Wyrok z dnia 2021-11-30 sygn. II SA/Po 647/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tomasz Świstak Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak (spr.) Sędzia WSA Jan Szuma po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 30 listopada 2021 r. sprawy ze skargi E. L. na decyzję Wojewody z dnia [...] czerwca 2021r. Nr [...] w przedmiocie wpisania danych w akcie urodzenia 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w P. z dnia [...] kwietnia 2021 r. nr [...], 2. umarza postępowanie administracyjne, 3. zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego kwotę [...]zł (słownie: [...] złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2021 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 2 ust. 6 w zw. z art. 61 oraz art. 62 ustawy z dnia [...] listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tj.: Dz.U. z 2021 r. poz. 709, dalej: Pr.a.s.c., Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w P. (dalej Kierownik USC) orzekł o odmowie wpisania w akcie urodzenia E. L. danych: imion matki: H. H. G. M. i imion ojca: H. L. H. E., jako danych kryjących.

W uzasadnieniu decyzji organ wyjaśnił, że decyzję wydano w związku z wnioskiem E. W. (obecnie na skutek zmiany nazwiska: E. L.) z dnia [...] grudnia 2020 r. oraz po uprzednim uchyleniu przez Wojewodę postanowienia Kierownika USC w P. z dnia [...] grudnia 2020r., nr [...], którym zwrócono wnioskodawcy przedmiotoy wniosek z wskazaniem, że właściwy w sprawie jest sąd powszechny. Wojewoda w postanowieniu z dnia [...] lutego 2021 r., nr [...], nakazał rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy poprzez wydanie decyzji administracyjnej.

Organ nastepnie wyjaśnił, że w trakcie postępowania strona wniosła o wyłączenie całego urzędu oraz Kierownika USC w P. z toczącego się postępowania. Wniosek w tej sprawie został rozpatrzony przez Wojewodę, który nie dopatrzył się możliwości wyłączenia organu (pismo znak [...] z [...] marca 2021), oraz przez Wójta Gminy P., który nie wyłączył Kierownika z toczącego się postępowania (postanowienie nr [...] z [...] marca 2021r.).

Odnosząc się do postawionych przez stronę w tym zakresie zarzutów Kierownik USC w P. zaprzeczyła, iż utrudniała wydanie skróconego aktu urodzenia oraz ukrywała dokumnety w postaci akt urodzenia w języku niemieckim. W odniesieniu do zarzutu nie wykreślenia przez 8 lat danych rodziców strony z bazy PESEL Kierownik podniosła, że zrobiono to w trybie art. 11 ust. 2 Pr.a.s.c., na wniosek strony z [...] lutego 2020 r. Z kolei odnosząc się do zarzutu braku poinformowania USC w K. o wyrokach Sadu Rejonowego w K. o zaprzeczeniu ojcostwa i macierzyństwa Kierownik USC w P. wyjaśniła, że kierownik urzedu stanu cywilnego nie prostuje z urzędu aktu znajdującego się w innym urzędzie. To strona, znając stan prawny swego aktu urodzenia, powinna wystapić o sprostowanie swego aktu małżeńtwa, co nastapiło w lutym 2021 roku. Ponadto Kierownik USC w P. podniosła, że do dnia wydania decyzji nie wpłynęło do urzędu zawiadomienie o wszczęciu postępowania przez Prokuraturę Rejonową w G. wobec Kierownika USC w P..

Przechodząc do merytorycznego uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia Kierownik USC w P. wyjaśniła, że zakres zastosowania danych kryjących przez kierownika urzędu stanu cywilnego został uregulowany w art. 61 ust. 2 ustawy Pr.a.s.c. Stanowi on, że jeśli nie nastąpiło uznanie ojcostwa albo sądowe ustalenie ojcostwa, w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wskazane przez osobę zgłaszającą urodzenie, a w razie braku takiego wskazania w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wybrane przez kierownika urzędu stanu cywilnego; jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe zamieszcza się nazwisko matki z chwili urodzenia dziecka, z adnotacją o wpisaniu nazwiska matki i wybranego imienia jako danych ojca. Jest to jedyny przepis pozwalający kierownikowi urzędu stanu cywilnego na zastosowanie danych kryjących. Art. 61 ust. 2 Pr.a.s.c. nie znajduje natomiast zastosowania w przypadku aktu urodzenia strony postępowania.

Organ wyjaśnił, że akt urodzenia E. L. został sporządzony [...] lipca 1941 r. W akcie wpisano W. W. jako matkę dziecka oraz A. W. jako ojca. Sąd Rejonowy w K. w latach 2012-2013 wydał wyrok o zaprzeczeniu macierzyństwa (wyrok z [...].06.2012r.,sygn. akt III RC [...]), a potem o zaprzeczeniu ojcostwa (wyrok z [...].06.2013r., sygn. akt III RC [...]). Skutkiem wydanych orzeczeń akt urodzenia strony, po 70 latach, stał się aktem osoby pełnoletniej nieznanych rodziców. W akcie nie tylko nie ma danych ojca, ale również matki, stąd nie można zastosować wpisania danych przesłaniających na podstawie art. 61 ust. 2 Pr.a.s.c., do których uprawniony jest kierownik urzędu stanu cywilnego. Zgodnie z literą prawa następuje podział uprawnień przy zastosowaniu danych kryjących. W przypadku, gdy w akcie brak danych ojca i nie ustalono ojcostwa na drodze sądowej, kierownik urzędu stanu cywilnego na wniosek matki dziecka, lub osoby, której akt dotyczy, może wpisać dane kryjące dotyczące ojca (art. 61 Pr.a.s.c.). Natomiast gdy w akcie brak danych matki i ojca, właściwy do wpisania danych kryjących jest sąd. Adnotacje na jakiej podstawie wpisano do aktu imiona i nazwiska rodziców wraz z podstawą prawną zamieszcza się w akcie urodzenia - art. 61 i art. 62 ustawy Pr.a.s.c.

Organ wyjaśnił, że w przypadku dziecka nieznanych rodziców to sąd rozstrzyga jakie dane winny być w akcie wpisane - czy to poprzez ustalenie macierzyństwa i ojcostwa - zgodnie z art. 6110 i art. 72 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (Dz.U. z 2020, poz. 1359), czy poprzez zastosowanie art. 62 Pr.a.s.c. Dopiero na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu kierownik urzędu stanu cywilnego może wypełnić poszczególne rubryki aktu zgodnie z danymi zawartymi w orzeczeniu sądu. Orzeczenie sądu staje się podstawą do dodania wzmianki marginesowej przez kierownika urzędu stanu cywilnego do aktu lub podstawą do sporządzenie nowego aktu, gdy sąd tak postanowi.

Akt urodzenia E. L. po 70 latach od jego sporządzenia, stał się aktem osoby pełnoletniej nieznanych rodziców, a w świetle obowiązujących przepisów prawa (art. 3 Pr.a.s.c.) dostosowanie treści aktu stanu cywilnego stwierdzającego zdarzenie niezgodne z prawdą do stanu rzeczywistego może nastąpić tylko w postępowaniu sądowym. Nie może ono nastąpić w postępowaniu administracyjnym lub też sądowoadministracyjnym. Takie stanowisko zajął też Sąd Najwyższy w uchwale z [...] maja 1994r. sygn. III CZP [...].

Odnosząc się do wniosku strony o przesłuchanie świadków, którzy mają wiedzę kto jest jego ojcem i kto jest jego matką organ wyjaśnił, że urząd stanu cywilnego nie prowadzi postępowania o ustalenie macierzyństwa czy ojcostwa, gdyż są to zadania przypisane do właściwości sadów powszechnych. Przesłuchanie świadków, na okoliczność tych ustaleń nie jest przedmiotem niniejszego postępowania, a urzędy stanu cywilnego nie są uprawnione do przeprowadzenia takiego postępowania. Ustalenie danych biologicznych rodziców, a zastosowanie danych kryjących, to są dwie odrębne możliwości wpisania danych do aktu stanu cywilnego po zaprzeczeniu macierzyństwa i ojcostwa. Dane kryjące nie są danymi biologicznych rodziców dziecka, a zawierają fikcyjne dane odnośnie ojca i matki. Są one wpisywane na wniosek matki dziecka lub osoby której zdarzenie dotyczy i nie wymagają przeprowadzenia dowodu. Adnotacje na jakiej podstawie wpisano do aktu imiona i nazwiska rodziców wraz z podstawą prawną zamieszcza się w akcie urodzenia - art. 61 i art. 62 ustawy Pr.a.s.c.

Akt urodzenia E. L., wskutek wykonania orzeczeń sądowych, obecnie nie zawiera wszystkich danych, jednak kierownik urzędu stanu cywilnego nie może zastosować w tym przypadku danych kryjących, ani też uzupełnić aktu na podstawie art. 37 Pr.a.s.c. Akt, który nie zawiera wszystkich wymaganych danych, uzupełnić można tylko na podstawie innych aktów stanu cywilnego, akt zbiorowych rejestracji stanu cywilnego prowadzonych dla tego aktu i innych dokumentów mających wpływ na stan cywilny. Wobec powyższego jedyną drogą prawną jest droga sądowa, a czynnikiem przesądzającym o odmowie dokonania zmian w zakresie żądania zawartego we wniosku z [...] grudnia 2020r. jest również obowiązujący stan prawny.

E. L. wniósł odwołanie od decyzji Kierownika USC w P., zarzucając naruszenie art. 5 ust. 5 w zw z art. 60 ust.4 Pr.a.s.c. Odwołujący podniósł, że stanowisko, że USC w P. nie jest organem właściwym do wpisania imion rodziców jako danych kryjących w jego akcie urodzenia zostało podważone w postanowieniu Sądu Rejonowego P. [...] z dnia [...] stycznia 2021 r., sygn. akt: IV Ns [...]. Zostało również zakwestionowane przez Wojewodę w postanowieniu z [...] lutego 2021r. Zatem kwestia właściwości USC do rozpoznania wniosku w zakresie wpisania imion, została już jednoznacznie rozstrzygnięta. Organ tymczasem ignoruje stanowisko Wojewody i nie rozpoznaje wniosku.

Odwołujący podniósł, że art. 61 Pr.a.s.c. nie jest jedyną podstawą prawną wpisania imion rodziców jako danych kryjących, zwłaszcza, że przepis ten dotyczy jedynie wpisania imienia ojca. Podstawa prawna dla wpisania imion rodziców wynika wprost z przepisów art. 5 ust. 5 w zw. z art. 60 ust. 4 Pr.a.s.c., z których należy wyinterpretować podstawę uwzględnienia wniosku, zwłaszcza w kontekście konieczności istnienia w akcie urodzenia danych kryjących w postaci imion rodziców, o czym stanowi wprost art. 60 ww. ustawy. W takim stanie faktycznym i prawnym jedyną kwestią pozostałą do oceny w przedmiotowej sprawie pozostaje rozstrzygnięcie w zakresie wpisania konkretnych, wybranych przez odwołującego, imion w akt urodzenia. W ocenie odwołującego ma on prawo do wyboru imion rodziców, co organ sam potwierdza podnosząc, że dane kryjące nie są danymi biologicznych rodziców dziecka, a zawierają fikcyjne dane odnośnie ojca i matki, co oznacza, że mogą to być jakiekolwiek imiona. Jego życzeniem było, by w miejscu imion ojca było wpisane: H. L. H. E., a w miejscu imion matki, było wpisane: H. H. G. M..

Odwołujący wniósł ponadto o uzupełnienie postępowania o przeprowadzenie dowodów wnioskowanych w toku postępowania.

Wojewoda decyzją z dnia [...] czerwca 2021 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia [...] czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 735), dalej k.p.a., w zw. z art. 2 ust. 6, art. 61 oraz 62 Pr.a.s.c., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Kierownika USC [...].

W uzasadnieniu decyzji Wojewoda wyjaśnił, że zgodnie z wyrażoną w art. 6 k.p.a. zasadą legalności działania, organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa, co oznacza działanie w oparciu o obowiązującą normę prawną, prawidłowe ustalenie znaczenia tej normy, niewadliwe dokonanie subsumcji oraz prawidłowe ustalenie następstw prawnych. Dotyczy to zastosowania zarówno normy prawa materialnego, jak i normy prawa procesowego (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 stycznia 2001 r., sygn. akt II SA 55/2000 LEX nr 75523).

Stosownie do art. 2 ust. 2 Pr.a.s.c. rejestracji stanu cywilnego dokonuje się w rejestrze stanu cywilnego w formie aktów stanu cywilnego, natomiast czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego innych niż akty stanu cywilnego dokonuje się w formie decyzji administracyjnej albo czynności materialno-technicznej na podstawie art. 2 ust. 5 Pr.a.s.c. Stosownie do treści art. 2 ust. 6 Pr.a.s.c. odmowa dokonania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego następuje w formie decyzji administracyjnej. Wpisanie danych kryjących w miejscu imienia matki oraz ojca w akt urodzenia należy do czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego.

Zgodnie z art. 5 ust. 5 Pr.a.s.c. wpisu w rejestrze stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego lub zastępca kierownika urzędu stanu cywilnego.

Artykuł 60 Pr.a.s.c. określa, że akt urodzenia powinien zawierać następujące dane: nazwisko, imię (imiona) dziecka; kraj, datę i miejsce urodzenia dziecka; płeć dziecka; nazwiska, imiona oraz nazwiska rodowe, daty i miejsca urodzenia rodziców dziecka; nazwisko i imię osoby zgłaszającej urodzenie; nazwisko i imię biegłego lub tłumacza, jeżeli brał udział w czynności.

W przedmiocie wpisania do aktu urodzenia danych kryjących ojca zastosowanie znajduje art. 61 Pr.a.s.c., który wyraźnie wskazuje, w jakich okolicznościach kierownik urzędu stanu cywilnego może dokonać powyższej czynności. Jeśli nieznany jest ojciec dziecka, a więc nie zastosowano domniemania pochodzenia dziecka od męża matki, nie nastąpiło uznanie ojcostwa albo sądowe ustalenie ojcostwa, wówczas w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wskazane przez osobę zgłaszającą urodzenie, a w razie braku takiego wskazania w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wybrane przez kierownika urzędu stanu cywilnego; jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe zamieszcza się nazwisko matki z chwili urodzenia dziecka, z adnotacją o wpisaniu nazwiska matki i wybranego imienia jako danych ojca. W sytuacji, gdy nie jest możliwe ustalenie treści aktu stanu urodzenia, bo nie są znane dane rodziców i nie można ich określić, zastosowanie znajdzie procedura określona z art. 62 Pr.a.s.c., który stanowi:

1. Akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców sporządza się na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego.

2. Sąd opiekuńczy ustala dane dotyczące urodzenia dziecka po zasięgnięciu opinii osoby, pod opieką której dziecko się znajduje, nadaje dziecku nazwisko i imię oraz określa, jakie imiona rodziców i nazwiska rodowe będą zamieszczone w akcie urodzenia. Nazwisko nadane dziecku zamieszcza się jako nazwisko rodziców. W przypadku nieustalenia miejsca urodzenia dziecka za miejsce urodzenia uznaje się miejsce znalezienia dziecka.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do sporządzenia aktu urodzenia osoby pełnoletniej, której tożsamości nie można ustalić ze względu na jej ułomność fizyczną lub psychiczną albo nieznane pochodzenie.

Przenosząc powyższe na grunt badanej sprawy Wojewoda podniósł, że akt urodzenia E. L. został sporządzony, jednakże nie posiada danych rodziców, bowiem:

- Sąd Rejonowy w K. wyrokiem z dnia [...] czerwca 2012 r. sygn. akt III RC [...], prawomocnym z dniem [...] lipca 2012 r. ustalił, że W. W. nie jest matką E. W.,

- Sąd Rejonowy w K. wyrokiem z dnia [...] czerwca 2013 r. sygn. akt III RC [...], prawomocnym z dniem [...] lipca 2013 r. ustalił, że A. W. nie jest ojcem E. W..

Skutkiem wydanych postanowień akt urodzenia E. L. stał się aktem osoby pełnoletniej nieznanych rodziców.

Ponadto Sąd Rejonowy P. [...] postanowieniem z [...] stycznia 2021 r., sygn. akt IV Ns [...], w sprawie z wniosku E. W. o wydanie orzeczenia z art. 62 Pr.a.s.c., oddalił przedmiotowy wniosek. W rozstrzygnięciu wskazał, że zgodnie z art. 62 Pr.a.s.c. akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców sporządza się na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego. Sąd opiekuńczy ustala dane dotyczące urodzenia dziecka po zasięgnięciu opinii osoby, pod opieką której dziecko się znajduje, nadaje dziecku nazwisko i imię oraz określa, jakie imiona rodziców i nazwiska rodowe będą zamieszczone w akcie urodzenia. Nazwisko nadane dziecku zamieszcza się jako nazwisko rodziców. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do sporządzenia aktu urodzenia osoby pełnoletniej, której tożsamości nie można ustalić ze względu na jej ułomność fizyczną lub psychiczną albo nieznane pochodzenie. Sąd podniósł, że zgodnie z art. 39 ust. 1 Pr.a.s.c. unieważnienia aktu stanu cywilnego lub dołączonej do niego wzmianki dodatkowej dokonuje sąd w postępowaniu nieprocesowym, na wniosek osoby zainteresowanej, prokuratora lub kierownika urzędu stanu cywilnego, jeżeli akt ten lub wzmianka stwierdzają zdarzenie niezgodne ze stanem faktycznym lub stwierdzono uchybienia, które zmniejszają jego moc dowodową. Ustęp 2. ww. przepisu stanowi, że jeżeli sąd unieważnił akt stanu cywilnego z przyczyn, o których mowa w ust. 1, może on postanowić o sporządzeniu nowego aktu stanu cywilnego. Sąd stwierdził, że w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania art. 62 Pr.a.s.c., bowiem wnioskodawca ma sporządzony akt urodzenia, a oprócz danych rodziców jego tożsamość jest tam wskazana. Art. 3 ww. ustawy stanowi, że akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych; ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym. Nie zachodzi więc obecnie sytuacja, że można sporządzić akt na nowo, bowiem on istnieje i zawiera dane wnioskodawcy. Zaprzeczono co prawda macierzyństwo i ojcostwo osób pierwotnie wskazanych jako matka i ojciec wnioskodawcy, ale inne dane pozostały. Nie można tylko wpisać samych danych rodziców - na podstawie tego przepisu. Sąd wyjaśnił, że przepis art. 62 Pr.a.s.c. dotyczy sporządzenia aktu urodzenia na nowo, a ten przecież istnieje i zawiera dane wnioskodawcy - imię, nazwisko, datę i miejsce urodzenia. Sąd wskazał, że wnioskodawca może wnosić o ustalenie ojcostwa i macierzyństwa (co pozwoli ewentualnie ustalić dane jego rodziców i wpisać je do aktu urodzenia) albo o unieważnienie aktu urodzenia przez sąd (co po jego unieważnieniu pozwoli wdrożyć procedurę z art. 62 Pr.a.s.c.)

W świetle powyższego Wojewoda uznał, że nie można uwzględnić żądania E. L. w przedmiocie wpisania imion matki: H. H. G. M. i imion ojca: H. L. H. E. - jako danych kryjących w jego akcie urodzenia. Wprawdzie, zgodnie z treścią art. 5 ust. 5 Pr.a.s.c., wpisu w rejestrze stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego lub zastępca kierownika urzędu stanu cywilnego, jednakże na podstawie dokumentów i przepisów, które uprawniają go do tej czynności. Zgodnie z art. 22 Pr.a.s.c. rejestracji stanu cywilnego dokonuje się na podstawie dowodów potwierdzających prawdziwość zgłoszonych danych. W przypadku uznania tych dowodów za niewystarczające, stan faktyczny ustala się w postępowaniu wyjaśniającym. Artykuł 23 Pr.a.s.c. stanowi, że informacje o okolicznościach i podstawie rejestracji urodzenia, małżeństwa albo zgonu zamieszcza się w akcie stanu cywilnego jako adnotację. Przepis art. 24 ust. 1 Pr.a.s.c stanowi, że wpis wpływający na treść lub ważność aktu stanu cywilnego dołącza się do aktu stanu cywilnego w formie wzmianki dodatkowej, natomiast zgodnie z ust. 2. tego przepisu wzmiankę dodatkową dołącza się na podstawie m.in. prawomocnych orzeczeń sądów.

Wojewoda podzielił pogląd, że dostosowanie treści aktu stanu cywilnego stwierdzającego zdarzenie niezgodne z prawdą do stanu rzeczywistego może nastąpić jedynie w postępowaniu sądowym. Nie może ono nastąpić zgodnie z żądaniem wnioskodawcy w postępowaniu administracyjnym lub też sądowoadministracyjnym. Również Sąd Rejonowy [...] w postanowieniu z [...] stycznia 2021 r. sygn. akt IV Ns [...] wskazał odwołującemu tryby postępowania, które umożliwią wpisanie w jego akcie urodzenia danych rodziców.

Odnosząc się do zawartego w odwołaniu żądania dotyczącego przesłuchania świadków dysponujących wiedzą kto jest matką i kto jest ojcem odwołującego Wojewoda stwierdził, że poza jego kompetencjami pozostaje prowadzenie postępowania o ustalenie tak macierzyństwa, jak i ojcostwa. Kompetencje w tym zakresie przysługują wyłącznie sądom powszechnym.

Skargę na wyżej opisaną decyzję Wojewody wniósł E. L. – działający w jego imieniu pełnomocnik - adw. G. S.. Zaskarżonej decyzji zarzucono:

1) rażące naruszenie prawa materialnego - art.5 ust. 5 w zw z art. 60 ust. 4 Pr.a.s.c. poprzez ich niezastosowanie i nie dokonanie zmiany decyzji organu I instancji poprzez wpisanie danych kryjących skarżącego zgodnie wnioskiem skarżącego;

2) rażącą obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy - art. 7 oraz 7a k.p.a. poprzez ich niezastosowanie i niezałatwienie sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywatela oraz nie rozstrzygnięcie sprawy na korzyść strony, mimo że nie sprzeciwiają się temu interesy osób trzecich;

3) rażącą obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy - art. 7 kpa w zw. z art. 75 § 1 k.p.a. w zw. art. 77 § 1 k.p.a. w zw. z art. 22 Pr.a.s.c. poprzez brak przeprowadzenia zawnioskowanych przez skarżącego w odwołaniu dowodów z przesłuchania świadków, mimo stwierdzenia przez organ II instancji, że “treści aktu stanu cywilnego stwierdzające zdarzenie niezgodne z prawdą może nastąpić jedynie w postępowaniu sądowym";

4) rażącą obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy - art. 24 § 1 pkt 6, 24 § 3 k.p.a. oraz art. 25 § 2 k.p.a., poprzez wydanie decyzji, mimo że zdaniem skarżącego zachodziły podstawy do wyłączenia Kierownika USC w P. oraz całego USC w P. od rozpoznania sprawy.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że brak istnienia danych kryjących w postaci imion rodziców jest wadą aktu urodzenia, która powinna zostać usunięta poprzez wpisanie imion rodziców. Wpisane imiona mogą być imionami fikcyjnymi wybranymi przez skarżącego, jednak muszą być umieszczone w akcie urodzenia, aby nie powodowały jego wadliwości uniemożliwiającej prawidłowe funkcjonowanie skarżącego. Możliwość wpisania w akt urodzenia tylko prawdziwych imion rodziców, całkowicie dyskwalifikowałoby możliwość wpisania imion dziecka rodziców nieznanych, co jest niedopuszczalne. Dlatego też interpretacja istniejących przepisów przez Wojewodę jest nieprawidłowa i zaprzecza wcześniejszemu stanowisku wyrażonemu w postanowieniu z [...] lutego 2021 r., nr [...] Podniesiono, że zmiana stanowiska Wojewody w tym zakresie jest niezrozumiała.

Zdaniem skarżącego zaskarżona decyzja rażąco narusza art.5 ust. 5 w zw. z art. 60 ust. 4 Pr.a.s.c. Przepis art. 60 ust. 4 ustawy stanowi dane konieczne, które musi zawierać akt urodzenia. Na skutek spraw o zaprzeczenie ojcostwa i macierzyństwa, z aktu urodzenia skarżącego zostały usunięte dane rodziców, uwzględnione w pkt. 4 przytoczonego przepisu, powodując wadliwość aktu urodzenia. W przytoczonej sytuacji faktycznej E. L. od przeszło 9 lat ma wadliwy akt urodzenia, który jednak nie powoduje jego nieważności, co zostało stwierdzone w uzasadnieniu postanowienia Sądu Rejonowego [...] z dnia [...] stycznia 2021 r. sygn. akt: IV Ns [...]. Dlatego w stanie faktycznym niniejszego postępowania powinien znaleźć zastosowanie art. 5 ust. 5 w zw z art. 60 ust. 4 Pr.a.s.c., który zdaniem pełnomocnika stanowi samoistną podstawę, do wpisania w akt urodzenia skarżącego imion rodziców, zgodnie ze złożonym wnioskiem. Zastosowanie tych przepisow, jako samoistnej podstawy prawnej wpisania imion rodziców skarżącego do jego aktu urodzenia, należy wyinterpretować z art. 7 oraz 7a k.p.a., zgodnie z którymi załatwienie sprawy powinno nastąpić w sposób mający na względzie interes społeczny i słuszny interes obywatela, a rozstrzygnięcie sprawy na korzyść strony powinno nastąpić w sytuacji, gdy nie sprzeciwiają się temu interesy stron, ani osób trzecich. Wskazano, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze zwykłą czynnością usuwającą wadliwość aktu urodzenia, a jej usunięcie nie powoduje naruszenia interesów osób trzecich, a nadto interes społeczny i słuszny interes obywatela, przemawia za wpisaniem danych kryjących w akt urodzenia skarżącego, zwłaszcza że brak imion rodziców w akcie urodzenia powoduje liczne negatywne konsekwencje, wliczając w to trudności z uzyskaniem dowodu osobistego. Organy obu instancji powinny w niniejszej sprawie bądź uznać, że zawnioskowane dane w postaci imion rodziców są danymi fikcyjnymi i jako takie powinny zostać wpisane do aktu urodzenia skarżącego w trybie art. 5 ust. 5 w zw z art. 60 ust. 4 Pr.a.s.c., bądź powinny przeprowadzić postępowanie dowodowe, poprzez przesłuchanie zawnioskowanych świadków, na skutek czego powinny zostać wpisane imiona rodziców skarżącego jako dane rzeczywiste. Organ II instancji powielił błąd organu I instancji, stwierdzając niewłaściwość organów administracyjnych do wpisania danych kryjących, jednak trudno dopatrywać się w uzasadnieniu organu II instancji konsekwencji i logiki rozumowania, co wynika z nieuzasadnionej zmiany stanowiska w przedmiocie właściwości organów administracyjnych do wpisania imion rodziców w przedmiotowym postępowaniu, traktowania zawnioskowanych imion rodziców skarżącego jako danych fikcyjnych, mimo odmowy przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie ustalenia faktycznych imion rodziców skarżącego. Podniesiono, że organ myli postępowanie dowodowe prowadzone na podstawie przepisów k.p.a., ze sprawą o ustalenie ojcostwa lub macierzyństwa. Wpisanie danych kryjących w postaci imion rodziców w akt urodzenia skarżącego nie wywołuje takich konsekwencji prawnych jak sprawa o ustalenie ojcostwa i macierzyństwa. Świadczy o tym choćby fakt, że dzieci rodziców nieznanych, również muszą mieć umieszczone w akcie urodzenia dane kryjące w postaci imion rodziców. Dlatego nie można mieszać spraw o ustalenie ojcostwa i macierzyństwa, które są wyłączną prerogatywą sądów cywilnych, ze sprawą o wpisane danych kryjących w akt urodzenia, które są wyłączną prerogatywą organów administracyjnych. W stanie faktycznym niniejszej sprawy wpisanie danych kryjących w postaci imion rodziców powinno nastąpić w trybie administracyjnym, albo na podstawie art. 5 ust. 5 w zw z art. 60 ust. 4 Pr.a.s.c., jako na podstawie samoistnej podstawy prawnej - jako danych fikcyjnych; albo na podstawie art. 5 ust. 5 w zw z art. 60 ust. 4 w zw. z art. 22 Pr.a.s.c., po wcześniejszym przeprowadzeniu postępowania dowodowego, jako rzeczywistych imion rodziców wnioskodawcy.

Zdaniem pełnomocnika za zasadnością takiego rozwiązania przemawia praktyka wypracowana przez urzędy stanu cywilnego z wykreślonymi danymi kryjącymi ojca dziecka, po sprawie o zaprzeczeniu ojcostwa. Wskazując na publikację mgr Anny Zarzecznej "Sporządzanie aktów stanu cywilnego po zaprzeczeniu ojcostwa i macierzyństwa. Przyczynek do dyskusji." Pełnomocnik podniósł, że po zaprzeczeniu ojcostwa kierownik USC dołącza do aktu urodzenia stosowną zmiankę o zaprzeczeniu ojcostwa, informując stronę o zaistniałych w akcie urodzenia zmianach oraz o możliwości wpisania do aktu tzw. "danych przesłaniających". Powyższe świadczy, że przyjętą praktyką USC w Polsce jest wpisywanie po zaprzeczeniu ojcostwa lub macierzyństwa danych kryjących w postaci imion rodziców na wniosek zainteresowanego.

Kończąc pełnomocnik skarżącego wniósł o rozważenie przez Sąd zarzutu rażącej obrazy przepisów postępowania - art. 24 § 1 pkt 6,2,4, § 3 k.p.a. oraz art. 25 § 2 k.p.a., poprzez wydanie decyzji, mimo że zdaniem skarżącego zachodziły podstawy do wyłączenia Kierownika USC w P. oraz całego USC w P. od rozpoznania sprawy. Podniesiono, że Kierownik USC w P. wielokrotnie dawała wyraz swojej niechęci do osoby skarżącego i wielokrotnie utrudniała mu najprostsze urzędowe sprawy, co wskazuje na jej skrajną stronniczość i brak bezstronności, w szczególności: utrudniała wydanie skróconego aktu urodzenia, ukrywała dokumenty, nie wykreśliła przez 8 lat danych rodziców z bazy PESEL, nie poinformowała o wyrokach Sądu Rejonowego w K. o zaprzeczeniu ojcostwa i macierzyństwa. Ostatnie dwa przykłady legły u podstaw złożonego zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przez Kierownik USC w P. przestępstwa niedopełnienia obowiązków i jest obecnie przedmiotem śledztwa Prokuratury Rejonowej w G., co w ocenie skarżącego stanowiło podstawę wyłączenia z mocy ustawy Kierownika USC w P. od rozpoznania sprawy. Nadto wszystkie powody przytoczone wyżej stanowiły zdaniem skarżącego podstawę wyłączenia Kierownika USC na podstawie art. 24 § 3 k.p.a. Rozpoznanie przez organ II instancji sprawy mimo istniejących podstaw do wyłączenia Kierownika USC oraz całego urzędu, może stanowić naruszenie ww. przepisów postępowania. Tym samym Wojewoda, orzekając jako organ II instancji, legitymizując swoją decyzją ww. naruszenia przepisów postępowania, również dopuścił się przytoczonych wyżej naruszeń.

Wojewoda w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko i argumnetację zawartą w zaskarżonej decyzji. Organ ponownie podniósł, że dostosowanie treści aktu stanu cywilnego stwierdzającego zdarzenie niezgodne z prawdą do stanu rzeczywistego może nastąpić jedynie w postępowaniu sądowym. Również Sąd Rejonowy [...] w postanowieniu z [...] stycznia 2021 r., sygn. akt IV Ns [...], wskazał odwołującemu tryby postępowania przed sądami powszechnymi, które umożliwią wpisanie w jego akcie urodzenia danych rodziców. Poza kompetencjami Wojewody pozostaje prowadzenie postępowania o ustalenie tak macierzyństwa, jak i ojcostwa. Chybione są zatem zarzuty skargi dotyczące naruszenia art. 5 ust. 5 w związku z art. 60 ust. 4 Pr.a.s.c. W sprawie nie doszło rownież do naruszenia:

- art. 7 oraz 7a k.p.a., bowiem poza kompetencjami Wojewody pozostaje prowadzenie postępowania o ustalenie tak macierzyństwa, jak i ojcostwa;

- art. 7 k.p.a. w związku z art. 75 § 1 k.p.a. w zw. z art. 77 § 1 k.p.a. oraz art. 22 Pr.a.s.c., zgodnie z którym rejestracji stanu cywilnego dokonuje się na podstawie dowodów potwierdzających prawdziwość zgłoszonych danych;

- art. 24 § 1 k.p.a. pkt 6, art. 24 § 3 k.p.a. oraz art. 25 § 2 k.p.a., bowiem okoliczności podniesione w uzasadnieniu wniosku nie wpisują się w treść art. 25 k.p.a. Postępowanie w sprawie o wpisanie danych kryjących do aktu urodzenia, prowadzone w oparciu o Pr.a.s.c., nie dotyczy sfery majątkowej, w związku z czym brak było uzasadnienia do zastosowania normy zawartej w art. 26 § 2 k.p.a. Powyższe stanowisko przekazano skarżącemu w piśmie z [...] marca 2021 r. nr [...]

Wojewoda podniosł, że skarżący błędnie odczytał treść uzasadnienia postanowienia z [...] lutego 2021 r., nr [...], w którym wyjaśniono, że podanie wnioskodawcy powinno zostać rozpatrzone poprzez wydanie decyzji administracyjnej orzekającej co do istoty sprawy, zgodnie z art. 2 ust. 6 Pr.a.s.c. Organ wyjaśnił, że postanowienie to nie zostało zaskarżone.

Zdaniem Wojewody organy obu instancji podjęły wszelkie niezbędne kroki do wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz jej załatwienia, z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu stron postępowania. Nie naruszono art. 7 i 7a k.p.a., które stanowią, że w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Organ zaznaczył, że słusznego interesu obywatela nie można utożsamiać z rozstrzygnięciem zgodnym z jego oczekiwaniami. Zarówno organ I jak i II instancji nie przekroczyły przy tym wyrażonej w art. 80 k.p.a. zasady swobodnej oceny dowodów, zaś uzasadnienie zaskarżonej decyzji odpowiada wymogom art. 107 § 3 k.p.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje.

Skarga okazała się zasadna.

Na wstępie Sąd wyjaśnia, że sprawa niniejsza została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym, na które została skierowana w trybie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tj. Dz.U. z 2020 r., poz. 1842 ze zm., aktualnie: Dz.U. z 2021 poz. 2095). W świetle tego przepisu przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a przeprowadzenie wymaganej przez ustawę rozprawy mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących i nie można przeprowadzić jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Na posiedzeniu niejawnym w tych sprawach sąd orzeka w składzie trzech sędziów. Zgoda strony na rozpoznanie w tym trybie nie jest zatem konieczna. Ponieważ w skardze pełnomocnik skarżącego zrzekł się prawa do rozprawy wnosząc o przyspieszenie terminu rozpoznania sprawy z uwagi na wiek skarżącego (przekroczone 80 lat) oraz konieczność jak najszybszego ustalenia treści jego aktu urodzenia, zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału II tut. Sądu z dnia [...] sierpnia 2021 r. sprawa została skierowana na posiedzenie niejawne w trybie wyżej opisanym, z wskazaniem terminu jej rozpoznania poza kolejnością – październik/listopad 2021 r. Mając na uwadze intensyfikację rozwoju epidemii, jaka odnotowywana jest w kraju od października 2021 r., w związku z czym przeprowadzenie wymaganej przez ustawę rozprawy zdalnej w budynku sądu (a tylko taka mogłaby zostać przeprowadzona w związku z obowiązującym od dnia [...] lipca 2021 r. brzmieniem art. 15zzs4 ust. 2 ww. ustawy) mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących oraz to, że nie można jej przeprowadzić na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (pełnomocnik skarżącego, pomimo doręczonej przez Sąd "Informacji o zasadach przeprowadzania rozpraw zdalnych w WSA w Poznaniu" nie złożył oświadczenia o posiadaniu możliwości technicznych do przeprowadzenia rozprawy zdalnej na odległość), Przewodniczący Wydziału II nie uwzględnił wniosku pełnomocnika skarżącego z [...] września 2021 r. (karty nr [...] akt sąd.) i nie uchylił zarządzenia o skierowaniu sprawy do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym, o czym pełnomocnik został przez Sąd poinformowany.

Wskazać w tym miejscu należy, że prawo do publicznej rozprawy nie ma charakteru absolutnego i może podlegać ograniczeniu, w tym także ze względu na treść art. 31 ust. 3 Konstytucji RP, w którym jest mowa o ograniczeniach w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw, gdy jest to unormowane w ustawie oraz w sytuacji, gdy jest to konieczne w demokratycznym państwie m.in. dla ochrony zdrowia. Niewątpliwie celem stosowania ww. ustawy z dnia 2 marca 2020 r. jest m.in. ochrona życia i zdrowia ludzkiego w związku z zapobieganiem i zwalczaniem zakażenia wirusem COVID-19, a w obecnym stanie faktycznym istnieją takie okoliczności, które w zarządzonym stanie pandemii w pełni nakazują uwzględnianie rozwiązań powyższej ustawy w praktyce działania organów wymiaru sprawiedliwości.

Dalej należy wyjaśnić, że w myśl art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t.: Dz.U. z 2021 r. poz. 137.) oraz art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.), zwanej dalej "p.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. prawidłowości zastosowania przez organy administracji publicznej przepisów obowiązującego prawa oraz trafności jego wykładni. Przepis art. 134 § 1 p.p.s.a. stanowi, że sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Stosownie do art. 135 p.p.s.a. Sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Rozpoznając wniesioną skargę w oparciu o tak określone kompetencje Sąd stwierdził, że skarga zasługiwała na uwzględnienie, choć z przyczyn innych, aniżeli w niej podniesiono. W opinii składu orzekającego o ile w niniejszej sprawie wniesienie skargi było uzasadnione, to jest zarzuty są chybione, bowiem stanowisko organów administracji obu instancji co do braku możliwości uwzględnienia wniosku skarżącego z dnia [...] grudnia 2020 r. o wpisanie w jego akcie urodzenia imion matki: H. H. G. M. i imion ojca: H. L. H. E. jako danych kryjących jest prawidłowe. W tym zakresie organy dokonały prawidłowej wykładni przepisów ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tj.: Dz.U. z 2021 r. poz. 709, dalej: Pr.a.s.c.), a w szczególności art. 62.

W opinii Sądu organy obu instancji prawidłowo uznały, że zakres zastosowania danych kryjących przez kierownika urzędu stanu cywilnego został uregulowany w art. 61 ust. 2 ustawy Pr.a.s.c. Wskazany przepis stanowi, że jeśli nie nastąpiło uznanie ojcostwa albo sądowe ustalenie ojcostwa, w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wskazane przez osobę zgłaszającą urodzenie, a w razie braku takiego wskazania w akcie urodzenia zamieszcza się jako imię ojca imię wybrane przez kierownika urzędu stanu cywilnego; jako nazwisko ojca i jego nazwisko rodowe zamieszcza się nazwisko matki z chwili urodzenia dziecka, z adnotacją o wpisaniu nazwiska matki i wybranego imienia jako danych ojca. Jest to jedyny przepis pozwalający kierownikowi urzędu stanu cywilnego na zastosowanie danych kryjących. Art. 61 ust. 2 Pr.a.s.c. nie znajduje natomiast zastosowania w przypadku aktu urodzenia skarżącego, bowiem w konsekwencji wyroków Sądu Rejonowego w K. wyrokiem z dnia [...] czerwca 2013 r. sygn. akt III RC [...] oraz sygn. akt III RC [...] w akcie urodzenia skarżącego brak jest danych zarówno matki, jak i ojca. Akt urodzenia skarżącego E. L. stał się zatem aktem osoby pełnoletniej nieznanych rodziców. W takiej sytuacji faktycznej, gdy nie są znane dane rodziców i nie można ich określić, zastosowanie znajduje procedura określona z art. 62 Pr.a.s.c., zgodnie z którym akt urodzenia dziecka nieznanych rodziców sporządza się na podstawie orzeczenia sądu opiekuńczego (ust. 1), a tryb ten stosuje się odpowiednio do sporządzenia aktu urodzenia osoby pełnoletniej, której tożsamości nie można ustalić ze względu na jej ułomność fizyczną lub psychiczną albo nieznane pochodzenie (ust.3). Zgodnie z art. 132 ust. 1 Pr.a.s.c. zachowują moc akty stanu cywilnego sporządzone w okresie od dnia [...] września 1939 r. do dnia [...] stycznia 1946 r. w trybie świeckiej rejestracji stanu cywilnego na obszarach, które w dniu [...] września 1939 r. wchodziły w skład Państwa Polskiego i na których, w myśl prawa polskiego, obowiązywały przepisy o wyznaniowej rejestracji stanu cywilnego. Z kolei zgodnie z ust. 7 wymienionego przepisu dziecko nieznanych rodziców, którego akt urodzenia został sporządzony przed dniem [...] sierpnia 1955 r., może złożyć wniosek do sądu opiekuńczego o ustalenie danych wymienionych w art. 62 ust. 2. Orzeczenie sądu stanowi podstawę do dołączenia wzmianki dodatkowej do aktu urodzenia. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że akt urodzenia skarżącego sporządzony został w 1941 roku w Urzędzie Stanu Cywilnego w P.. W konsekwencji należało przyjąć, że uzupełnienie aktu urodzenia skarżącego zgodnie z wnioskiem z dnia [...] grudnia 2020 r. nie mogło nastąpić w trybie administracyjnym, co z kolei nakazuje uznać, że podniesione w skardze zarzuty naruszenia przez organy obu instancji przepisów prawa materialnego są chybione.

Tym samym również zarzuty skargi, dotyczące naruszenia przez organy przepisów postępowania poprzez brak przeprowadzenia dowodu z zeznań wskazywanych świadków, należy uznać za nieuzasadnione. Zgodnie z treścią art. 5 ust. 5 Pr.a.s.c., wpisu w rejestrze stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego na podstawie dokumentów i przepisów, które uprawniają go do tej czynności. Zgodnie z art. 22 Pr.a.s.c. rejestracji stanu cywilnego dokonuje się na podstawie dowodów potwierdzających prawdziwość zgłoszonych danych. W przypadku uznania tych dowodów za niewystarczające, stan faktyczny ustala się w postępowaniu wyjaśniającym. Artykuł 23 Pr.a.s.c. stanowi, że informacje o okolicznościach i podstawie rejestracji urodzenia, małżeństwa albo zgonu zamieszcza się w akcie stanu cywilnego jako adnotację. Przepis art. 24 ust. 1 Pr.a.s.c stanowi, że wpis wpływający na treść lub ważność aktu stanu cywilnego dołącza się do aktu stanu cywilnego w formie wzmianki dodatkowej, natomiast zgodnie z ust. 2. tego przepisu wzmiankę dodatkową dołącza się na podstawie m.in. prawomocnych orzeczeń sądów. W tym przypadku chodzi jednakże o prawomocne orzeczenia sądu powszechnego, a nie sądu administracyjnego. Z uwagi na brak prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego o ustaleniu ojcostwa i ustaleniu macierzyństwa, względnie prawomocnego orzeczenia stwierdzającego nieważność aktu urodzenia skarżącego z 1941 r., w którym ustalone zostałoby i z którego wynikałoby kto był jego matką i ojcem, Kierownik USC w P. nie mógł uwzględnić wniosku o wpisanie, jako danych krytych, podanych przez skarżącego imion – jako imion matki i ojca. Nie ma przy tym żadnego znaczenia, czy imiona te są fikcyjne, czy też można je połączyć z osobami, co do których skarżący wywodzi, że były jego rodzicami biologicznymi.

Prawidłowo Wojewoda wskazał, że w postanowieniu z [...] stycznia 2021 r., sygn. akt IV Ns [...], Sąd Rejonowy [...] wskazał tryby postępowania przed sądami powszechnymi, które umożliwią wpisanie w jego akcie urodzenia danych rodziców. O konieczności uwzględnienia wniosku skarżącego z [...] lipca 2020 r. nie stanowiło również wcześniejsze postanowienie Wojewody z dnia [...] lutego 2021 r., nr [...] W tym zakresie zarzuty skargi wskazują na niezrozumienie treści uzasadnień tych orzeczeń.

Mając powyższe na uwadze za nieuzasadnione należało również uznać zarzuty dotyczące braku rozpatrzenia sprawy skarżącego z pominięciem art. 7 oraz 7a k.p.a. poprzez niezałatwienie sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywatela oraz nie rozstrzygnięcie sprawy na korzyść strony, mimo że zdaniem skarżącego nie sprzeciwiają się temu interesy osób trzecich. W tym zakresie należy jednakże wyjaśnić, że wobec jednoznacznej treści wskazanych wyżej przepisów ustawy Pr.a.s.c. nie można skutecznie wywodzić, iż sprawa powinna zostać rozstrzygnięta z ich pominięciem, tym bardziej, że zgodnie z powołanym w skardze przepisem art. 7 k.p.a. w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, co oznacza obowiązek stosowania obowiązujących przepisów prawa. Z kolei przepis art. 7a k.p.a. można zastosować jeżeli w sprawie pozostają wątpliwości co do treści normy prawnej (§1) i tylko wówczas, gdy nie wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności m.in. porządku publicznego (§2). Na gruncie niniejszej sprawy wątpliwości co do treści normy prawnej nie występują, a waga aktów stanu cywilnego pozwala przyjąć, że ich wiarygodność, a przez to i pewność, jest istotna dla porządku publicznego.

Sąd nie podziela również zarzutów skargi dotyczących konieczności wyłączenia Kierownik USC w P. oraz USC w P. od załatwienia sprawy z wniosku skarżącego. Do dnia wydania decyzji organu I instancji nie wpłynęło do USC w P. zawiadomienie o wszczęciu wobec Kierownik postępowania przez Prokuraturę Rejonową w G., a przyczyna wyłączenia pracownika na podstawie art. 24 §1 pkt 6 k.p.a. powstaje z datą wszczęcia takiego postępowania. Poza przesłanką wymienioną tym przepisie żadna inna z art. 24 §1 k.p.a. oraz w art. 25 k.p.a. nie wystąpiła.

Poza przyczynami wyłączenia pracownika organu administracji publicznej z udziału w postępowaniu wymienionymi taksatywnie w art. 24 § 1 nie można wykluczyć przypadków, w których powstają wątpliwości co do bezstronności pracownika w rozpatrywaniu i załatwianiu określonej sprawy administracyjnej. Przepis art. 24 § 3 jako przyczynę wyłączenia pracownika wskazuje "istnienie okoliczności nie wymienionych w § 1, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika". To bezpośredni przełożony pracownika jest obowiązany na jego żądanie lub na żądanie strony albo z urzędu wyłączyć go od udziału w postępowaniu, jeżeli zostanie uprawdopodobnione istnienie wymienionych okoliczności. W realiach przedmiotowej sprawy Wójt Gminy P. nie wyłączył Kierownika z toczącego się postępowania (postanowienie nr [...] z [...] marca 2021r.). Z kolei Wojewoda do kwestii tej odniósł się dopiero w odpowiedzi na skargę, bowiem kwestia ta nie była podnoszona w odwołaniu od decyzji organu I instancji. Zważywszy, że w decyzji tej Kierownik USC w P. odniósł się do postawionych przez stronę zarzutów, można przyjąć, że utrzymując w mocy zaskarżoną decyzję Wojewoda podzielił stanowisko organu w tym zakresie, czemu ostatecznie dał wyraz w odpowiedzi na skargę. Również w opinii Sądu na dzień wydania decyzji przez organ I instancji nie zachodziły podstawy do wyłączenia tego organu, jak i całego USC w P. z przyczyn określonych w art. 24 i 25 k.p.a., a wyjaśnienia Kierownik USC przeczą zarzutom skarżącego co do bezstronności organu. Sąd nie miał podstaw, aby wyjaśnienia te kwestionować.

Tym niemniej, choć z przyczyn wyżej wymienionych zarzuty skargi nie mogły zostać uwzględnione, Sąd orzekł o uchyleniu zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji. W opinii Sądu w sytuacji, gdy przepisy art. 61, art. 62 i art. 132 ust. 1 i ust. 7 jednoznacznie wskazują na niewłaściwość organów administracji publicznej w rozstrzygnięciu sprawy z wniosku o wpisanie danych kryjących w akcie urodzenia w przypadku, gdy nie zostały ustalone dane zarówno matki, jak i ojca osoby wnioskującej o taki wpis, powoływany przez Wojewodę przepis art. 2 ust. 6 Pr.a.s.c. nie ma zastosowania. Zgodnie z art. 2 ust. 6 Pr.a.s.c. odmowa dokonania czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego następuje w formie decyzji administracyjnej. W opinii składu orzekającego w niniejszej sprawie wymóg wydania decyzji na tej podstawie prawnej dotyczy wyłącznie wniosków, do rozpatrzenia których jest właściwy kierownik urzędu stanu cywilnego. Nie odnosi się natomiast do wniosków, które tak jak wniosek skarżącego z [...] grudnia 2020 r., nie podlegają kompetencji organu administracji publicznej. Przedmiotowa sprawa powinna zatem zostać rozstrzygnięta w formie decyzji o umorzeniu postępowania administracyjnego.

Zgodnie z art. 105 § 1 k.p.a. gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Postępowanie administracyjne staje się bezprzedmiotowe, gdy sprawa, która miała być załatwiona w drodze decyzji, albo nie miała charakteru sprawy administracyjnej jeszcze przed datą wszczęcia postępowania, albo utraciła charakter sprawy administracyjnej w toku postępowania administracyjnego. W pierwszym wypadku postępowanie stało się bezprzedmiotowe, ponieważ przyczyna bezprzedmiotowości została wykryta w toku postępowania, w drugim natomiast dlatego, że przyczyna bezprzedmiotowości pojawiła się po wszczęciu postępowania, a przed jego zakończeniem (za: LEX – Komentarz do art. 105 k.p.a., A. Wrobel w: M. Jaśkowska, M.Wilbrandt-Gotowicz, A.Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego). W piśmiennictwie i orzecznictwie akcentuje się konieczność i celowość rozróżnienia bezprzedmiotowości postępowania i bezzasadności żądania strony (J. Borkowski [w:] Komentarz, 1996, s. 463; wyrok NSA w Warszawie z 6.05.1988 r., IV SA 251/88, ONSA 1989/1, poz. 8). Z bezprzedmiotowością postępowania w rozumieniu art. 105 § 1 k.p.a. mamy do czynienia wówczas, gdy w sposób oczywisty organ administracji publicznej stwierdzi brak podstaw prawnych i faktycznych do merytorycznego rozpatrzenia sprawy.

W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że przepis art. 105 § 1 k.p.a. nie może być interpretowany rozszerzająco; ma on zastosowanie jedynie wtedy, gdy w świetle prawa materialnego i ustalonego stanu faktycznego brak jest sprawy administracyjnej mogącej być przedmiotem postępowania, brak jest strony postępowania, czy też jeśli sprawa ma cywilny charakter. W takiej sytuacji jakiekolwiek rozstrzygnięcie merytoryczne (pozytywne czy negatywne) staje się prawnie niedopuszczalne (por. m.in. wyrok WSA w Gdańsku z 12 lutego 2020 r., sygn. akt II SA/Gd 466/19 i przywołane w nim orzecznictwo).

Uwzględniając powyższe należy przyjąć, że o ile wpisanie w akt urodzenia strony danych kryjących w miejscu imienia matki oraz w miejscu imienia ojca należy do czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego, to z bezprzedmiotowością postępowania mamy do czynienia w sytuacji, gdy wniosek o wpisanie danych kryjących dotyczy zarówno imion matki, jak i imion ojca. W przypadku takiego wniosku sprawa ma cywilny charakter. Brak jest zatem sprawy administracyjnej, która może być załatwiona decyzją, co uzasadnia umorzenie postępowania administracyjnego, które co do zasady zostaje wszczęte z dniem wpływu wniosku do organu administracji.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że organ I instancji naruszył przepis postępowania, tj. art. 105 § 1 k.p.a., co miało istotny wpływ na wynik sprawy, natomiast Wojewoda orzekający w II instancji dodatkowo naruszył art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., ponieważ utrzymał w mocy decyzję merytorycznie rozstrzygającą o wniosku skarżącego, mimo że z uzasadnienia decyzji wynikało, iż sprawa ma cywilny charakter.

Z powyższych względów Sąd na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) w zw. z art. 135 p.p.s.a., orzekł o uchyleniu zaskarżonych decyzji (pkt 1 sentencji wyroku).

O umorzeniu postępowania administracyjnego (pkt 2 sentencji) Sąd orzekł na podstawie art. 145 § 3 p.p.s.a. Brak jest bowiem podstaw do kontynuowania w niniejszej sprawie postępowania administracyjnego. Oznacza to, że wystąpiła przesłanka przewidziana w art. 145 § 3 p.p.s.a., uzasadniająca umorzenie postępowania administracyjnego. Przepis ten jest przeniesieniem na grunt postępowania sądowoadministracyjnego instytucji obligatoryjnego umorzenia postępowania administracyjnego, przewidzianej w art. 105 § 1 k.p.a. Sąd, wstępując w rolę organu administracji publicznej, wykonuje przypisany organowi obowiązek. Wydane orzeczenie sądu zastępuje więc rozstrzygnięcie organu administracji publicznej i pełni funkcję decyzji umarzającej postępowanie administracyjne w całości lub w części, kończąc postępowanie bez rozstrzygania sprawy co do jej istoty (por. R. Hauser, M. Wierzbowski (red.), Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2017). Ustawodawca kierując się zasadami ekonomiki procesowej umożliwił w ten sposób, aby wyrok sądu administracyjnego w takiej sytuacji załatwiał końcowo sprawę administracyjną, bez potrzeby ponownego angażowania organu administracji publicznej tylko po to, żeby wydał decyzję o umorzeniu postępowania (por. uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Druk sejmowy nr 1633 i 2538, VII kadencja, s. 17). Co istotne, umorzenie postępowania nie zależy od woli sądu, lecz od stwierdzenia istnienia obiektywnej przyczyny bezprzedmiotowości postępowania administracyjnego, co miało miejsce w rozpatrywanej sprawie.

O kosztach (pkt III sentencji) Sąd orzekł na podstawie art. 200 w zw. z art. 205 p.p.s.a. Do kosztów tych zalicza się uiszczony wpis sądowy w wysokości [...] zł oraz koszty zastępstwa procesowego w wysokości [...] zł oraz opłaty od pełnomocnictwa [...] zł, określone w § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).