Wyrok z dnia 2021-11-17 sygn. II SA/Go 796/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Staniszewska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jacek Jaśkiewicz Asesor WSA Kamila Karwatowicz po rozpoznaniu w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 listopada 2021 r. sprawy ze skargi O.M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego oddala skargę.

Decyzją z dnia [...] marca 2021 r. nr [...] Prezydent Miasta, na podstawie art. 104 kpa w zw. z art. 2, art. 9, art.10 ust. 1, art. 12, art. 15, art. 18, art. 19 art. 20 oraz art. 23 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (DZ.U. z 2020 r. poz. 808, dalej – u.p.o.u.a.) przyznał O.M. świadczenie z funduszu alimentacyjnego na osobę uprawnioną, w wieku od 18 lat do ukończenia 25 roku życia, w kwocie 450 zł miesięcznie, na okres od [...] marca 2021 r. do [...] września 2021 r.

Od powyższej decyzji O.M. wniosła odwołanie w którym podniosła, że nie zgadza się z decyzją organu I instancji w zakresie przyznania świadczenia od miesiąca marca 2021 r., z pominięciem miesiąca luty 2021 r. Zdaniem skarżącej świadczenie powinno być jej przyznane od lutego 2021 r., poprzednie świadczenie przyznano jej do stycznia 2021 r. W uzasadnieniu skarżąca podała, że wniosek o kontynuację świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego złożyła w Urzędzie w dniu 1 marca 2021 r. Pani z Urzędu poinformowała ją, aby przyjść na koniec lutego i złożyć wniosek o kontynuację Funduszu Alimentacyjnego. W styczniu 2021 r. skarżąca złożyła wniosek o kontynuację zasiłku rodzinnego wraz z dodatkiem z tytułu niepełnosprawności (autyzm). Zdaniem skarżącej już w styczniu mogła złożyć wniosek o kontynuację świadczenia alimentacyjnego, o czym jej nie poinformowano. Sytuację dodatkowo pogarsza fakt pandemii oraz wynikające stąd obostrzenia. Skarżąca dodała, że w ostatnich dniach lutego była chora na grypę, dlatego nie mogła przynieść ani wysłać wniosku o świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego, mogła to uczynić dopiero na początku marca 2021 r.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 kpa, art. 2 pkt 8, art. 9 ust. 1 i 2, art. 18 ust. 1 u.p.o.u.a. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ przytoczył treść przepisów ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, stanowiących podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia, a następnie wskazał, że ustalenie prawa do świadczeń alimentacyjnych następuje na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego (art. 15 ust. 1 u.p.o.u.a.). Warunkiem uzyskania prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego jest brak realizacji obowiązku dłużnika alimentacyjnego wobec osoby uprawnionej oraz bezskuteczność egzekucji roszczeń alimentacyjnych. W niniejszej sprawie wnioskiem z dnia [...] marca 2021 r. (data wpływu do organu I instancji) strona zwróciła się o ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Do wniosku dołączono wymagane dokumenty, w tym m.in. zaświadczenie komornika sądowego o bezskuteczności egzekucji świadczeń alimentacyjnych należnych od dłużnika alimentacyjnego Z.M. przyznanych wyrokiem Sądu Rejonowego z dnia [...] sierpnia 2008 r. sygn. akt [...] w wysokości 450 zł. Dalej organ wskazał, że stosownie do treści art. 18 ust. 1 u.p.o.u.a. prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustala się na okres świadczeniowy począwszy od miesiąc, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela, nie wcześniej niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu. W świetle art. 2 pkt 8 u.p.o.u.a. ilekroć w ustawie jest mowa o okresie świadczeniowym - oznacza to okres, na jaki ustala się prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, tj. od dnia 1 października do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego. Jednoczesne w myśl art. 18 ust. 2 jeżeli osoba uprawniona po ukończeniu nauki w szkole została w tym samym roku kalendarzowym przyjęta do szkoły wyższej, świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują również za wrzesień. Kolegium podkreśliło, że prawo do świadczenia alimentacyjnego ustalane jest na przyszłość, tj. na okres świadczeniowy począwszy od miesiąca w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela do końca tego okresu. Organ nie może wydać - tak jak chciałaby skarżąca – decyzji od wcześniejszego miesiąca niż wskazywałaby na to data wniosku.

Od powyższej decyzji O.M. wniosła skargę. W skardze skarżąca zarzuciła, że przedmiotowa decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego wydana została z przekroczeniem 30 - dniowego terminu, przy czym organ nie podał ważnej przyczyny opóźnienia. Dalej skarżąca wskazała, że przepisy dotyczące przyznawania świadczeń rodzinnych i alimentacyjnych nie są precyzyjne, dlatego są przyczyną nieporozumień i dyskryminacji. Od czasu wprowadzenia pandemii kontakt z pracownikami GCPR jest utrudniony. Nie można porozmawiać z nikim w spokoju, dopytać o przepisy, odmawia się kontaktu osobistego. Tym bardziej dyskryminowani są ludzie przewlekle chorzy, dla których nie ma dodatkowego wsparcia przy wypełnianiu wniosków. Skarżąca dodała, że jako autysta za każdym razem przeżywa silny stres związany ze sprawami urzędowymi i koniecznością komunikacji z innymi ludźmi. Zdaniem skarżącej pracownik GCPR udzielił jej nieprawidłowej informacji mówiąc, aby przyjść i złożyć wniosek o przedłużenie świadczenia "na koniec lutego", zamiast do "końca lutego". Jako autysta przyjęła tę informację dosłownie, natomiast zwlekanie do końca miesiąca zakończyło się chorobą.

W piśmie procesowym z dnia [...] września 2021 r. skarżąca podtrzymała dotychczasowe stanowisko w sprawie.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie.

Sprawa niniejsza rozpoznana została w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 119 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi (DZ.U. z 2019 r. poz. 2325 zwana dalej p.p.s.a.). Zgodnie z treścią wskazanego przepisu sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy do rozpoznania w trybie uproszczonym, a żadna z pozostałych stron w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy. W sprawie strony złożyły zgodne wnioski o rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył co następuje.

W myśl art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz. U. z 2021 r. poz. 137) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości m.in. przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym zgodnie z § 2 tegoż artykułu kontrola, o której mowa, jest sprawowana pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Sąd rozpoznaje sprawę rozstrzygniętą zaskarżonym aktem z punktu widzenia kryterium legalności, to jest zgodności z prawem całego toku postępowania administracyjnego i prawidłowości zastosowania prawa materialnego. Uchylenie przez sąd decyzji lub postanowienia następuje w sytuacji stwierdzenia naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenia prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a - c p.p.s.a.).

Kontroli w niniejszej sprawie podlegała decyzja administracyjna w przedmiocie przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego. Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję organu I instancji, na mocy której skarżącej przyznane zostało świadczenie alimentacyjne w wysokości 450 zł miesięcznie na okres od [...] marca 2021 r. do [...] września 2021 r. W skardze na powyższą decyzję skarżąca kwestionuje okres na jaki przyznano jej świadczenie z funduszu alimentacyjnego twierdząc, że świadczenie to powinno być jej przyznane począwszy od miesiąca lutego 2021 r., ponieważ winno ono stanowić kontynuację prawa do świadczenia alimentacyjnego przyznanego jej poprzednio do miesiąca stycznia 2021 r.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 i ust. 2 u.p.o.u.a. świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują osobie uprawnionej do ukończenia przez nią 18 roku życia albo w przypadku gdy uczy się w szkole lub szkole wyższej do ukończenia przez nią 25 roku życia, albo w przypadku posiadania orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności - bezterminowo (ust.1). Świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 900 zł, zwaloryzowanej zgodnie z ust. 2c-2f (ust.2). W myśl art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustalenie prawa do świadczeń z funduszu alimentacyjnego oraz ich wypłata następują odpowiednio na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego (ust. 1). Wniosek składa się w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na miejsce zamieszkania osoby uprawnionej (ust. 2). Przepis art. 15 ust. 4 określa dokumenty, które należy dołączyć do wniosku, aby organ mógł rozpoznać wniosek merytorycznie.

W badanej sprawie nie budzi wątpliwości, że złożony przez skarżącą zawierał określone w ustawie informacje, nadto że skarżąca spełnia warunki do przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

W myśl art. 18 ust. 1 u.p.o.u.a. prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustala się na okres świadczeniowy począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do organu właściwego wierzyciela, nie wcześniej niż od początku okresu świadczeniowego do końca tego okresu. Okres świadczeniowy - zgodnie z art. 2 pkt 8 tej ustawy - oznacza okres, na jaki ustala się prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego, tj. od dnia 1 października do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.

Z przytoczonych przepisów wynika, że ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów nie wymaga od wnioskodawcy precyzowania okresu, na jaki żąda on przyznania świadczenia, ponieważ początek i koniec tego okresu jest ustalany na podstawie art. 2 pkt 8 w zw. z art. 18 ust. 1 tej ustawy. Początek okresu świadczeniowego zależy od miesiąca, w którym zostanie złożony wniosek, ale może najwcześniej zostać ustalony na 1 października. Z kolei koniec okresu świadczeniowego został przez ustawodawcę ustalony na 30 września następnego roku kalendarzowego (o ile nie wystąpią okoliczności powodujące ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części). Określony w ustawie termin złożenia wniosku o przyznanie świadczenia ma charakter terminu materialnoprawnego co oznacza, że jego upływ powoduje utratę przez stronę prawa domagania się przyznania określonego uprawnienia, taki charakter terminu powoduje, że nie podlega on przywróceniu.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że wniosek skarżącej o ustalenie prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego złożony został w dniu 2 marca 2021 r. (według twierdzeń skarżącej wniosek został przez nią złożony w dniu 1 marca 2021 r., jednak pomimo kwestionowania dokładnej daty bezspornie nastąpiło to w marcu 2021 r.), nadto sformułowany został jednoznacznie oraz nie budził wątpliwości co do swojej treści. We wniosku strona wskazała, że dotyczy on okresu świadczeniowego 2020/2021, co w świetle przepisów ustawy oznacza, że wniosek dotyczy okresu od [...] października 2020 r. do [...] września 2021 r. Wskazać przy tym należy, że decyzją z dnia [...] października 2020 r. nr [...] Prezydent Miasta przyznał O.M. prawo do świadczenia z funduszu alimentacyjnego na okres od [...] października 2020 r. do [...] stycznia 20201 r. W tej sytuacji - mając na względzie datę złożenia wniosku oraz w.w. decyzję przyznającą stronie świadczenie alimentacyjne do dnia [...] stycznia 2021 r. zasadnie organ przyjął, że wnioskowane świadczenie może zostać stronie przyznane począwszy od [...] marca 2021 r. Stan sprawy nie dawał natomiast podstaw do przyjęcia, że wniosek dotyczył również przyznania świadczenia za miesiąc luty 2021 r., jak bowiem wyżej wskazano prawo do świadczeń z funduszu alimentacyjnego ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek do właściwego organu. Odnosząc się do twierdzeń skargi, wskazać należy że przepisy u.p.o.u.a. nie przewidują instytucji kontynuacji świadczenia alimentacyjnego. Chcąc uzyskać świadczenie wnioskodawca zawsze musi złożyć stosowny wniosek wraz z wymaganymi dokumentami, dotyczy to również sytuacji, gdy świadczenie alimentacyjne przyznane było stronie w poprzednim okresie świadczeniowym lub wniosek jest składany w trakcie okresu świadczeniowego, tak jak to miało miejsce w badanej sprawie. Rozstrzygnięcie organu znajduje zatem oparcie w obowiązującym stanie prawnym oraz w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Nie był również trafny zarzut skargi dotyczący niewłaściwego informowania strony przez pracownika organu, które to uchybienie - wedle twierdzeń skarżącej - miało doprowadzić do spóźnienia w złożeniu wniosku. Z relacji skarżącej wynika jednoznacznie, że pracownik udzielił skarżącej prawidłowej informacji, podając że wniosek o przyznanie świadczenia na następne miesiące należy złożyć jeszcze w lutym 2021 r.

Również pozostałe zarzuty skargi nie dają podstaw do jej uwzględnienia i uchylenia zaskarżonej decyzji, nie miały bowiem wpływu na treść rozstrzygnięcia.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 151 p.p.s.a., skarga została oddalona.