania świadczenia wychowawczego ma charakter konstytutywny, kształtuje bowiem na nowo sytuację prawną podmiotu uprawnionego do świadczenia, pozbawiając dotychczasowego prawa do tego świadczenia. Wyraźnie na to wskazuje brzmienie art. 27 ust. 1 ustawy 500+, odwołujące się do zmiany jej sytuacji faktycznej, czego wyrazem jest ta jego część, w której ustawodawca postanowił, że "jeśli uległa zmianie sytuacja rodzinna mająca wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, członek rodziny nabył prawo do świadczenia wychowawczego w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, osoba nienależnie pobrała świadczenie wychowawcze lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego". Oczywistym jest więc, że ustawodawca powiązał prawo do świadczenia z aktualną sytuacją podmiotu uprawnionego do świadczenia, a zmiana tej sytuacji rzutująca na to prawo musi skutkować zmianą dotychczasowej decyzji.

W zakresie odmowy przyznania skarżącemu świadczenia wychowawczego Sąd I instancji stwierdził, że postępowanie dowodowe zostało w tej sprawie przeprowadzone prawidłowo. Zakres tego postępowania określa podstawę decyzji odmownej i relewantne prawnie okoliczności rzutujące na przyznane prawo do świadczenia. Celem przyznania świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka (podopiecznego), opieką nad nim i zaspokajaniem jego potrzeb, tym samym opiekun prawny, który wnosi o wypłatę tego świadczenia musi sprawować nad nim faktyczną opiekę, uczestniczyć w jego wychowywaniu, czy też zaspokajać potrzeby życiowe podopiecznego. Okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia o utracie prawa do świadczenia, tj. niezamieszkiwanie z dziećmi zostały przyznane przez skarżącego w piśmie z dnia [...] maja 2020 r. i są potwierdzone w skardze. Zdaniem Sądu I instancji, nie ma więc wątpliwości, że skarżący przestał spełniać zasadniczą przesłankę przyznania świadczenia wychowawczego – zamieszkiwania z dziećmi. Sąd uznał nadto, że nie znajduje potwierdzenia w aktach sprawy argument skarżącego o niezawiadomieniu o możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym sprawy.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiodło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł., zaskarżając wyrok w części dotyczącej pkt 1 i 3., zarzucając naruszenie:

I. prawa materialnego tj.:

1) art. 27 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 2 pkt 1, art. 13a ust. 1 i art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy 500+ w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2019.924), dalej jako "ustawa zmieniająca", oraz w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. przez błędną wykładnię i przyjęcie, że w decyzji wydanej na podstawie tego przepisu nie jest możliwe wskazanie terminu, od którego świadczenie wychowawcze nie przysługuje, w sytuacji gdy w decyzji wydanej na podstawie tego przepisu jest nie tylko możliwe ale i potrzebne, w przypadku nienależnie pobranego świadczenia, wskazanie terminu, od którego świadczenie wychowawcze nie przysługuje wnioskodawcy, bo świadczenie wychowawcze przyznawane jest tylko na dany okres od dnia 1 czerwca do dnia 31 maja roku następnego, w okolicznościach niniejszej sprawy od dnia 1 października 2019 r. do 31 maja 2021 r., a zatem wnioskodawca powinien wiedzieć od kiedy to świadczenie mu się nie należy;

2) art. 156 § 1 pkt 2 w zw. z art. 9 k.p.a. i art. 27 ust. 1, art. 4 ust. 2 pkt 1, art. 13a ust. 1 i art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy 500+ w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy zmieniającej i w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. przez niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] maja 2020 r. w części odnoszącej się do terminu, od którego R. B. nie przysługuje świadczenie wychowawcze na synów – K.B. i A. B. została wydana bez podstawy prawnej i na podstawie przepisu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. należy stwierdzić nieważność decyzji w tym zakresie, w sytuacji gdy przepis art. 27 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 2 pkt 1, art. 13a ust. 1 i art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy 500+ w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy zmieniającej stanowi wystarczającą podstawę prawną wskazania w decyzji terminu, od którego świadczenie wychowawcze nie przysługuje R. B. i brak jest podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji w tej części w zakresie terminu na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.;

II. przepisów postępowania w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy tj. :

1) art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i art. 141 § 4 p.p.s.a. oraz w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. przez stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej jej decyzji Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] maja 2020 w części tyczącej terminu na podstawie przepisu art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a. a więc w przypadku naruszenia przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, w sytuacji gdy podstawą prawną tego stwierdzenia nieważności mógł być jedynie przepis art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.;

2) art. 145 § 1 pkt 2 w zw. z art. 151 i art. 141 § 4 p.p.s.a. w zw. z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. polegające na stwierdzeniu nieważności zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej jej decyzji Prezydenta Miasta Ł. z dnia [...] maja 2020 r. w części odnoszącej się do terminu, od którego R. B. nie przysługuje świadczenie wychowawcze na rzecz synów, z powodu przyjęcia, że brak jest podstawy prawnej do wskazania tego terminu, w sytuacji gdy z przepisu art. 27 ust. 1 w zw. z art. 4 ust. 2 pkt 1, art. 13a ust. 1 i art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy 500+ w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy zmieniającej wynikała podstawa prawna do wskazania w decyzji terminu, od którego świadczenie wychowawcze nie przysługuje R. B. i brak było podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji w tej części;

W oparciu o powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i oddalenie skargi także w tej części oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego wg norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej powyższe zarzuty szerzej umotywowano.

Skargę kasacyjną od ww. wyroku wywiódł również R. B., zaskarżając wyrok w części dotyczącej pkt 2., zarzucając:

I. obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na wynik sprawy, a to: a) art. art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a. przez oddalenie skargi, w sytuacji istnienia przesłanek do jej uwzględniania i uchylenia zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej jej decyzji Prezydenta Miasta Ł.;

b) art. 7, art. 77 i art. 107 k.p.a. przez:

- wydanie decyzji z naruszeniem zasady praworządności,

- wydanie decyzji z naruszeniem zasady uwzględniania słusznego interesu obywateli oraz pogłębiania zaufania organów administracji publicznej,

- wydanie przez organ niekorzystnego dla strony rozstrzygnięcia w sytuacji, gdy było możliwe rozstrzygnięcie sprawy zgodnie ze słusznym interesem strony;

- nienależyte wyjaśnienie okoliczności sprawy wskutek niedostatecznego zebrania i rozpatrzenia materiału dowodowego, pominięciu okoliczności, iż data zaprzestania zamieszkiwania R. B. z dziećmi nie jest tożsama z datą, od której przyznano skarżącemu świadczenie;

c) art. 134 p.p.s.a. w zw. z art. 141 § 4 p.p.s.a. polegające na niewystarczającym uzasadnieniu decyzji, w szczególności przez brak odniesienia się do wszystkich zarzutów skarżącego;

II. naruszenie prawa materialnego, a to:

- art. 4 ust. 1 pkt. Ustawy 500+ przez błędną wykładnię, a w konsekwencji niezasadne uznanie, iż otrzymane świadczenie wychowawcze nie zostało wykorzystane na wychowanie dzieci, w tym potrzeby związane z opieką i zaspokojeniem potrzeb dzieci, w sytuacji gdy w całości zostało ono przeznaczone na powyższe potrzeby;

- art. 4 ust. 2 pkt. 1 ustawy 500+ przez błędną wykładnię skutkującą ustaleniem, iż w niniejszej sprawie nie zostały spełnione przesłanki z tegoż artykułu;

- art. 13a ust. 1 ustawy 500+ przez niezasadne zastosowanie i wydanie decyzji o odmowie prawa skarżącego do świadczenia wychowawczego na dwoje dzieci;

- art. 15 ust. 1 ustawy 500+ przez niezastosowanie w sytuacji, w której z dużą dozą prawdopodobieństwa na skutek przeprowadzonej weryfikacji doszłoby do rozwiania wszelkich wątpliwości.

- art. 27 ust. 1 ustawy 500+ przez niezasadne zastosowanie i zmianę decyzji w zakresie prawa R. B. do świadczenia wychowawczego, a w konsekwencji wydanie decyzji od odmowie tegoż prawa na dwoje dzieci w sytuacji gdy brak było podstaw do powyższego.

W oparciu o powyższe zarzuty wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części na podstawie art. 179a p.p.s.a. i ponowne rozpoznanie sprawy Sąd I instancji, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Łodzi, uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i rozpoznanie skargi oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania wg norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej powyższe zarzuty szerzej umotywowano.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Naczelny Sąd Administracyjny stosownie do art. 183 § 1 p.p.s.a. rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod uwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W niniejszej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, o jakich mowa w art. 183 § 2 p.p.s.a. oraz nie zachodzi żadna z przesłanek, o których mowa w art. 189 p.p.s.a., które Naczelny Sąd Administracyjny rozważa z urzędu dokonując kontroli zaskarżonego skargą kasacyjną wyroku.

Przedmiotowa sprawa dotyczy uchylenia prawa do świadczenia wychowawczego w trybie art. 27 ustawy 500+, w sytuacji gdy otrzymujący to świadczenie ojciec dzieci przestał z nimi wspólnie zamieszkać w toku wypłaty przyznanego świadczenia. Okoliczności sprawy i zarzuty obu skarg kasacyjnych prowadzą do konieczności udzielenia odpowiedzi w kilku kwestiach. Najdalej idącą jest kwestia istnienia podstawy prawnej do wskazania terminu uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia wychowawczego w decyzji wydanej w trybie art. 27 ustawy 500+. Sąd I instancji doszedł do przekonania, iż powyższa regulacja prawna nie wskazuje na termin, od którego prawo do świadczenia wychowawczego mogłoby zostać zmienione lub uchylone. Skoro zaś z treści art. 27 ustawy 500+ nie wynika możliwość wskazania takiego terminu, to brak jest podstawy prawnej do podjęcia rozstrzygnięcia w tej kwestii, w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Powyższe skutkowało stwierdzeniem zaskarżonym wyrokiem nieważności decyzji obu instancji w zakresie wskazującym datę uchylenia prawa skarżącego do świadczenia wychowawczego. Od kwestii tej wypada rozpocząć uwagi o zasadności zarzutów kasacyjnych.

Stosownie do art. 28 ustawy 500+, w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się przepisy k.p.a. Nie ulega natomiast wątpliwości, iż elementy decyzji administracyjnej określa art. 107 § 1 k.p.a., przy czym przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja (art. 107 § 2 k.p.a.). Przepis art. 27 ustawy 500+, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji, stanowił, iż organ właściwy oraz wojewoda mogą bez zgody strony zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wychowawczego, jeżeli uległa zmianie sytuacja rodzinna mająca wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, członek rodziny nabył prawo do świadczenia wychowawczego w innym państwie w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, osoba nienależnie pobrała świadczenie wychowawcze lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego (ust. 1). Zmiana rozstrzygnięcia dotyczącego prawa do świadczenia wychowawczego na korzyść strony nie wymaga jej zgody (ust. 2). Trafnie dostrzega Sąd I instancji, iż przepis ten nie zawiera informacji o terminie, od którego winna zostać orzeczona zmiana lub uchylenie prawa do świadczenia wychowawczego. Powyższy pogląd Sądu I instancji został jednak oparty na błędnym założeniu, że podstawą orzekania w sprawie są przepisy, nie zaś normy prawne z tych przepisów dekodowane w drodze reguł wykładni prawa. Normę prawną rekonstruuje się z całokształtu obowiązujących przepisów prawnych, a wykładnia prawa będąc operacją myślową dokonywaną przy wykorzystaniu wszystkich trzech grup dyrektyw interpretacyjnych (językowych, systemowych, funkcjonalnych) nie może ograniczać się do wykładni językowej jednego przepisu lecz jest operacją, w toku której dokonuje się przekładu zbioru przepisów prawa stanowionego na zbiór norm postępowania równoznaczny jako całość z danym zbiorem przepisów (vide: wyrok TK z dnia 10 grudnia 2002 r., P 6/02, OTK-A 2002/7/91). Oczywiste jest, że jednakowe rezultaty interpretacji otrzymane wg tych trzech typów dyrektyw wzmacniają uzyskany rezultat wykładni, natomiast różnice rezultatów wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej wymagają podjęcia decyzji o pierwszeństwie któregoś z nich (vide: M. Zieliński, Clara non sunt interpretanda – mity i rzeczywistość, ZNSA 2012/6/18-21; M. Zieliński, Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, LexisNexis 2012, s. 238 – 239). Zasadnie w takiej sytuacji autor kasacji wskazuje na nieuwzględnienie w procesie wykładni tegoż przepisu terminowego charakteru prawa do świadczenia wychowawczego. Takiż charakter owego prawa wynika z wielu przepisów ustawy 500+, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonej decyzji, m.in. art. 4 ust. 3, który stanowi, iż świadczenie wychowawcze przysługuje do dnia ukończenia przez dziecko 18. roku życia; z przepisów art. 18 ust 1 i 2 stanowiących, iż prawo do świadczenia wychowawczego ustalane jest na okres od dnia 1 czerwca do dnia 31 maja roku następnego, a nadto prawo to ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami, do końca okresu, o którym mowa w ust. 1, nie wcześniej niż od dnia odpowiednio urodzenia się dziecka, objęcia dziecka opieką, przysposobienia dziecka lub umieszczenia dziecka w domu pomocy społecznej; art. 7 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej, wskazujący, iż w sprawach z wniosków o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego złożonych i nierozpatrzonych do dnia 30 czerwca 2019 r. prawo do świadczenia wychowawczego ustala się na okres do dnia 30 września 2019 r., zaś w sprawach z wniosków o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego złożonych po dniu 30 czerwca 2019 r. prawo do świadczenia wychowawczego ustala się na okres do dnia 31 maja 2021 r. Jednocześnie wypada dostrzec, iż przepis art. 13a ust. 1 zdanie drugie ustawy 500+ stanowi, iż m.in. odmowa przyznania świadczenia wychowawczego, uchylenie lub zmiana prawa do świadczenia wychowawczego wymagają wydania decyzji. Przepis ten, podobnie jak art. 27 ustawy 500+, nie wskazuje wprost na jakikolwiek termin określający prawo do świadczenia wychowawczego, a jednak nie budzi wątpliwości, iż stanowi podstawę prawną od wyznaczenia prawa do tegoż świadczenia w wyraźnie zakreślonym czasie. Odmowa przyznania świadczenia wychowawczego, uchylenie lub zmiana prawa już przyznanego, wynikają z konkretnych okoliczności sprawy, które występują i trwają w określonym czasie. Ich wystąpienie winno zostać uzewnętrznione w treści podjętego rozstrzygnięcia, limitując w czasie prawo do świadczenia wychowawczego. W okolicznościach badanej sprawy okoliczności przyjęte za podstawę uchylenia prawa do świadczenia wychowawczego miały źródło w treści art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy 500+ i wynikały z zaprzestania wspólnego zamieszkiwania ojca z dzieckiem, a więc wiązały się z odpadnięciem w określonym dniu kluczowej przesłanki prawa do świadczenia wychowawczego.

Uwzględniając powyższe okoliczności nie sposób bronić stanowiska, tak na gruncie dyrektyw celowościowych, jak i systemowych wykładni przepisu prawa, iż prawo do świadczenia wychowawczego przyznawane jest w sposób nie wyznaczony w czasie i w taki też sposób winno być uchylane lub zmieniane. Brak wskazania w art. 27, podobnie jak i w art. 13a ust. 1 zdanie drugie ustawy 500+, terminu uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia wychowawczego, nie oznacza jeszcze, iż prawo to może zostać przyznawane lub odbierane z pominięciem regulacji o jego terminowym charakterze, wynikającym m.in. z art. 4 ust. 2, ust. 3, art. 18 ust 1 i 2 ustawy 500+, czy też art. 7 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej. Pewność rozstrzygnięcia podjętego przez organy administracji, co do zakresu praw przyznanych lub odebranych stronie postępowania, nakazuje powyższe regulacje postrzegać łącznie i wyprowadzać normę postępowania, z której wynika podstawa prawna do wskazywania terminu uzyskania, zmiany lub utraty prawa do świadczenia wychowawczego. Wskazane powyżej okoliczności nakazują przyznać prymat dyrektywom funkcjonalnym i systemowym w rekonstruowaniu normy prawnej będącej podstawą ograniczenia w czasie prawa do świadczenia wychowawczego. Trafnie w powyższym kontekście autor kasacji wskazuje także na treść art. 9 k.p.a., normującą obowiązek organu administracji publicznej udzielania stronie postępowania pełnej informacji o okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy. Jakkolwiek przepis ten postrzegany jest jako źródło obowiązku organu w toku prowadzonego postępowania, to wypada zgodzić się, iż wydana w sprawie decyzja nie może pomijać funkcji informowania strony o zakresie przynależnych jej praw, o których właśnie rozstrzyga.

Tym samym nie można zgodzić się z Sądem I instancji, gdy wskazuje na brak na gruncie art. 27 i innych przepisów ustawy 500+, szczególnej podstawy prawnej, o której stanowi art. 107 § 2 k.p.a., do wskazania terminu zmiany lub uchylenia prawa do świadczenia wychowawczego, jako innego elementu, który powinna zawierać decyzja administracyjna. Organy orzekając zatem o uchyleniu skarżącemu prawa do świadczenia wychowawczego od dnia 1 października 2019 r., nie działały bez podstawy prawnej w zakresie wskazania powyższego terminu, a w konsekwencji rozstrzygnięcie w tym zakresie nie zostało podjęte bez podstawy prawnej, w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.

Trafnie zatem zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie art. 27 ust. 1 w zw. z art. 13a ust. 1 i art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy 500+ oraz w zw. z art. 7 ust. 2 ustawy zmieniającej, a także art. 9 i art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. w zakresie braku podstawy prawnej do wskazania w decyzji terminu, od któremu uchylono skarżącemu prawo do świadczenia wychowawczego.

W kontekście powyższych uwag, zasadnie zarzucono Sądowi I instancji także niekonsekwencję w przywołaniu podstawy prawnej wyrokowania. Skoro dostrzeżoną zaskarżonym wyrokiem wadą decyzji było jej wydanie w części bez podstawy prawnej, to w tej części wyrok Sądu I instancji winien znaleźć oparcie w przepisie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a., nie zaś w przepisie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) p.p.s.a., przewidzianym dla sytuacji stwierdzenia naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy.

Powyższe uwagi nie oznaczają bynajmniej, że w okolicznościach badanej sprawy organy prawidłowo określiły datę utraty tegoż prawa przez skarżącego, skoro decyzja organu I instancji z dnia [...] maja 2020 r., utrzymana w mocy zaskarżoną decyzją organu odwoławczego z dnia [...] września 2020 r., wskazywała [...] października 2023 r., jako dzień odmowy dalszego przysługiwania skarżącemu prawa do świadczenia wychowawczego. Powyższe wskazuje, że utrata prawa do powyższego świadczenia została orzeczona z datą wsteczną. Ugruntowane jest natomiast stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, iż utrata lub zmiana tegoż prawa w trybie art. 27 ustawy 500+ może nastąpić wyłącznie ze skutkiem ex nunc, a zatem na przyszłość. Na gruncie regulacji prawnej analogicznej do art. 27 ustawy 500+, tj. art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U.2020.111 ze zm.), dominujący jest również pogląd, iż decyzja wydawana na podstawie tegoż przepisu umożliwia zmianę sytuacji prawnej strony określonej już wcześniej wydaną decyzją, ale jedynie ze skutkiem na przyszłość, nie zaś ze skutkiem wstecznym (vide: wyrok NSA z dnia 20 marca 2012 r., I OSK 1919/11; wyrok NSA z dnia 29 listopada 2012 r., I OSK 945/12; wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2012 r., I OSK 1099/12; wyrok NSA z dnia 16 czerwca 2016 r., I OSK 15/15; wyrok NSA z dnia 10 marca 2017 r., I OSK 2409/15; wyrok NSA z dnia 27 września 2017 r., I OSK 196/16; wyrok NSA z dnia 29 kwietnia 2020 r., I OSK 54/20, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ).

Przy czym charakter konstytutywny decyzji nie przesądza o skutkach z niej wynikających, a udzielenie odpowiedzi na pytanie o to, jaki skutek ex tunc, czy ex nunc ma określone orzeczenie, związana jest nie z samym podziałem orzeczeń na konstytutywne oraz deklaratoryjne, ale zależy od właściwości stosunku materialnoprawnego oraz okoliczności faktycznych konkretnej sprawy (vide: M.Kamiński, Teoretyczne problemy podziału decyzji administracyjnych na deklaratoryjne i konstytutywne a zagadnienie ich skuteczności temporalnej, PPP 2008/5/47; wyrok SN z dnia 19 lutego 2009 r., III PO 7/08, OSNP 2010/17-18/222; wyrok NSA z dnia 30 kwietnia 2020 r., I OSK 1269/19, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Każdy akt stosowania prawa odnosi się bowiem do określonego stanu faktycznego i w związku z tym jego skutki prawne mogą być powiązane w czasie z zaistnieniem tego stanu faktycznego. Należy więc uznać, że akt konstytutywny, kreujący określone prawa i obowiązki pozostaje w związku z zaistnieniem przesłanek faktycznych stanowiących podstawę powstania określonych skutków prawnych. W takiej sytuacji konstytutywna decyzja może działać zarówno z mocą na przyszłość, jak i z mocą wsteczną. (vide: A.Mączyński, Skuteczność orzeczeń w postępowaniu cywilnym, Kraków 1974, s.151; wyrok NSA z dnia 28 października 2009 r., II GSK 153/09; wyrok NSA z dnia 3 stycznia 2013 r., I OSK 1129/12, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Przy czym, kreowanie skutków wstecznych których decyzji prawokształtujących należy odnieść tylko do sytuacji wynikających z prawa materialnego, a w szczególności do sytuacji, w których zastosowanie takiego skutku odbędzie się z korzyścią dla zainteresowanego (vide: wyrok SN z dnia 19 lutego 2007 r., III KRS 7/06, www.sn.pl/sites/orzecznictwo, wyrok NSA z dnia 28 października 2009 r., II GSK 153/09; wyrok NSA z dnia 3 stycznia 2013 r., I OSK 1129/12, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Sytuacja tego rodzaju nie ma miejsca w rozpoznawanej sprawie, bowiem żaden z przepisów ustawy 500+ nie wiąże skutku prawokształtującego z datą zaistnienia określonych okoliczności faktycznych, zaś uchylenie lub zmiana prawa do świadczenia wychowawczego w okolicznościach badanej sprawy nie następuje na korzyść strony. Stanowisko, że decyzja uchylająca lub zamieniająca prawo do świadczenia wychowawczego, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy 500+ ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc znajduje obecnie aprobatę w orzecznictwie sądów administracyjnych (vide: wyrok WSA w Lublinie z 18 października 2017 r., II SA/Lu 432/17; wyrok WSA w Warszawie z dnia 16 stycznia 2018 r., I SA/Wa 1759/17; wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 16 kwietnia 2019 r., II SA/Bd 70/19; wyrok NSA z dnia 7 lutego 2018 r., I OSK 1894/17, wyrok NSA z dnia 27 września 2017 r., I OSK 196/16; wyrok NSA z dnia 30 kwietnia 2020 r., I OSK 1269/19; wyrok NSA z dnia 28 kwietnia 2022 r., I OSK 1465/21; wyrok NSA z dnia 29 listopada 2022 r., I OSK 173/22, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ).

Odrębną kwestią od rozstrzygnięcia podjętego w trybie art. 27 ustawy 500+ jest możliwość domagania się przez organ zwrotu świadczeń nienależnie pobranych w trybie art. 25 ustawy 500+, co może mieć miejsce niezależnie od uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia wychowawczego w trybie art. 27 ustawy 500+ (vide: wyrok NSA z dnia 20 marca 2012 r., I OSK 1919/11; wyrok NSA z dnia 14 grudnia 2012 r., I OSK 1099/12; wyrok NSA z dnia 29 listopada 2012 r., I OSK 945/12; wyrok NSA z dnia 16 czerwca 2016 r., I OSK 15/15; wyrok NSA z dnia 10 marca 2017 r., I OSK 2409/15; wyrok NSA z dnia 27 września 2017 r., I OSK 196/16, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Jakkolwiek w trybie art. 27 ustawy 500+ nie będzie podlegało uchyleniu lub zmianie prawo do świadczenia wychowawczego, które zostało już skonsumowane, to nie stanowi to bariery, aby organ administracji wdrożył, w oparciu o materialnoprawną podstawę art. 25 ust. 1 ustawy 500+, postępowanie w sprawie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego i doprowadził do orzeczenia o jego zwrocie decyzją administracyjną (vide: wyrok NSA z dnia 30 kwietnia 2020 r., I OSK 1269/19, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Powyższe rozumienie relacji ww. przepisów istotnie ogranicza prawną doniosłość rozstrzygnięcia podejmowanego w trybie art. 27 ustawy 500+, przewidując możliwość jego wydania jedynie w okresie gdy jeszcze nie ekspirowało rozstrzygnięcie przyznające prawo do świadczenia wychowawczego, a tym samym prawo to nie zostało całkowicie skonsumowane, a ujawnione zostały okoliczności wskazujące na odpadnięcie materialnych podstaw przyznania tegoż prawa wskazanych w treści tegoż przepisu. Wypada przy tym dostrzec, iż przepis art. 27 ust. 1 ustawy 500+ nie ogranicza podstaw uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia wychowawczego wyłącznie do sytuacji nienależnie pobranego świadczenia. O ile zatem w przypadku wystąpienia okoliczności wskazujących na nienależnie pobrane świadczenie organ winien wydać decyzję w trybie art. 27 ust. 1 ustawy 500+ o uchyleniu albo zmianie prawa do świadczenia wychowawczego od dnia orzekania w przedmiotowej kwestii, w ten właśnie sposób określając termin uchylenia lub zmiany prawa do przedmiotowego świadczenia, o tyle w przypadkach ujawnienia okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, które wystąpią w przyszłości, zajdzie konieczność rozstrzygnięcia o uchyleniu lub zmianie tegoż prawa z określoną przyszłą datą. Nie pretendując do wyczerpującego wyliczenia tego rodzaju sytuacji, konieczność rozstrzygnięcia w powyższy sposób o granicach przedmiotowego prawa może dotyczyć takich sytuacji, jak choćby: wadliwe wskazanie w informacji o przyznaniu świadczenia wychowawczego daty końcowej tegoż prawa,

w sytuacji gdy osiągnięcie przez dziecko pełnoletności nastąpi wcześniej, gdy strona informuje organu o zaprzestaniu zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej od określonego dnia, który stanowi datę przyszłą, gdy drugi z rodziców dziecka uzyskał orzeczenia o opiece naprzemiennej albo gdy wydane w tym przedmiocie orzeczenie zostanie uchylone.

Uwzględniając przywołane powyżej okoliczności wypada zakwestionować decyzje organów obu instancji w zakresie w jakim organy określiły na dzień 1 października 2019 r. termin utraty przez skarżącego prawa do świadczenia wychowawczego. Charakter rozstrzygnięcia podejmowanego w trybie art. 27 ust. 1 ustawy 500+ nie pozwala aby uchylenie albo zmiana przyznanego prawa do świadczenia wychowawczego następowała z datą wsteczną.

Jak już była o tym mowa, zgodnie z art. 27 ustawy 500+ organ administracji może zmienić lub uchylić prawo do świadczenia wychowawczego m.in. wówczas gdy uległa zmianie sytuacja rodzinna mająca wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, osoba nienależnie pobrała świadczenie wychowawcze lub wystąpiły inne okoliczności mające wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego. Stosownie natomiast do treści przepisu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy 500+ świadczenie wychowawcze przysługuje matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca. Na gruncie powyższej regulacji nie budzi zastrzeżeń, że wspólne zamieszkiwanie rodzica z dzieckiem stanowi warunek prawa do świadczenia wychowawczego. Skarżący przyznał natomiast, iż od października 2019 r. zaprzestał zamieszkiwania z dziećmi. Okoliczność ta jest niekwestionowana zarzutami podniesionymi w kasacji, pomimo iż zarzuty te obejmują naruszenie m.in. art. 7 i art. 77 k.p.a. W takiej sytuacji należy potwierdzić wypełnienie co najmniej przesłanki zmiany sytuacji rodzinnej mającej wpływ na prawo do świadczenia wychowawczego, statuowanej treścią art. 27 ust. 1 ustawy 500+. To zaś pozwalało organowi podjęć rozstrzygnięcie na podstawie powyższej regulacji prawnej. Skoro zatem skarga kasacyjna nie tylko nie podważa ale wręcz przyznaje kluczowe dla niniejszej sprawy ustalenie, iż skarżący nie zamieszkuje wspólnie z dziećmi, to niezasadny jest zarzut naruszenia art. 7 k.p.a. W takiej sytuacji indyferentne prawnie są ewentualne wątpliwości co do sprawowanej opieki nad dzieckiem, uzasadniające, stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy 500+, przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego. Podobnie bez związku z podjętym rozstrzygnięciem pozostaje zarzut naruszenia art. 4 ust. 1 ustawy 500+. Przepis ten określa cel świadczenia wychowawczego, a zatem deklarowane przez skarżącego przekazywanie matce

dzieci środków uzyskiwanych tytułem świadczenia wychowawczego nie stoi na przeszkodzie decyzji o uchyleniu prawa do tegoż świadczenia w trybie art. 27 ustawy 500+. Okoliczności te natomiast mogą okazać się istotne w ewentualnym postępowaniu prowadzonym w oparciu o przepis art. 25 ww. ustawy.

Zarzuty naruszenia art. 77, art. 107 k.p.a. i art. 134 p.p.s.a. zawierają natomiast wadę konstrukcyjną z punktu widzenia wymagań art. 176 § 1 pkt 2) p.p.s.a., uniemożliwiającą na ich podstawie efektywną kontrolę zaskarżonego wyroku. Wymóg przytoczenia podstaw zaskarżenia i ich uzasadnienia nie jest spełniony, gdy skarga kasacyjna zawiera wywody zmuszające Naczelny Sąd Administracyjny do domyślania się, który przepis skarżący miał na uwadze, podnosząc zarzut naruszenia prawa. Naruszony przez sąd I instancji przepis musi być wyraźnie wskazany. Naczelny Sąd Administracyjny jest bowiem związany granicami skargi kasacyjnej i nie ma kompetencji do dokonywania za wnoszącego skargę kasacyjną wyboru, który przepis prawa został naruszony. Stanowi to powinność autora skargi kasacyjnej, który jest profesjonalnym pełnomocnikiem strony. Jeżeli przepis dzieli się na kilka jednostek redakcyjnej (np. paragrafy, ustępy, punkty, litery), to przez przytoczenie podstaw kasacyjnych rozumieć należy dokładne wskazanie tych przepisów prawa, które – zdaniem autora skargi kasacyjnej – zostały naruszone przez sąd wydający zaskarżone orzeczenie. Wymóg skutecznie wniesionej skargi kasacyjnej jest spełniony gdy wskazuje ona jako naruszony konkretny przepis, z podaniem numeru konkretnej jednostki redakcyjnej przepisu. Tylko tak sprecyzowany zarzut pozwala ustalić granice zaskarżenia (vide: postanowienie SN z dnia 7 kwietnia 1997 r. sygn. akt III CKN 29/97, OSNC 1997/6-7/96; wyrok NSA z dnia 29 stycznia 2008 r. sygn. akt I OSK 2034/06; wyrok NSA z dnia 10 maja 2011 r. sygn. akt II OSK 2520/10; wyrok NSA z dnia 14 marca 2013 r. sygn. akt I OSK 1799/12, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Zarzuty naruszenia art. 77, art. 107 k.p.a. i art. 134 p.p.s.a. powyższego wymogu nie wypełniają.

Nie można także potwierdzić zasadności postawionego w obu skargach kasacyjnych zarzutu naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Zgodnie z tym przepisem uzasadnienie powinno zawierać zwięzłe przedstawienie stanu sprawy, zarzutów podniesionych w skardze, stanowisk pozostałych stron, podstawę prawną rozstrzygnięcia oraz jej wyjaśnienie. W ramach rozpatrywania zarzutu naruszenia owego przepisu Naczelny Sąd Administracyjny zobowiązany jest jedynie do kontroli zgodności uzasadnienia zaskarżonego wyroku z wymogami wynikającymi z tej normy prawnej. O naruszeniu tego przepisu można zatem mówić w przypadku gdy uzasadnienie wyroku nie zawiera jednego z ww. elementów. W skardze kasacyjnej nie podniesiono zarzutów tego rodzaju. W doktrynie i judykaturze przyjmuje się także, że wadliwość uzasadnienia wyroku podniesiona w ramach podstawy kasacyjnej z art. 174 pkt 2 p.p.s.a. może stanowić usprawiedliwioną podstawę skargi kasacyjnej gdy to uzasadnienie nie pozwala na kontrolę kasacyjną orzeczenia. Dzieje się tak wówczas, gdy nie ma możliwości jednoznacznej rekonstrukcji podstawy rozstrzygnięcia (vide: J.P.Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wyd. LexisNexis 2011 r., uwaga 7 do art. 141; uchwała NSA z dnia 15 lutego 2010 r., II FPS 8/09, ONSAiWSA 2010/3/39; wyrok NSA z dnia 28 listopada 2011 r., I GSK 952/10; wyrok NSA z dnia 5 lipca 2017 r., I OSK 2693/15, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). W skardze kasacyjnej również nie wskazano na tego rodzaju wadliwość. Natomiast wskazanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż kwestionowane decyzje bez podstawy prawnej orzekły o terminie uchylenia prawa skarżącego do świadczenia wychowawczego, nie stanowi naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. Powyższe stanowisko Sądu I instancji pozostawało skutkiem błędnej wykładni i niewłaściwego zastosowania określonych przepisów prawa, co zostało wykazane, w ocenionych powyżej, podstawach kasacyjnych.

Nie można także zgodzić się z zarzutem kasacyjnym naruszenia art. 3 § 1 p.p.s.a. Regulacja te stanowi, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Przepis ten nie ma charakteru procesowego ale ustrojowy, określając zasady sądowej kontroli administracji publicznej. Sąd administracyjny może naruszyć powyższy przepis gdy oceni działalność podmiotu spoza administracji publicznej lub zastosuje środki prawne nieznane przepisom p.p.s.a. W skardze kasacyjnej brak jest natomiast zarzutów wskazujących na możliwość naruszenia ww. przepisu w sposób odpowiadający jego dyspozycji. Jednocześnie kwestia, czy dokonana przez sąd administracyjny ocena legalności zaskarżonej decyzji, wydanej przez organ administracji publicznej była prawidłowa czy też błędna, nie może być utożsamiana z naruszeniem powyższych przepisów (vide: R.Hauser, A.Kabat, Właściwość sądów administracyjnych, RPEiS 2004/2/25; wyrok NSA z dnia 20 stycznia 2011 r., I OSK 345/2010; wyrok NSA z dnia 8 października 2015 r., II GSK 2991/14; www.orzeczenia.nsa.gov.pl ).

W konsekwencji powyższych uwag nie jest także trafny zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) p.p.s.a., podniesiony w skardze kasacyjnej R. B. Skuteczność zarzutu naruszenia tego rodzaju przepisów wynikowych jest konsekwencją uznania naruszenia przez sąd I instancji prawa materialnego lub przepisów postępowania innych niż tyczące wznowienia postępowania (vide: wyrok NSA z dnia 27 kwietnia 2010 r., I OSK 87/10; wyrok NSA z dnia 19 stycznia 2012 r., II OSK 2077/10, www.orzeczenia.nsa.gov.pl ). Skoro zarzuty naruszenia prawa postawione w powyższej skardze kasacyjnej okazały się niezasadne, nietrafny jest również zarzut naruszenia ww. przepisów wynikowych.

Z powyższych powodów Naczelny Sąd Administracyjny uchylił pkt 1. zaskarżonego wyrok, a uznając, iż istota sprawy jest dostatecznie wyjaśniona rozpoznał skargę orzekając o uchyleniu zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji w zakresie terminu (art. 188 w związku z art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i art. 135 p.p.s.a.).

Skarga kasacyjna R. B. w całości, a skarga kasacyjna organu w przedstawionej powyżej części okazały się pozbawione usprawiedliwionych podstaw. Ponadto skarga kasacyjna organu pozbawiona jest zarzutów odnoszących się do pkt 3. zaskarżonego wyroku, pomimo objęcia zakresem zaskarżenia. W powyższych zakresach skargi kasacyjne podlegały oddaleniu (art. 184 p.p.s.a.).

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 206 p.p.s.a. odstępując od uwzględnienia żądania skargi kasacyjnej w tym zakresie z uwagi na przedmiot świadczeń, o których rozstrzygano w niniejszej sprawie.