Wyrok z dnia 2021-05-26 sygn. II SA/Bd 85/21

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Joanna Brzezińska (spr.) Sędziowie sędzia WSA Joanna Janiszewska-Ziołek asesor WSA Katarzyna Korycka po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 26 maja 2021 r. sprawy ze skargi [...] na decyzję Wojewody z dnia [...] listopada 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wydania odpisu aktu małżeństwa oddala skargę.

Wnioskiem z [...] lipca 2020 r. (wpływ do organu [...] lipca 2020 r.) J. G. (skarżący), działając przez radcę prawnego, powołując się na art. 45 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, zwrócił się do Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w Nakle nad Notecią o wydanie odpisu aktualnego aktu małżeństwa zawartego przez A. K. z M. K., z naniesioną adnotacją o rozwodzie (wskazując wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu, XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedziba w Pile z dnia 22 grudnia 2011 r. sygn.. XIV C 410/11) celem załączenia go do wniosku o dokonanie wpisu ˝ udziału w prawie własności każdego z małżonków w księdze wieczystej nr [...] i wykreślenie wpisu informującego, że nieruchomość wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków.

W uzasadnieniu wnioskodawca powołał się na nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym przeciwko A. K. z [...] października 2013 r. sygn. V Gnc 3231/13 wydany przez Sąd Rejonowy w Tarnowie, V Wydział Gospodarczy i prowadzone na jego podstawie postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikowi przez komornika sądowego. W toku tego postepowania komornik ustalił, że w skład majątku dłużnika wchodzi nieruchomość objęta wskazana księga wieczystą, w której w dziale II widnieje informacja, że nieruchomość znajduje się we wspólności majątkowej małżeńskiej. Wnioskodawca wskazał, że wspólność ta ustała w wyniku rozwodu orzeczonego ww. wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu. W tej sytuacji wnioskodawca – jako wierzyciel dąży do ujawnienia w księdze wieczystej, że jego dłużnik jest właścicielem ˝ udziału w prawie własności przedmiotowej nieruchomości. Ma to w założeniu umożliwić przeprowadzenie egzekucji ze wskazanego udziału. Przeprowadzenie egzekucji z nieruchomości znajdującej się we wspólności majątkowej wymaga uzyskania przez wierzyciela klauzuli wykonalności również przeciwko małżonkowi, co z uwagi na brzmienie art. 787 k.p.c., nie będzie możliwe. Dodatkowo wnioskodawca wyjaśnił, że właściwy sąd okręgowy odmówił mu wydania odpisu wyroku rozwodowego z klauzulą prawomocności ze względu na ochronę danych wrażliwych, polecając jednocześnie uzyskanie odpisu skróconego aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie.

Pismem z [...] lipca 2020 r. organ wezwał do uzupełnienia wniosku poprzez doręczenie dokumentów potwierdzających interes prawny w uzyskaniu wnioskowanych danych, który winien być konkretny i aktualny, a nie przewidywalny w przyszłości i hipotetyczny. W odpowiedzi skarżący wskazał, że załączył do wniosku wszelkie wymagane dokumenty potwierdzające istnienie po jego stronie interesu prawnego (istnienie wierzytelności, prowadzenie egzekucji oraz braku ujawnienia w księdze wieczystej aktualnego stanu prawnego nieruchomości), w tym pismo sądu okręgowego wskazujące na możliwość uzyskania odpisu aktu małżeństwa.

W piśmie z [...] sierpnia 2020 r. organ podtrzymał swoje stanowisko, wzywając jednocześnie o doręczenie organowi poświadczonej za zgodność z oryginałem kserokopii wniosku o wpis w księgach wieczystych z datą wpływu do właściwego sądu, albo pisma o oddaleniu wniosku lub o uzupełnieniu braków formalnych.

W odpowiedzi skarżący podtrzymał stanowisko wskazując, że składanie do sądu wniosku podlegającego oddaleniu byłoby niecelowe.

Decyzją z [...] września 2020 r., nr [...], Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w N. odmówił wydania odpisu aktu małżeństwa zawartego pomiędzy A. K. i M. K.. W uzasadnianiu decyzji organ po przywołaniu stanu faktycznego stwierdził, że skarżący winien wykazać aktualny interes prawny zgodnie z art. 45 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2020 r., poz. 463 – dalej "p.a.s.c."), tymczasem nie jest takim stwierdzenie skarżącego, że zgodnie z art. 6262 § 3 k.p.c. do wniosku o wpis w księdze wieczystej należy dołączyć dokumenty stanowiące podstawę tego wpisu. Zdaniem organu, odpis aktu małżeństwa nie jest dokumentem stanowiącym podstawę wpisu w księdze wieczystej. Podstawą do wpisu pewnego stanu prawnego nieruchomości jest orzeczenie sądu lub inny odpowiedni dokument, co wynika z art. 31 ust. 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece (u.k.w.h.). Organ przywołał uchwały Sądu Najwyższego z 21 czerwca 2001 r., sygn. III CZP 16/01 oraz z 15 października 1962 r., sygn. I CO 22/62, w których za podstawę wpisu w księdze wieczystej współwłasności i w częściach ułamkowych na rzecz byłych współmałżonków wskazano prawomocny wyrok rozwodowy. W związku z powyższym odpis aktu stanu cywilnego nie jest podstawą wpisu w księdze wieczystej, a więc skarżący nie wykazał istnienia po jego stronie interesu prawnego w jego pozyskaniu. Organ nadmienił, że o ile sąd okręgowy odmówił skarżącemu przesłania odpisu prawomocnego wyroku rozwodowego z uwagi na ochronę danych osobowych, to jednak dopuścił on możliwość zmiany stanowiska w sytuacji oddalenia wniosku przez sąd rejonowy oraz oddalenia ewentualnej apelacji od tego rozstrzygnięcia. Ponadto wskazał na możliwość złożenia wniosku do sądu okręgowego o przesłanie właściwemu sądowi wieczystoksięgowemu wymaganego odpisu wyroku rozwodowego, co spowoduje wpisanie ostrzeżenia o niezgodności treści stanu prawnego ujawnionego w KW z rzeczywistością, a następnie złożenia wniosku o ujawnienie dłużnika jako współwłaściciela nieruchomości w części ułamkowej.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący ponownie podniósł, że sąd okręgowy odmówił wydania odpisu wyroku rozwodowego kierując go do urzędu stanu cywilnego i wskazując możliwość uzyskania odpisu aktu małżeństwa dłużnika z naniesioną adnotacją o rozwodzie, który w ocenie sądu okręgowego winien stanowić wystarczającą podstawę do uzyskania wpisu w księdze wieczystej o współwłasności ułamkowej nieruchomości dłużnika i jego byłej żony. Przywołał, że zgodnie z art. 31 ust. 2 u.k.w.h. podstawą wpisu może być "inny odpowiedni dokument", a więc i akt stanu cywilnego (akt małżeństwa). Skarżący wskazał, że niedołączenie do wniosku o wpis w księdze wieczystej odpisu aktu małżeństwa będzie skutkowało jego oddaleniem bez wzywania do usunięcia braków formalnych skargi, zwracanie się z takim wnioskiem do sądu jest zatem nieuzasadnione prawnie i ekonomicznie. Stwierdził, że skoro nie może on uzyskać odpisu wyroku rozwodowego, to jedynym rozwiązaniem jest uzyskanie odpisu aktu stanu cywilnego, niezawierającego danych osobowych wcześniej mu nie znanych.

Wojewoda [...] decyzją z [...] listopada 2020 r., nr [...], utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

Organ odwoławczy, powołując się na treść art. 45 p.a.s.c. potwierdził, że w skarżący nie wykazał istnienia aktualnego, obiektywnie istniejącego interesu prawnego uprawniającego do uzyskania wnioskowanego odpisu aktu stanu cywilnego. Nie jest nim – w ocenie organu odwoławczego – sam zamiar wszczęcia postępowania o wpis w księdze wieczystej nieruchomości udziału w prawie własności każdego z byłych małżonków, których akt ten dotyczy. Organ odwoławczy dostrzegł, że skarżący jest bezsprzecznie wierzycielem wobec A. K. – właściciela nieruchomości, co do której zachodzi niezgodność stanu prawnego zapisanego w księdze wieczystej ze stanem faktycznym. Wskazał w związku z tym, że w obliczu odmowy wydania odpisu wyroku rozwodowego przez sąd okręgowy skarżący może zwrócić się do sądu wieczystoksięgowego o dokonanie wpisu zgodnego ze stanem rzeczywistym i po wezwaniu tego sądu o uzupełnienie wniosku wystąpić do kierownika USC o wydanie odpisu przedmiotowego aktu małżeństwa.

Józef Gargula, reprezentowany przez radcę prawnego T. K., zaskarżył powyższa decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy zarzucając naruszenie art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego w zw. z art. 6262 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego poprzez błędne uznanie, że wierzyciel nie posiada interesu prawnego w uzyskaniu odpisu aktu małżeństwa dokumentującego rozwód dłużnika i jego małżonka, celem wykorzystania go jako podstawę wpisu ˝ udziału w prawie własności każdego z małżonków w księdze wieczystej i wykreślenia wpisu informującego, że nieruchomość wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków, ponieważ interes ten aktualizuje się dopiero w momencie wszczęcia postępowania wieczystoksięgowego, podczas gdy sąd wieczystoksięgowy nie wzywa do uzupełnienia dokumentów stanowiących podstawę wpisu, a brak taki spowoduje oddalenie wniosku, co oznacza, że wnioskodawca zmuszony jest uzyskać dokument stanowiący podstawę wpisu przed wszczęciem postępowania wieczystoksięgowego, co w sposób oczywisty świadczy o istnieniu interesu prawnego.

Na tej podstawie wniesiono o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz decyzji organu I instancji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a w zw. z art. 135 p.p.s.a., rozpoznanie sprawy w trybie uproszczonym oraz zasądzenie od organu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu skarżący wywiódł, że o ile organ odwoławczy prawidłowo stwierdził możliwość uznania aktu stanu cywilnego jako podstawy dokonania wpisu, to jednak w sposób nieuprawniony odmawia stwierdzenia po stronie skarżącego interesu prawnego warunkującego uzyskanie wnioskowanego odpisu. Powtórzył stanowisko zawarte w odwołaniu, że brak dołączenia do wniosku o wpis w KW ww. dokumentu spowoduje oddalenie wniosku bez wzywania o uzupełnienie braków, a sugerowana przez sąd okręgowy ścieżka zakładająca oddalenie apelacji wniesionej od takiego rozstrzygnięcia jest stosunkowo karkołomna i generująca niecelowe koszty oraz znaczne opóźnienie sprawy.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Kontrola legalności zaskarżonej decyzji, dokonana na zasadach i w trybie określonym przepisami ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 2167) oraz ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 2325 – dalej "p.p.s.a.") wykazała, że brak jest podstaw do uwzględnienia skargi. Sprawa została rozpoznana w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym, na podstawie art. 119 pkt 2 i art. 120 p.p.s.a., na wniosek skarżącego zawarty w skardze, wobec braku przeciwnego wniosku organu.

Skarżona decyzja i utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji zostały wydane na podstawie z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (publ. jak wyżej), zgodnie z którym odpis aktu stanu cywilnego i zaświadczenie o zamieszczonych lub niezamieszczonych w rejestrze stanu cywilnego danych dotyczących wskazanej osoby wydaje się osobie, której akt dotyczy, lub jej małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu, rodzeństwu, przedstawicielowi ustawowemu, opiekunowi, osobie, która wykaże w tym interes prawny, sądowi, prokuratorowi, organizacjom społecznym, jeżeli jest to zgodne z ich celem statutowym i przemawia za tym interes społeczny, oraz organom administracji publicznej, w tym podmiotom, o których mowa w art. 5a ust. 1, Służbie Ochrony Państwa, Policji, Straży Granicznej i Służbie Więziennej, a także Żandarmerii Wojskowej, jeżeli jest to konieczne do realizacji ich ustawowych zadań.

Stan faktyczny sprawy został ustalony przez organy administracji w sposób prawidłowy i niezbędny do jej rozstrzygnięcia, zgodnie z wymogami art. 6, art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm., dalej "k.p.a."). Z akt sprawy wynika, co pozostaje niesporne między stronami, że:

- skarżący J. G. uzyskał w postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w Tarnowie Wydział V Gospodarczy z dnia 18 października 2013 r. sygn. V GNc 3232/13, przeciwko dłużnikowi A. K. [...],

- A. K. jest współwłaścicielem nieruchomości lokalowej, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr [...], w jej dziale II jako właściciele ujawnieni są A. K. i M. K. we wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej,

- prawomocnym wyrokiem z 22 grudnia 2011 r. sygn. XIV C 410/11 Sąd Okręgowy w Poznaniu XIV Zamiejscowy Wydział Cywilny z siedzibą w Pile orzekł rozwód małżeństwa A. K., który [...] grudnia 2011 r. został doręczony USC w N. ,

- SO w Poznaniu pismem z 9 czerwca 2020 r. odmówił wierzycielowi wydania odpisu ww. wyroku rozwodowego z uwagi na charakter zawartych w nim danych objętych ochroną danych osobowych (dotyczących winy rozkładu pożycia, alimentów), które nie są niezbędne wierzycielowi dla ochrony jego praw. Sąd wskazał, na ewentualną możliwość wydania odpisu wyroku rozwodowego gdyby tylko z powodu braku odpisu tego wyroku sąd wieczystoksięgowy oddalił wniosek o wpis, a apelacja została oddalona oraz możliwość pozyskania odpisu aktu małżeństwa dłużnika z USC, z naniesioną adnotacją o rozwodzie, co powinno być wystarczającą podstawą do uzyskania odpowiedniego wpisu w kw.

Skarżący wystąpił do kierownika urzędu stanu cywilnego o wydanie odpisu aktu stanu cywilnego (aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie) swojego dłużnika. Niewątpliwie spośród osób i podmiotów, którym wydanie odpisu aktu stanu cywilnego przewidział ustawodawca w art. 45 ust. 1 p.a.s.c. w kontrolowanej sprawie zastosowanie może znaleźć jedynie norma odnosząca się do osoby, która "wykaże w tym interes prawny".

Spór w niniejszej sprawie dotyczy tego, czy podnoszony przez skarżącego zamiar złożenia do sądu wieczystoksięgowego wniosku o wpis w księdze wieczystej usuwający niezgodność stanu prawnego z faktycznym na nieruchomości wchodzącej uprzednio (do czasu rozwiązania małżeństwa) w skład majątkowej wspólności małżeńskiej dłużnika (wpis o ˝ udziału w prawie własności tej nieruchomości każdego z małżonków), by z jego części egzekwować swą wierzytelność, świadczy o posiadaniu interesu prawnego w uzyskaniu odpisu aktu stanu cywilnego dotyczącego osób trzecich, w rozumieniu art. 45 ust. 1 p.a.s.c.

Pojęcie interesu prawnego, o którym mowa w tym przepisie nie jest w ustawie zdefiniowane, co koniecznym czyni odwołanie się w tym zakresie do poglądów wypracowanych w doktrynie i orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Prawidłowo wyjaśnił organ odwoławczy, że istnienie interesu prawnego uzależnione jest od istnienia przepisu prawa powszechnie obowiązującego, na podstawie którego można żądać skutecznie czynności organu z zamiarem zaspokojenia jakiejś potrzeby albo żądać zaniechania lub ograniczenia czynności organu sprzecznych z potrzebami danej osoby (por. wyrok NSA z 5 lutego 2009r., sygn. II OSK 95/08, dostępny na stronie orzeczenia.nsa.gov.pl). Interes prawny musi być interesem własnym, osobistym, indywidualnym danego podmiotu i mieć charakter realny, to jest istnieć aktualnie, a nie hipotetycznie, oraz pozostawać w bezpośrednim związku z przedmiotem sprawy administracyjnej. O tym, czy w konkretnej sprawie dany podmiot ma interes prawny, decydują przepisy prawa materialnego nie tylko z zakresu prawa administracyjnego, ale również z zakresu np. stosunków cywilnych. Ustalenie interesu prawnego wnioskodawcy w uzyskaniu określonych danych osobowych powinno być zatem ściśle powiązane z sytuacją prawną strony w konkretnej sprawie. Wnioskodawca miałby więc interes prawny w uzyskaniu tych danych, gdyby jego sytuacja prawna była zależna od danych uzyskanych z prowadzonej przez dany organ ewidencji, tj. gdyby dane te, bądź określony dokument, były niezbędne do zrealizowania przez wnioskodawcę swoich uprawnień.

Interes prawny wiąże się z obiektywną, czyli rzeczywiście istniejącą potrzebą ubiegania się o udzielenie ochrony prawnej, jego istotą jest oparcie na konkretnej normie prawa materialnego, którą to normę można wskazać jako jego podstawę (vide: postanowienie NSA z 18 maja 2021 r., sygn. III OSK 4570/21, dostępny jw.). Charakter tej relacji winien być materialnoprawny, a nie wyłącznie procesowy (por. wyrok WSA w Szczecinie z 23 maja 2019 r., sygn. II SA/Sz 343/19, dostępny jw.). Co nader istotne badanie czy w konkretnej sytuacji wnioskodawca ma interes prawny w uzyskaniu odpisu konkretnego aktu stanu cywilnego, zatem uzyskaniu danych osobowych, musi być ściśle powiązane z sytuacją prawną strony w okolicznościach konkretnej sprawy. Zdaniem sądu rozpoznającego niniejszą sprawę wnioskodawca miałby więc interes prawny w uzyskaniu tego aktu stanu cywilnego, gdyby jego sytuacja prawna była zależna od danych uzyskanych z prowadzonej przez dany organ ewidencji, tj. gdyby dane te bądź określony dokument (tu aktualny odpis aktu małżeństwa) były niezbędne do zrealizowania przez wnioskodawcę swoich uprawnień. Zawsze zatem należy badać w tym względzie okoliczności danego przypadku.

Stanowisko organów obu instancji, w kwestii braku istnienia po stronie skarżącego interesu prawnego rozumianego zgodnie z powyższym, jest w ocenie Sądu prawidłowe. O ile bowiem skarżący jest wierzycielem wobec osoby będącej właścicielem nieruchomości o stanie prawnym, dokumentowanym księgą wieczystą, niezgodnym z rzeczywistym stanem prawnym (relacja materialnoprawna), to nie istnieje aktualnie substrat materialnoprawny aktualizujący po stronie skarżącego interes prawny w konkretnym postępowaniu administracyjnym prowadzonym w oparciu o art. 45 p.a.s.c., a niezależnym od statusu skarżącego jako wierzyciela względem dłużnika. Innymi słowy, z punktu widzenia przepisu art. 45 ust. 1 p.a.s.c. obojętnym jest, czy skarżący jest wierzycielem, czy nie, wobec osoby, której dotyczy wnioskowany odpis aktu stanu cywilnego. Interes prawny w postępowaniu prowadzonym w oparciu o art. 45 ust. 1 p.a.s.c. istniałby za to w takiej sytuacji, w której skarżący realnie (aktualnie) kształtuje swoją sytuację prawną w oparciu o możliwość uzyskania przedmiotowego odpisu. Do tego zaś – jak konsekwentnie wskazywały organy – wymagane byłoby wystąpienie jako strona postępowania prowadzonego przed sądem wieczystoksięgowym o wpis w KW, którego to postępowania los zależałby z kolei od uzyskania konkretnie odpisu aktu stanu cywilnego (jako "odpowiedniego dokumentu" dla podstawy wpisu w księdze wieczystej zgodnie z art. 31 ust. 2 u.k.w.h.). W toku postępowania administracyjnego skarżący nie wykazywał aby złożył wniosek o wpis KW udziału w prawie własności każdego z byłych małżonków, nie istniała zatem – w czasie rozstrzygania przez organy obu instancji – relacja materialnoprawna pomiędzy jego sytuacją prawną a uzyskaniem wnioskowanego odpisu.

Jak słusznie zauważyły organy, hipotetyczny, ewentualny zamiar zainicjowania postępowania sądowego w sprawie wpisu w księdze wieczystej nieruchomości dłużnika nie stanowi o interesie prawnym aktualnym, obiektywnie istniejącym i konkretnym. W czasie rozstrzygania sprawy administracyjnej przez organy obu instancji, nie toczyło się postępowanie przed sądem wieczystoksięgowym z udziałem skarżącego oraz z udziałem osoby, której aktu stanu cywilnego wniosek skarżącego dotyczył (status uczestnika postępowania po stronie dłużnika przysługiwałby mu zgodnie z 6261 § 2 k.p.c.).

Nadto należy podkreślić, że z niespornych ustaleń faktycznych w sprawie wynika, że małżeństwo A. K. z M. K. zostało rozwiązane przez rozwód w grudniu 2011 r. Tym samym w dacie wydania uzyskania przez skarżącego tytułu egzekucyjnego przeciwko A.K. (nakaz zapłaty Sądu Rejonowego w Tarnowie Wydział V Gospodarczy z 18 października 2013 r.), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności 14 stycznia 2014 r. – dłużnik nie pozostawał już w związku małżeńskim. Z tego powodu wierzyciel nie mógłby w tej sprawie z pewnością ubiegać się chociażby o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonce dłużnika na podstawie art. 787 kodeksu postępowania cywilnego. Przepis ten stanowi bowiem, że tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika. Z kolei w myśl art. 785 k.p.c., jeżeli od uzyskania klauzuli wykonalności potrzebne jest zaświadczenie lub dokument, które według ustawy organy państwowe obowiązane są wydać dłużnikowi, wierzyciel może również żądać ich wydania. Gdy wierzyciel nie może uzyskać zaświadczenia lub dokumentu albo gdy chodzi o nadanie klauzuli z urzędu, wydanie ich zarządza sąd.

Warto zaznaczyć, że wśród poglądów wyrażanych w orzecznictwie sądów administracyjnych znana jest linia, zgodnie z którą w przypadku ubiegania się przez wierzyciela o uzyskanie odpisu aktu małżeństwa w celu uzyskania w takiej sytuacji faktycznej i prawnej klauzuli wykonalności także przeciwko małżonkowi dłużnika, wierzyciel ma interes prawny w uzyskaniu odpisu tego aktu stanu cywilnego – o jakim mowa w art. 45 ust. 1 Prawa o aktach stanu cywilnego (por. wyrok NSA z 27 listopada 2008 r. sygn. II OSK 1474/07, wyroki WSA w Krakowie z 3 lipca 2007 r. sygn. III SA/Kr 294/07, z 19 września 2007 r. sygn. III SA/Kr 452/07, wyrok WSA w Gdańsku z 24 października 2007 r. sygn. III SA/Gd 312/07, wyrok WSA w Kielcach z 17 grudnia 2013 r. sygn. II SA/Ke 912/13). Jak jednak wskazano w niniejszej sprawie sytuacja taka nie zachodzi, i na tego typu cel uzyskania odpisu aktu stanu cywilnego skarżący się nie powoływał w sprawie.

Odnosząc się do argumentacji skarżącego, że złożenie wniosku o wpis bez wymaganego dokumentu (aktu małżeństwa z adnotacją o orzeczonym jego rozwiązaniu) wiązało się z oddaleniem takiego wniosku a limine na podstawie art. 6269 k.p.c. bez wezwania o uzupełnienie braków formalnych wniosku, Sąd stwierdza, że okoliczność ta nie ma wpływu na podstawowe i zasadnicze dla sprawy ustalenie kwestii istnienia po stronie skarżącego interesu prawnego w rozumieniu art. 45 ust. 1 p.a.s.c. Stanowisko skarżącego w tym zakresie dotyczy uwarunkowań procedury cywilnej, nieobejmowanej zakresem kognicji sądu orzekającego, który orzeka o zgodności z prawem konkretnego rozstrzygnięcia administracyjnego. Dostrzegając jednak specyficzną sytuację towarzyszącą skarżącemu Sąd zauważa, że w przypadku, gdy z załączonych do wniosku dokumentów wynikałaby zmiana w prawie własności (a taka konstatacja wynikałaby niewątpliwie z dokumentacji załączonej do wniosku o wpis wskazującej na ustanie małżeńskiej wspólności majątkowej obejmującej przedmiotową nieruchomość) wniosek taki, o ile podlegałby zwrotowi bez wzywania o jego uzupełnienie, spowodowałby wpis z urzędu sądu wieczystoksięgowego ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym zgodnie z art. 62613 k.p.c. [vide: Wiśniewski Tadeusz (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom III. Art. 506–729, publ. WKP 2021]. To z kolei, zgodnie z art. 10 ust. 1 u.k.w.h. i w świetle uchwały SN z 15 marca 2006 r., sygn. III CZP 106/05, aktualizowałoby po stronie skarżącego roszczenie o usunięcie ww. niezgodności. Niezależnie od powyższego wskazać też należy, że skarżący może, wraz z wnioskiem o przedmiotowy wpis w KW, zwrócić się z wnioskiem do sądu wieczystoksięgowego o pozyskanie, czy to odpisu wyroku rozwodowego z sądu okręgowego, czy odpisu aktu małżeństwa (zgodnie art. 45 ust. 1 p.a.s.c. odpis wydaje się m.in. sądowi).

Nie przesądzając w jakikolwiek sposób ewentualnych rozstrzygnięć właściwego sądu wieczystoksięgowego, w świetle stosownych przepisów Kodeksu postępowania cywilnego, w tym przywołanego w skardze art. 6262 § 3, należy jednak poddać w wątpliwość zasadność argumentacji skarżącego w toku postępowania przed organami administracji, jak również w skardze, co do takiej interpretacji wskazanych przepisów, która miałaby uzależniać rozpoznanie ewentualnego przyszłego wniosku skarżącego – wierzyciela o dokonanie w księdze wieczystej dla nieruchomości wpisu ˝ udziału w prawie własności każdego z małżonków w księdze wieczystej i wykreślenia wpisu informującego, że nieruchomość wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków – na podstawie wnioskowanego odpisu aktu małżeństwa z adnotacją o rozwodzie.

Skarżący wnioskował o wydanie odpisu zupełnego aktu małżeństwa dłużnika ze wzmianką o rozwodzie. Zgodnie z art. 44 ust. 2 p.a.s.c., odpis zupełny aktu stanu cywilnego stanowi dosłowne powtórzenie treści aktu stanu cywilnego oraz treści dołączonych wzmianek dodatkowych. Odpis skrócony aktu stanu cywilnego zawiera treść aktu stanu cywilnego uwzględniającą treść dołączonych wzmianek dodatkowych (ust. 3). W art. 48 ust. 3 ustawodawca określił treść odpisu skróconego aktu małżeństwa, w tym w pkt 7: "adnotację o ustaniu małżeństwa, jego unieważnieniu, ustaleniu nieistnienia małżeństwa, separacji, zniesieniu separacji, oznaczenie sądu, sygnaturę akt sprawy, datę uprawomocnienia się orzeczenia oraz oznaczenie aktu zgonu." Wobec treści powyższych przepisów skarżący nie wykazał jakkolwiek interesu prawnego w uzyskaniu wnioskowanego zupełnego odpisu aktu małżeństwa dłużnika.

Po wtóre zgodnie z art. 6262 § 3 k.p.c. do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej. Zważyć należy, że z przepisów k.p.c., u.k.w.h. (w tym art. 31 ust. 2), a tym bardziej kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie wynika, aby sam tylko odpis aktu małżeństwa z adnotacją o jego rozwiązaniu stanowić miał podstawę tak dalekiej ingerencji w treść księgi wieczystej jak dokonanie wpisu (wykreślenia) prawa współwłasności. Przeciwnie to wyrok rozwodowy jest tego typu orzeczeniem, które stanowić może podstawę takiego wpisu w księdze wieczystej, a co istotne może w jakikolwiek sposób odnosić się do kwestii majątkowych (vide uchwała Sądu Najwyższego z 21 czerwca 2001 r. sygn. III CZP 16/01 opubl. OSNC 2002/1/4). Aczkolwiek możliwe są też inne rozporządzenia majątkowe byłych małżonków. W orzecznictwie od dawna utrwalone jest stanowisko o dopuszczalności dokonania wpisu w księdze wieczystej w trybie art. 31 ust. 2 u.k.w.h. współwłasności w częściach ułamkowych w miejsce ujawnionej tam dotąd współwłasności bez udziałowej małżonków na podstawie prawomocnego wyroku orzekającego rozwód. U podstaw tego poglądu leży konstatacja, że bezpośrednim skutkiem rozwiązania małżeństwa przez rozwód jest wynikająca z art. 42 i art. 43 § 1 k.r.o. zmiana sytuacji prawnej przedmiotów objętych dotychczas bezudziałową wspólnością majątkową, polegającą na tym, że stają się one odtąd współwłasnością rozwiedzionych małżonków w częściach ułamkowych, które z mocy prawa są co do zasady równe. Możliwość odmiennego ukształtowania tej sytuacji orzeczeniem sądu, także odrębny orzeczeniem ze skutkiem ex tunc, jak się przyjmuje nie dezawuuje wyroku rozwodowego jako dokumentu mogącego być podstawą wpisu w księdze wieczystej prawa współwłasności na rzecz rozwiedzionych małżonków (postanowienie SO w Łodzi z 27 marca 2018 r. sygn. III Ca 379/18, Lex nr 2538502, podobnie SO w Gdańsku w postanowieniu z 25 stycznia 2012 r. sygn. III Ca 1261/11 Lex nr 1714348).

Z tych powodów należy stwierdzić, że sam fakt istnienia wierzytelności, która może być potencjalnie realizowana poprzez doprowadzenie do zgodności ww. księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym poprzez wpis współwłasności dłużnika w części ułamkowej, nie stanowi podstawy do wyprowadzenia na gruncie materialnoprawnym przesłanek wydania skarżącemu jako wierzycielowi odpisu aktu stanu cywilnego dłużnika. Zasadnie organy wskazały na brak w okolicznościach tej sprawy wykazania relacji materialnoprawnej, a ograniczenie się do nieprecyzyjnej relacji procesowej uzasadniało wywiedzenie braku interesu prawnego skarżącego w uzyskaniu wnioskowanego zupełnego odpisu aktu małżeństwa.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, oddalił skargę.